شکاف لب در کودکان، نحوه درمان
شاید چهره آشنای کودکانی را به خاطر بیاورید که روی لبشان،آثار بخیه برجای مانده از یک جراحی، شما را به یاد واژه لب شکری می‌اندازد.
آفتاب: شکاف کام و لب تاریخچه دیرینه دارند و از قدیم جهت ترمیم یا حل مشکلات این بیماران تلاش‌های فراوانی انجام گرفته است. تولد نوزادانی با این مشکل معمولاً با احساس نگرانی شدیدی برای والدین آنها همراه است.
درز لب در هفته ۵ یا ۶ پس از لقاح و درز ناحیه کام در هفته ۱۰ جنینی بسته میشود. اختلال در بسته شدن این درزها در این زمان، به شکاف‌های لب و کام منجر میشود.
شکاف ها می توانند بصورت شکاف لب - شکاف کام و یا تواما باشند. شکاف لب می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. نفوذالیاف عضلانی در نوع یک طرفه یا دو طرفه متفاوت می باشد. به این نحو که در نوع یک طرفه، الیاف کمتری به داخل نفوذ می کند و در نوع دوطرفه حتی از اتصال های نسبتا کمتر، الیاف بیشتری رد می شود و به صورت بادبزن پخش می گردد.
علل ایجاد
عللی که برای این ناهنجاری در نظر گرفته می شوند، شامل علل ارثی و غیرارثی می باشند. هر چند، تعیین علت دقیق ناهنجاری در بیشتر موارد غیر ممکن است .
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند موثر باشند. از جمله عوامل محیطی می‌توان به مصرف بعضی داروها درحاملگی، عفونت‌ها، بیماری‌ها و مصرف سیگار و الکل در دوران بارداری و کمبود فولیک‌اسید اشاره کرد. در حدود 31 درصد از موارد، کودکانی که با شکاف‌های لب و کام متولد می‌شوند، دارای نواقص مادرزادی دیگری نیز هستند، بنابراین باید کاملا توسط پزشک متخصص اطفال معاینه شوند. شکاف‌های لب می‌توانند از یک شیار کوچک تا یک بریدگی کامل از لب بالا تا سوراخ‌های بینی متغیر باشند. شکاف‌های کام نیز ممکن است تنها در ناحیه کام نرم و زبان کوچک محدود شود و یا به ناحیه کام سخت و سقف دهان ادامه یابد. شکاف‌ها ممکن است در هر دو سمت لب یا کام دیده شود. شکاف‌های لب و کام می‌تواند در زمینه‌های مختلفی، ایجاد اختلال و مشکل بکند. این مشکلات بسته به شدت و نوع شکاف، متفاوت است.
عوارض و مشکلات
مشکلات تغذیه ای : شکاف لب مشکل چندانی در تغذیه نوزادان ایجاد نمی‌کند. اما شکاف‌هایی که در سقف دهان وجود دارد باعث میشود که کودک نتواند به خوبی از سینه مادر یا پستانک، شیر بمکد. برای مکیدن، نیاز است که در ناحیه دهان،خلاء ایجاد شود و شکاف‌های ناحیه کام امکان ایجاد خلاء را به نوزاد نخواهد داد. کودکان دارای شکاف کام ممکن است هنگام شیر خوردن، عق بزنند، شیر در گلویشان بیفتد و یا از بینی‌شان بیرون بزند. بعضی پزشکان استفاده از یک صفحه پلاستیکی را توصیه می‌کنند که به تغذیه راحت‌تر کودک کمک میکند. این صفحه پلاستیکی که به مسدود کننده معروف است هنگام شیر خوردن نوزاد در ناحیه سقف دهان او قرار می‌گیرد و با مسدود کردن شکاف، به راحت‌تر شیر خوردن او کمک میکند.
مشکلات شنوایی و عفونت های گوش میانی:تمام کودکان مبتلا به شکاف کام باید بین ۳ تا ۶ ماهگی توسط متخصص گوش و حلق و بینی معاینه شوند. این کودکان ، استعداد زیادی برای ابتلا به بیماری‌های گوش میانی دارند. در این کودکان، ساخت مایع گوش میانی دچار اختلال میشود و به دنبال آن نواقص شنوایی، عفونت‌ها، تب و گوش‌درد، شایع است. این مشکلات قابل درمان‌اند و دائمی نخواهد بود، اما اگر دیر به آنها رسیدگی شود ممکن است به کری دائم و یا اختلالات کلامی منجر شود.
مشکلات تکلم: تنها در گروهی از مبتلایان به شکاف کام ممکن است مشکلات کلامی اتفاق بیفتد. این کودکان ممکن است دیرتر حرف بزنند و یا تو دماغی صحبت کنند، اما با ترمیم شکاف کام این مشکلات برطرف خواهد شد. گاهی اوقات بهره گرفتن از گفتار درمانی نیز لازم است.
ناهنجاریهای دندانی و فکی:ناهنجاریهای دندانی در این بیماران شیوع بالاتری از افراد عادی دارد. شکاف کامل لب به داخل سوراخ بینی گسترش می‌یابد و استخوان آلویول را درگیر میکند و تعداد دندان‌ها را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. گاهی اوقات نداشتن بعضی از جوانه‌های دندانی و یا داشتن دندان‌های اضافی مشاهده میشود. میزان ابتلا به داشتن دندان‌هایی با سایز کوچک در ناحیه شکاف در افراد مبتلا بالاتر است.
انواع مختلفی از ضایعات تکاملی شکل دندان‌ها از جمله دندان‌های دوقلو، دندان‌هایی با فرم غیر عادی، دندان‌های کوچک و … می‌تواند در افراد مبتلا به شکاف بروز نماید. اختلالات تکاملی در تعداد دندان‌ها به صورت بی‌دندانی، دندان‌های اضافه و تغییر رنگ‌های دندانی می‌تواند قابل رویت باشند.
-مشکلالات روحی روانی :تولد این نوزادان پدر و مادر را دچار مشکل روحی احساس گناه ونگرانی از وضعیت آینده کودک می کند.
این کودکان بدلیل بدشکلی ظاهری و گاهی اشکال در گفتار دچارعدم اعتماد بنفس و مشکلالات روحی می گردند
درمان
در مجموع برای بهبود وضعیت و درمان کودکان مبتلا به شکاف، تیمی پزشکی متشکل از پزشک اطفال، جراح پلاستیک، دندان‌پزشک، گوش و حلق و بینی، گفتار درمان،شنوایی سنج و روانشناس فعالیت خواهد کرد.
درمان اصلی شکاف ها جراحی است که معمولا در سنین 12-18 ماهگی انجام می گیرد . شکاف لب اغلب به یک عمل جراحی ترمیمی نیاز دارد به ویژه اگر یک طرفه باشد . در طی این عمل جراح یک برش دوطرف شکاف ایجاد می کند که از لب تا سوراخ بینی امتداد دارد و سپس دو طرف به همدیگر بخیه می شود .
شکاف لب دوطرفه ممکن است به دو جراحی نیاز داشته باشد . جراحی شکاف کام به دلیل نیاز به ساختن یک کام جدید مشکل تر است . ایجاد کام جدید باعث کاهش شانس عفونت های گوش میانی ، بهبود در رشد دندان ها و استخوان های صورت کودک و پیشرفت تغذیه و توانایی سخن گفتن می شود . جهت ترمیم شکاف کام چندین جراحی انجام میشود که وابسته به عمق و بزرگی سوراخ می باشد .
جراحی ها معمولا شش ماه یکبار انجام می شود که جراح کودکان طی ویزیت های مکرر زمان انجام جراحی را برای کودک پیش بینی می کند.
درز لب در هفته ۵ یا ۶ پس از لقاح و درز ناحیه کام در هفته ۱۰ جنینی بسته میشود. اختلال در بسته شدن این درزها در این زمان، به شکاف‌های لب و کام منجر میشود.
شکاف ها می توانند بصورت شکاف لب - شکاف کام و یا تواما باشند. شکاف لب می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. نفوذالیاف عضلانی در نوع یک طرفه یا دو طرفه متفاوت می باشد. به این نحو که در نوع یک طرفه، الیاف کمتری به داخل نفوذ می کند و در نوع دوطرفه حتی از اتصال های نسبتا کمتر، الیاف بیشتری رد می شود و به صورت بادبزن پخش می گردد.
علل ایجاد
عللی که برای این ناهنجاری در نظر گرفته می شوند، شامل علل ارثی و غیرارثی می باشند. هر چند، تعیین علت دقیق ناهنجاری در بیشتر موارد غیر ممکن است .
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند موثر باشند. از جمله عوامل محیطی می‌توان به مصرف بعضی داروها درحاملگی، عفونت‌ها، بیماری‌ها و مصرف سیگار و الکل در دوران بارداری و کمبود فولیک‌اسید اشاره کرد. در حدود 31 درصد از موارد، کودکانی که با شکاف‌های لب و کام متولد می‌شوند، دارای نواقص مادرزادی دیگری نیز هستند، بنابراین باید کاملا توسط پزشک متخصص اطفال معاینه شوند. شکاف‌های لب می‌توانند از یک شیار کوچک تا یک بریدگی کامل از لب بالا تا سوراخ‌های بینی متغیر باشند. شکاف‌های کام نیز ممکن است تنها در ناحیه کام نرم و زبان کوچک محدود شود و یا به ناحیه کام سخت و سقف دهان ادامه یابد. شکاف‌ها ممکن است در هر دو سمت لب یا کام دیده شود. شکاف‌های لب و کام می‌تواند در زمینه‌های مختلفی، ایجاد اختلال و مشکل بکند. این مشکلات بسته به شدت و نوع شکاف، متفاوت است.
عوارض و مشکلات
مشکلات تغذیه ای : شکاف لب مشکل چندانی در تغذیه نوزادان ایجاد نمی‌کند. اما شکاف‌هایی که در سقف دهان وجود دارد باعث میشود که کودک نتواند به خوبی از سینه مادر یا پستانک، شیر بمکد. برای مکیدن، نیاز است که در ناحیه دهان،خلاء ایجاد شود و شکاف‌های ناحیه کام امکان ایجاد خلاء را به نوزاد نخواهد داد. کودکان دارای شکاف کام ممکن است هنگام شیر خوردن، عق بزنند، شیر در گلویشان بیفتد و یا از بینی‌شان بیرون بزند. بعضی پزشکان استفاده از یک صفحه پلاستیکی را توصیه می‌کنند که به تغذیه راحت‌تر کودک کمک میکند. این صفحه پلاستیکی که به مسدود کننده معروف است هنگام شیر خوردن نوزاد در ناحیه سقف دهان او قرار می‌گیرد و با مسدود کردن شکاف، به راحت‌تر شیر خوردن او کمک میکند.
مشکلات شنوایی و عفونت های گوش میانی:تمام کودکان مبتلا به شکاف کام باید بین ۳ تا ۶ ماهگی توسط متخصص گوش و حلق و بینی معاینه شوند. این کودکان ، استعداد زیادی برای ابتلا به بیماری‌های گوش میانی دارند. در این کودکان، ساخت مایع گوش میانی دچار اختلال میشود و به دنبال آن نواقص شنوایی، عفونت‌ها، تب و گوش‌درد، شایع است. این مشکلات قابل درمان‌اند و دائمی نخواهد بود، اما اگر دیر به آنها رسیدگی شود ممکن است به کری دائم و یا اختلالات کلامی منجر شود.
مشکلات تکلم: تنها در گروهی از مبتلایان به شکاف کام ممکن است مشکلات کلامی اتفاق بیفتد. این کودکان ممکن است دیرتر حرف بزنند و یا تو دماغی صحبت کنند، اما با ترمیم شکاف کام این مشکلات برطرف خواهد شد. گاهی اوقات بهره گرفتن از گفتار درمانی نیز لازم است.
ناهنجاریهای دندانی و فکی:ناهنجاریهای دندانی در این بیماران شیوع بالاتری از افراد عادی دارد. شکاف کامل لب به داخل سوراخ بینی گسترش می‌یابد و استخوان آلویول را درگیر میکند و تعداد دندان‌ها را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. گاهی اوقات نداشتن بعضی از جوانه‌های دندانی و یا داشتن دندان‌های اضافی مشاهده میشود. میزان ابتلا به داشتن دندان‌هایی با سایز کوچک در ناحیه شکاف در افراد مبتلا بالاتر است.
انواع مختلفی از ضایعات تکاملی شکل دندان‌ها از جمله دندان‌های دوقلو، دندان‌هایی با فرم غیر عادی، دندان‌های کوچک و … می‌تواند در افراد مبتلا به شکاف بروز نماید. اختلالات تکاملی در تعداد دندان‌ها به صورت بی‌دندانی، دندان‌های اضافه و تغییر رنگ‌های دندانی می‌تواند قابل رویت باشند.
-مشکلالات روحی روانی :تولد این نوزادان پدر و مادر را دچار مشکل روحی احساس گناه ونگرانی از وضعیت آینده کودک می کند.
این کودکان بدلیل بدشکلی ظاهری و گاهی اشکال در گفتار دچارعدم اعتماد بنفس و مشکلالات روحی می گردند
درمان
در مجموع برای بهبود وضعیت و درمان کودکان مبتلا به شکاف، تیمی پزشکی متشکل از پزشک اطفال، جراح پلاستیک، دندان‌پزشک، گوش و حلق و بینی، گفتار درمان،شنوایی سنج و روانشناس فعالیت خواهد کرد.
درمان اصلی شکاف ها جراحی است که معمولا در سنین 12-18 ماهگی انجام می گیرد . شکاف لب اغلب به یک عمل جراحی ترمیمی نیاز دارد به ویژه اگر یک طرفه باشد . در طی این عمل جراح یک برش دوطرف شکاف ایجاد می کند که از لب تا سوراخ بینی امتداد دارد و سپس دو طرف به همدیگر بخیه می شود .
شکاف لب دوطرفه ممکن است به دو جراحی نیاز داشته باشد . جراحی شکاف کام به دلیل نیاز به ساختن یک کام جدید مشکل تر است . ایجاد کام جدید باعث کاهش شانس عفونت های گوش میانی ، بهبود در رشد دندان ها و استخوان های صورت کودک و پیشرفت تغذیه و توانایی سخن گفتن می شود . جهت ترمیم شکاف کام چندین جراحی انجام میشود که وابسته به عمق و بزرگی سوراخ می باشد .
جراحی ها معمولا شش ماه یکبار انجام می شود که جراح کودکان طی ویزیت های مکرر زمان انجام جراحی را برای کودک پیش بینی می کند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼