آسم کودکان در ایران، اقدامات لازم جهت درمان
به گفته مسوول واحد بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت, به منظور کنترل بیماری‌های مزمن تنفسی، برنامه تشخیص و مراقبت از بیماران آسم برای نظام شبکه‌های بهداشتی - درمانی و ادغام در برنامه پزشک خانواده تهیه شده است.
ایسنا: مسوول واحد بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات انجام شده برای تدوین برنامه ملی کنترل و مراقبت آسم در کشور گفت: به منظور کنترل بیماری‌های مزمن تنفسی، برنامه تشخیص و مراقبت از بیماران آسم برای نظام شبکه‌های بهداشتی - درمانی و ادغام در برنامه پزشک خانواده تهیه شده است که از نیمه دوم سال به صورت آزمایشی در چند دانشگاه علوم پزشکی کشور اجرا می‌شود.
دکتر مهدی نجمی در آستانه روز جهانی آسم ۱۰ اردیبهشت ماه به بیماری copd به عنوان یک بیماری انسدادی مزمن ریه اشاره کرد و گفت: علاوه بر آسم، بیماری copd نیز از شیوع بالایی برخوردار است و یکی از علل اصلی مرگ و میر محسوب می‌شود. بر این اساس برنامه‌ای استراتژیک به عنوان برنامه راهبردی پنج ساله، برای کنترل این دو بیماری در دست تدوین است.
وی ادامه داد: همچنین به منظور کنترل بیماری‌های مزمن تنفسی، برنامه تشخیص و مراقبت از بیماران آسم برای نظام شبکه‌های بهداشتی - درمانی و ادغام در برنامه پزشک خانواده تهیه شده است و امسال به صورت آزمایشی در چند دانشگاه علوم پزشکی کشور اجرا خواهد شد. در مجموع نظرمان آن است که این برنامه کنترل و مراقبت آسم و copd به صورت همزمان وارد نظام شبکه شود و امیدواریم در نیمه دوم امسال شاهد اجرای آزمایشی این برنامه در چند دانشگاه علوم پزشکی کشور باشیم.
شیوع حدود ۱۳ درصدی آسم در کودکان و نوجوانان کشور
شیوع ۳۵ درصدی علایم آسم در تهران هنگام افزایش آلودگی هوا
دکتر نجمی در ادامه به آمار و ارقام بیماری آسم در کشور اشاره کرد و گفت: در این زمینه بررسی‌هایی به صورت مقطعی در داخل کشور صورت گرفته است. به این ترتیب شیوع آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان کشور حدود ۱۳ درصد گزارش شده است. همچنین بر اساس بررسی صورت گرفته در تهران در مقطعی که آلودگی هوا بالا بود، شیوع علایم آسم در تهران تا حد ۳۵ درصد نیز گزارش شد؛ چرا که یکی از عوامل اصلی ایجاد بروز و تظاهر آسم، آلودگی هواست. در کلانشهرهایی مانند تهران در مقاطعی که میزان آلودگی هوا افزایش می‌یابد مراجعات افراد با علایم آسم به مطب پزشکان، اورژانس‌ها و بیمارستان‌ها افزایش می‌یابد.
۵/۱ میلیارد نفر در دنیا به بیماری‌های مزمن ریوی مبتلا هستند
۳۰۰ میلیون نفر در دنیا آسم دارند
وی در توضیح بیماری آسم، گفت: با توجه به تغییر اپیدمیولوژیک بیماری‌ها، امروزه بیماری‌های مزمن غیرواگیر در دنیا بیشترین بار بیماری‌ها را شامل می‌شوند. بیماری‌های قلبی - عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های مزمن ریوی و دیابت به عنوان چهار بیماری غیرواگیر عمده در دنیا مطرح هستند.
به گفته وی، در حال حاضر حدود۵/۱ میلیارد نفر در دنیا به بیماری‌های مزمن ریوی مبتلا هستند که از این تعداد حدود ۳۰۰ میلیون نفر آسم دارند. آسم بیماری مزمن التهابی راه‌های هوایی محسوب می‌شود. در این بیماری به علت التهاب مزمن راه‌های هوایی، افزایش پاسخ‌دهی مجاری هوایی نسبت به عوامل آلرژی‌زا را شاهدیم که منجر به بروز علایمی مانند حملات مکرر خس خس سینه، تنگی نفس، سرفه و گرفتگی صدا می‌شود.
علایم و حملات آسم، شب و اوایل صبح افزایش می‌یابد
آسم شایع‌ترین علت غیبت کودکان از مدرسه است
وی ادامه داد: علایم و حملات بیماری آسم معمولا هنگام شب، اوایل صبح و یا در اثر فعالیت فیزیکی افزایش می‌یابد. حملات آسم مقداری با انسداد مجاری هوایی همراه است که اغلب خود به خود یا پس از درمان برگشت پذیر هستند. همچنین شدت این حملات از فردی به فردی دیگر مقداری متفاوت است و معمولا بروز این علایم سبب می‌شود فرد در طول روز دچار احساس ضعف و خستگی شود و منجر به غیبت فرد از مدرسه و محیط کار شود و میزان فعالیت فرد را کاهش دهد.
دکتر نجمی، بیماری آسم را شایع‌ترین بیماری مزمن دوران کودکی و شایع‌ترین علت بستری کودکان در بیمارستان عنوان کرد و افزود: همچنین آسم شایع‌ترین علت غیبت طولانی مدت کودکان از مدرسه است.
علل و عوامل موثر در بروز آسم
تفاوت آسم با آلرژی
وی در توضیح علل و عوامل موثر در بروز آسم گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد استعداد ژنتیکی فرد و تماس با آلرژن‌های محیطی می‌تواند باعث بروز حملات آسم شود. آلرژن‌ها را می‌توان به دو گروه آلرژن‌های داخل و خارج از منزل تقسیم کرد. گرد و غبار موجود در منازل، پر یا موی حیوانات خانگی، سوسک حمام و ... از جمله آلرژن‌های داخل منزل به شمار می‌روند. گرده‌های گیاهان، قارچ‌ها، مواد دخانی، مواد محرک شیمیایی در محیط‌های کاری و آلودگی هوا نیز از مهم‌ترین عوامل خطر بیماری آسم هستند. عوامل دیگری مانند چاقی، فعالیت فیزیکی، فقر فرهنگی و اقتصادی، رژیم‌های غذایی و حتی برخی از داروها مانند آسپرین و برخی از داروهای فشار خون می‌توانند در بروز حملات آسم موثر باشند.
وی با اشاره به تفاوت آسم و آلرژی ادامه داد: واکنش‌های آلرژی به صورت‌های مختلف نظیر خارش‌های پوستی خود را نشان می‌دهند. اما زمینه آلرژی در بیماری آسم اثبات شده است و به صورت واکنش بیش از حد راه‌های خود را نشان می‌دهد.
آسم با داروهای ساده داخلی قابل کنترل است
مسوول واحد بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت درباره مقایسه درمان‌های آسم در داخل و خارج از کشور، گفت: برای درمان آسم پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در دنیا صورت گرفته و متخصصان ایرانی نیز از علم روز بهره‌مندند. داروهای دنیا در ایران نیز استفاده می‌شود. در مورد داروهای آسم نیز باید گفت که در بسیاری از موارد بیماری آسم با داروهای ساده داخلی قابل کنترل هستند و این باور که حتما باید از داروهای گران قیمت خارجی استفاده شود، نادرست است و شاید درصد بسیار کمی از بیماران به داروهای گران قیمت نیاز داشته باشند. در مجموع در اغلب مواقع اگر تشخیص به درستی صورت گیرد و مصرف دارو نیز درست انجام شود با همین داروهای ساده ارزان قیمت نیز می‌توان بیماری را کنترل کرد.
روز جهانی آسم و افزایش آگاهی عموم نسبت به این بیماری
مسوول واحد بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت در پایان گفت: هدف از برگزاری روز جهانی آسم آن است که به نوعی حساس سازی جامعه و افزایش آگاهی عموم جامعه و مسئولان نسبت به بیماری آسم و عوامل خطر ایجاد کننده آن صورت گیرد؛ چرا که در دنیا اثبات شده موثرترین گام در راه پیشگیری و کنترل این بیماری، آموزش و اطلاع رسانی است و اگر مردم نسبت به این بیماری شناخت دقیق داشته باشند، مانند تمام بیماری‌ها می‌توان تا حد زیادی از بروز حملات آسم جلوگیری کرد.
