آنتی بیوتیک خارجی کودکان، زیاده روی نکنید

عواملی مانند درمان‌های ناقص و مقطعی، استفاده نابجا و بی‌رویه از آنتی بیوتیکها و ابتلا به برخی بیماریهای زمینه‌ای می‌توانند زمینه‌ساز مقاومت به داروهای ضدمیکروبی باشند.

دکتر علیرضا ناطقیان ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره داروهای ضد میکروبی اظهار کرد: آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که برای مهار رشد میکرو ارگانیسم‌ها یا میکروب‌ها استفاده می‌شوند. از زمانی که این داروها کشف شدند، تصور اولیه این بود که اثر این داروها می‌تواند مانند داروهای دیگر پابرجا بماند. اما میکروارگانیسم‌ها یا همان میکروب‌ها، مانند موجودات دیگر به تدریج راه‌هایی برای مقاومت در برابر داروها یافتند.

وی ادامه داد: مصرف آنتی بیوتیکها به تدریج و به مرور زمان افزایش یافته و به موازات آن شاهد مقاومت به آنتی بیوتیکها بوده‌ایم. به همین دلیل، تلاش‌هایی برای ساخت داروهایی که بتواند بر روی میکروب‌های مقاوم اثر کند، صورت گرفت. مکانیسم‌های جدیدتر، مقاومت‌های دیگر را به دنبال داشت و در حال حاضر شاید به مرحله‌ای برسیم که وجود بعضی از میکروب‌ها، منجر به ایجاد عفونت‌های خطرناک خونی یا مننژیت شوند و با وجود تشخیص نوع عفونت، دارویی برای درمان نداشته باشیم. لازم است یک تلاش دسته جمعی در دنیا برای جلوگیری از مقاومت میکروبی اتفاق بیفتد.

این فوق تخصص عفونی کودکان به بررسی عفونت‌ها در کودکان و نقش داروهای ضد میکروبی در درمان آن‌ها پرداخت و گفت: از مهمترین عوارض استفاده بی‌ رویه از داروهای ضد میکروبی، گسترش آن در سطح جامعه است. به عنوان مثال کودکی که به عفونت ادراری مبتلا شده است اگر میکروب این بیماری در میان مردم، شایع شود بدن این کودک به داروهای معمولی جواب نمی‌دهد و پزشک مجبور می‌شود بیمارش را بستری کند.

این مساله هم زندگی عادی خانواده را با اختلال مواجه می‌کند و هم با تجویز داروهای گران قیمت، هزینه‌های گزافی به سیستم درمانی تحمیل می‌شود. اگر تلاشی برای کنترل این قضیه صورت نگیرد، بسیاری از عفونت‌هایی که تا چند سال گذشته به راحتی و با داروهای ساده درمان می‌شدند، ممکن است به مرگ بیمار منجر شوند.

نبود نظارت کافی بر روی تجویز آنتی بیوتیک از سوی پزشکان

دکتر ناطقیان درباره علل تجویز بی‌رویه آنتی بیوتیکها توسط پزشکان و تاثیر آن در مقاومت به داروهای ضدمیکروبی گفت: تجویز بی‌رویه و مصرف بیش از حد آنتی بیوتیکها و نوع آنتی بیوتیکی که تجویز می‌شود، می‌تواند مشکل ساز باشد. برای درمان یک بیماری مانند عفونت ادراری اگر پزشک دارویی را انتخاب کند که کمتر باعث تغییر در مابقی میکروب‌ها و تحریک آنها به مقاومت ‌شود با مشکلات کمتری روبرو خواهیم بود زیرا وقتی که درمان را با یک آنتی بیوتیک شروع می‌کنیم، ممکن است میکروب‌هایی ناخودآگاه، هدف قرار گیرند که آن میکروب‌ها به بدن حمله نکرده و اساسا یک همزیستی مسالمت آمیز در بدن ما دارند. نتیجه استفاده از طیف گسترده داروهای آنتی بیوتیکی، تاثیر گذاشتن روی میکروب‌هایی است که ضرری برای بدن ندارند ولی با مصرف زیاد این داروها ممکن است واکنش نشان بدهند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: پس از تجویز دارو، عامل دوم باز بودن سیستم توزیع دارو است و اینکه پزشکان هر آنتی بیوتیکی را تجویز می‌کنند. از سوی دیگر، مردم نیز خودسرانه دارو مصرف می‌کنند و می‌توانند داروهایی مانند آموکسی سیلین را به راحتی از داروخانه‌ها دریافت کنند که این خود ایجاد معضل کرده است.

وی افزود: پایین بودن قیمت دارو و خدمات پزشکی در کشور باعث شده است مردم به طور مرتب پزشک و داروهای خود را عوض کنند. نظارت کافی بر روی تجویز آنتی بیوتیک از سوی پزشکان وجود ندارد و بستن دست پزشک برای تجویز دارو کار سختی است و لازم است تمام جوانب کار سنجیده شود. اگر در برنامه‌های بازآموزی و آموزش پزشکی بحث مقاومت آنتی بیوتیکی جدی گرفته شود و رسانه‌ها هم در اطلاع رسانی به جامعه در زمینه جلوگیری از مصرف خودسرانه دارو تلاش بیشتری مبذول دارند، حل این مشکل آسانتر خواهد بود.

دکتر ناطقیان افزود: بدون تردید لازم است نظارتی بر تجویز آنتی بیوتیکها وجود داشته باشد، چرا که آسیب‌هایی که به جامعه وارد می‌شود جبران ناپذیر است.

وی درباره مقاومت به مصرف داروی آموکسی سیلین نیز عنوان کرد: حدود 90 درصد عفونت‌های حلق، گوش و ریه در حدود 15 تا 20 سال گذشته با مصرف داروهای ساده مانند آموکسی سیلین بهبود پیدا می‌کردند ولی در حال حاضر باید مقدار دارو را بالا ببریم یا از داروهای دیگری استفاده کنیم که هم گران‌تر هستند و هم عوارض بیشتری دارند و هزینه بالایی به جامعه تحمیل می‌کنند.

این فوق تخصص عفونی کودکان در خصوص مشکلات کودکان در مواجهه با بیماریهای عفونی و تجویز داروهای ضد میکروبی گفت: کودکان معمولا به عفونت‌های شایعی مانند سینوزیت، عفونت گوش و ریه مبتلا می‌شوند که باعث شده است مصرف آنتی بیوتیک در آنها فراوان باشد. باید توجه داشت که اگر مقاومت به این داروها افزایش یابد به کودکان لطمه‌های جدی وارد می‌شود.