قصه نویسی برای کودکان، مصاحبه با مرادی کرمانی

فارس:

مراسم بزرگداشت هوشنگ مرادی کرمانی، با عنوان «چهل سال نوشتن» عصر روز چهارشنبه ۵ تیر در خانه هنرمندان برگزار شد .
باسچی، ‌مترجم آثار هوشنگ مرادی کرمانی گفت: پیشینه ادبیات مدرن کودک در ترکیه به 160 سال پیش برمی‌گردد در طی سال‌های رشد و بالندگی این ادبیات در ترکیه به نویسندنگان زیادی برمی‌خوریم .
وی افزود: تجربه سال‌ها زندگی در ایران و آشنایی با دوستان مرا با مرادی کرمانی و آثارش آشنا نمود همچنین به خاطر فضاهای داستانی که در کوچه می‌گذرد مرا یاد رمان نویس بزرگ ترک یاشار کمال می‌اندازد .
مترجم آثار مرادی کرمانی به زبان ترکی اظهار امیدواری کرد که با ترجمه آثار وی گامی در جهت آشنایی کودکان و فرزندان سرزمینش بردارد .
فریدون عموزاده خلیلی نویسنده کودک و نوجوان با بیان اینکه برای صحبت درباره مرادی کرمانی با توجه به حجم کارهای زیاد او باید یک پژوهش و مطالعه‌ای فراوان انجام شود اظهار داشت:‌ من نه این توان و نه این امکان را داشتم که بتوانم برای صحبت‌های امروزم این کارها را انجام بدهم فقط دیشب از طریق روزنامه‌ها مطلع شدم که امروز چنین برنامه‌ای برگزار می‌شود و بخاطر دین به استاد و ادبیات کودک از آقای اقبال زاده خواستم وقتی را نیز برای صحبت به من اختصاص دهد .
وی عنوان کرد:‌ کاری که مرادی کرمانی انجام داد این بود که سبک جدیدی ایجاد کرد اگر از خودش بپرسید ادعای سبک سازی ندارد .
عموزاده خلیلی در بیان ویژگی‌های قصه‌های مرادی کرمانی بیان داشت: در آثار او یک رئالیسم اختصاصی وجود دارد که با مترهای نقد ادبی سنجیده نمی‌شود. از یک سو کارهایش به چخوف پهلو می‌زند. که نوع شوخ‌طبعی‌هایی که در قصه‌هایش وجود دارد بیانگر این موضوع است و در قصه‌های مجید و کارهای اخیرش رگه‌هایی از این بیان طنزآلود مشاهده می‌شود .
وی تصریح کرد: با وجود این مرادی کرمانی نه به چخوف و نه به ونه گات که اواخر شوخ‌طبعی‌هایش مطرح شده نگاه نمی‌کند نه اینکه خواننده آثار اینها نیست ولی سبک خاص قصه نویسی او ساده نویسی، صفا و صمیمتش است .
معصومه انصاریان پژوهشگر نیز به صحبت درباره نقش زنان در ادبیات ایران و بخصوص آثار مرادی کرمانی پرداخت و گفت : تبعیض جنسی یکی از گرفتاری‌های اصلی جامعه ماست. از این زاویه کتاب‌های کودک و نوجوان و به خصوص کتاب‌های مرادی کرمانی در فرهنگ سازی نقش دارد .
وی با اشاره به پژوهشش درباره کتاب‌های قصه‌های مجید نخل و ماه شب چهارده اذعان داشت: بی بی در قصه‌های مجید اگر شهرتش به اندازه مجید نباشد کمتر از او نیست می‌بینیم که این شخصیت آدم سنتی است ولی همه دوستش دارند. وقتی عصبانی می‌شود تند و تیز است و وقتی خوشحال است زبان گرم و گیرایی دارد .
انصاریان تصریح کرد: برخلاف بسیاری از زنان خانه‌نشین شخصیت بی‌بی دارای ارج و قرب اجتماعی است و درحالی که زن‌های به سن و سال او نیاز به حمایت دارند بی بی خود حامی و دستگیر است .
این پژوهشگر شخصیت خاور در کتاب خمره را به عنوان نمونه دیگری ذکر و عنوان کرد: معمولا قهرمان داستان‌ها مرد هستند ولی قهرمان خمره زنی را معرفی می‌کند که در فضای بسته روستا می‌تواند یک هویت اجتماعی داشته باشد. او هم دوست داشتنی است و در شرایط خاصی می‌تواند الگوی دختران باشد .
شهرام اقبال زاده سخنگوی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با بیان اینکه آثار مرادی کرمانی نیاز به تعریف و تمجید من ندارد گفت:‌مرادی کرمانی سبک جدیدی از ساده‌نویسی، صمیمی نویسی و در عین حال عمیق نویسی همراه با طنز گزنده در آثارش وجود دارد .
وی با بیان اینکه مرادی کرمانی هرگز ادا در نمی‌آورد تصریح کرد: من معتقدم مرادی کرمانی بشدت از چخوف تاثیر گرفته ولی هرگز ادای چخوف را در نمی‌آورد. فلوبر می‌گوید سبک یعنی نوع زندگی انسان و مرادی کرمانی از خودش و زندگیش نوشته است .
اقبال زده اضافه کرد: مرادی کرمانی کمابیش زندگی اش زندگی ماکسیم گورکی است چرا که او هم پدر و مادرش را از دست داده و با پدر بزرگ و مادربزرگش زندگی کرد با این وجود مرادی کرمانی هرگز از هیچ کدام اینها تقلید نمی‌کند و مرحله به مرحله زندگیش را در آثارش توصیف می‌کند .
این نویسنده کودک و نوجوان با بیان اینکه هگل اولین شرط هنر جهانی را اصالت و صمیمت می‌داند بیان داشت:‌ می‌گویند اولین کسی که معشوق را به گل تشبیه کرد شاعر بود و دومین نفر احمق. تقلید هرگز هنر نیست در فلسفه هم کسی که فلسفه دیگران را تکرار می‌کند فیلسوف نیست و شاید فقط مفسر باشد .
اقبال زاده با اشاره به شخصیت مجید اظهار داشت: مجید بازتابی از شخصیت هوشو است که در کودکی هوشنگ را هوشو صدا می‌کردند. بچه‌های شهر امروز با قصه‌های روستایی مرادی کرمانی ارتباط برقرار می‌کنند چرا که او از رنج خودش رنج نسلش و رنج ایرانی‌ها نوشته است .
از نقد اجتماعی بدون شعار نوشته است و در عین حال هرگز بی‌آنکه ادای شهروندان غربی را درآورد او هم شهری شده است .
نوش‌آفرین انصاری پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان در سخنان خود به دلایل شورای کتاب کودک درباره علل معرفی مرادی کرمانی به جایزه‌های جهانی،‌ضمن بیان ویژگی‌های جایزه‌های کودکان هانس کریستن آندرسن و آلما گفت: ترجمه اثر به زبان‌های زنده دنیا،‌ استمرار در نوشتن طی سال‌های زیاد،‌ تجدید چاپ مکرر قصه‌های او،‌ موجود بودن آثارش به شکل کتاب گویا، پژوهش‌های مستقلی که در مورد وی انجام شده، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بودن، اقتباس از بسیاری از قصه‌هایش در ساخت فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی و همچنین شاهوند افتخاری برخی شهرهای کشور و برگزاری بزرگداشت‌های مهم در دانشگاه‌ها و توجه وزارت بهداشت به ابعاد روان‌شناسانه آثارش همگی دلایل شورای کتاب کودک برای معرفی و ارسال پرونده مرادی کرمانی به سوئد است .
هوشنگ مرادی کرمانی گفت: داستان من داستان آن بچه‌ای است که دست و پای کوچک و اندام نحیفی داشت و مادر و پدرش دوست داشت که آن بچه پهلوان شود. ولی آن بچه نمی‌توانست این بزرگداشت‌ها هم برای من همین طور است و من هیچ وقت بزرگ نمی‌شوم لذا این قدر دوستان مرا بزرگ نکنند. البته از دوستان تشکر می‌کنم ولی من شرمنده‌ام که بزرگ نمی‌شوم .
وی پس از تشکر مسوولان برگزارکننده این برنامه بخصوص ناشر آثارش بیان داشت: واقعا حرفی برای گفتن ندارم وقتی پائین روی صندلی نشسته بودم و بچه‌ها یکی یکی می‌آمدند و حرف می‌زدند،‌ قصه‌های مرا می‌خواندند، نمایشنامه‌های مرا اجرا می‌کردند با خود فکر می‌کردم ۵۰ سال با اینها اختلاف سنی دارم و چقدر خوب توانستم با وجود این اختلاف نسلی آنها را به کتاب خواندن تشویق کنم .
مرادی کرمانی تصریح کرد: این چیزی است که هر نویسنده‌ای آرزویش را دارند و من خوشحالم که با آثارم دل‌ها را لرزانده‌ام و خواب‌ها را گرفته‌ام .
وی در پاسخ به دختری که معتقد بود او زیاد در آثارش از فقر می‌نویسد گفت: دخترم من نمی‌توانم از فقر ننویسم مثل این است که از من بپرسید چرا قدت این قدر است؟ پاسخش این است که مادرم مرا اینطور زاییده و پس از یک برهه‌ای قد من همینقدر مانده است البته جز فقر در آثارم از بی‌فرهنگی هم حرف زده‌ام ولی خودم نباید این‌ها را بگویم .
مرادی کرمانی که علاقه‌ای به سخنرانی بیش از حد از خود نشان نمی‌داد عنوان کرد:‌ من سخنران نیستم و هرچه که مانده در کتاب‌هایم می‌گویم تلاش می کنم که خوب بنویسم و از خانواده و همه کسانی که مرا کمک می‌کنند تشکر می‌کنم .
وی در پاسخ به سوال دیگری که مخاطب خود را چه کسانی می‌داند خاطرنشان کرد: وقتی که می‌نویسم به هیچ عنوان به اینکه چه کسی آنرا می‌خواند و همچنین به تقسیم بندی‌های مرسوم فکر نمی‌کنم. همه چیز را برای خودم ساده می‌کنم و این حس کودکانه همیشه در من وجود دارد و نمی‌توانم خودم را بزرگ کنم و وقتی می‌نویسم با تمام وجود می‌نویسم و به ترجمه شدن، فروش آثار،‌بزرگ شدن و تشویق کردن فکر نمی‌کنم .
اجرای نمایش، شعر و قصه‌خوانی، نقد سه کتاب مرادی کرمانی و آمارگیری از جزئیات کتاب‌های مرادی کرمانی از دیگر بخش‌های این برنامه بود که همگی توسط نوجوانان انجام شد و نشاطی در مراسم و حاضران پدید آورد .
در آمارگیری نوجوانان که با جامعه آماری ۶۶ نفر، متشکل از ۳۳ دختر و ۳۳ پسر صورت گرفته آن‌ها از مرادی کرمانی خواستند نوگرایی را با سبک خود و با استفاده از فرهنگ اصیل ایرانی در آثارش اعمال کند تا رشد همه جانبه باشد و نوجوانان فقط به سمت کتاب‌های تجاری غرب نروند .