حرف های کودکان کار، روز کارگر

جمعی از "کودکان کار"، در محل خانه کودک ناصرخسرو جمع شدند تا با الفبای کودکانه مطالباتشان را در هفته کارگر، بیان کنند. از مجموعه کودکان کار تحت پوشش خانه کودک ناصرخسرو ، ۳۳ نفر در این برنامه حضور داشتند و ۱۲ نفر از آنها پشت تریبون رفتند و صحبت کردند.

در این برنامه از کودکانی که علی رغم سن کم و جثه کوچکشان ۱۱ ساعت در روز کار می‌کردند و بزرگ‌ترین آرزوی‌شان کاهش ساعت‌های کار به زیر ۹ ساعت بود تا بتوانند قدری هم درس بخوانند و یادگیری خواندن و نوشتن آرزویشان بود؛ از کودکانی که تنها خواسته‌شان اندکی افزایش دستمزد بود شاید به اندازه یک اسکناس سبز هزار تومانی، تا کودکانی که در انبار محل کار خود زندگی می‌کردند و فقط می‌خواستند که وضعیت محل سکونت‌شان قدری بهتر شود و ... در این مراسم حضور داشتند و از خواسته‌هایشان حرف می‌زدند، خواسته‌هایی که شاید از نظر شنونده‌ای غیر، کوچک بود اما تمام آرزوی بزرگ دنیای کوچک کودکان کار را تشکیل می‌دهند.

سعیده نورمحمدی، امروز در جریان گردهمایی کودکان کار که در محل خانه کودک ناصر خسرو و با حضور جمعی از کودکان کار برگزار شد، در گفت‌وگو با خبرنگار «اجتماعی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: با وجود حضور بیش از سه میلیون و ۴۰۰ هزار نفر کودک محروم از تحصیل در کشور، حتی در زمان تصویب سالیانه بودجه آموزش و پرورش هم، هیچ بودجه‌ای برای جذب این کودکان محروم از تحصیل در نظر گرفته نمی‌شود و انگار فرض بر این است که کودکان محروم از تحصیل، هیچ وقت قرار نیست در سیستم آموزشی کشور جذب شوند.

وی در ادامه اظهار کرد: در جامعه ما، آموزش و پرورش متولی "کودکان بازمانده از تحصیل" است، ولی انگار آموزش و پرورش این وظیفه خود را فراموش کرده و فقط روی کودکانی متمرکز است که در حال حاضر دانش‌آموز هستند و کودکان بازمانده از تحصیل را به کلی فراموش کرده است.

وی با اشاره به امار مرکز آمار ایران تصریح کرد: با وجود داشتن سه میلیون و ۴۰۰ هزار نفر کودک محروم از تحصیل در کشور، حتی در زمان تصویب سالیانه بودجه آموزش و پرورش هیچ بودجه‌ای برای جذب این کودکان محروم از تحصیل در نظر گرفته نمی‌شود و انگار فرض بر این است که کودکان محروم از تحصیل، هیچ وقت قرار نیست در سیستم آموزشی کشور جذب شوند.

مدیر خانه کودک ناصرخسرو در ادامه گفت: در حال حاضر آموزش و پرورش از ثبت‌نام آن دسته از کودکان افغان که کارت اقامت ندارند، حتی اگر کودکان افغانی باشند که متولد و بزرگ‌شده ایران هستند، خودداری می‌کند.

نورمحمدی ادامه داد: از طرف دیگر آموزش و پرورش برای ثبت‌نام از آن دسته از کودکان افغان که مهاجران قانونی هستند نیز شهریه طلب می‌کند و عموما به دلیل وضعیت مادی ناکافی و نامناسب این افراد مطالبه شهریه باعث جلوگیری از ثبت‌نام فرزندان‌ توسط خانواده هایشان می‌شود. این سیاست‌ها بدون تردید به انبوه ناهنجاری‌های اجتماعی ناشی از گسترش جمعیت کودکان محروم از تحصیل، دامن می‌زند.

نورمحمدی در ادامه اظهار امیدواری کرد: آموزش و پرورش حتی اگر بر ممنوعیت ثبت‌نام کودکان افغان فاقد کارت اقامت تاکید دارد، دستکم اجازه بدهد آن بخش از این کودکان که خودشان در خانه و یا توسط سازمان‌های مردم‌نهاد درس خوانده و آموزش داده می‌شوند، بتوانند به صورت متفرقه امتحان بدهند و مدرک تحصیلی دریافت کنند تا اندکی انگیزه بیشتر برای سوادآموزی داشته باشند.

وی در ادامه با بیان اینکه بخش عمده تلاش‌های ما در راستای بازگرداندن کودکان کار به چرخه آموزش است، اظهار کرد: در منطقه محل فعالیت ما(ناصر خسرو)، بافت جمعیتی به گونه‌ایست که اکثریت کودکان کاری که به ما مراجعه می‌کنند، کودکان افغان هستند. باید توجه کنیم که در حال حاضر بخش قابل توجهی از کودکان محروم از تحصیل در ایران را کودکان مهاجر افغان تشکیل می‌دهند و بدون تردید محرومیت این کودکان از آموزش، می‌تواند هم لطمه سنگینی به خود آنان وارد کند و هم در بلندمدت رونق‌دهنده انواع ناهنجاری‌های اجتماعی باشد.

این دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی در ادامه عنوان کرد: بسیاری از این کودکان در سنین پایین و بعضا حتی بدون سرپرست و خانواده در جستجوی کار و تامین معیشتی وارد ایران می‌شوند و در مشاغل سخت و طاقت‌فرسا که کوچک‌ترین تناسبی با وضعیت جسمانی این کودکان ندارد، مشغول به کار می‌شوند.

وی افزود: ساعات کار بسیار طولانی کار این کودکان که در بسیاری از موارد به ۱۱ تا ۱۲ ساعت در روز می‌رسد، چندان زمان مفیدی را برای اختصاص دادن به آموزش و حتی تفریح آنها باقی نمی‌گذارد.

نورمحمدی در ادامه با بیان شیوه مورد استفاده تعداد از سازمان‌های مردم‌نهاد برای وارد ساختن کودکان کار به چرخه آموزش، چنین گفت: با توجه به ساعت کار طولانی و مشاغل سنگین این کودکان، تنها گزینه کارآمد برای وارد ساختن آنان به چرخه آموزش، آن است که روشی متفاوت با روش آموزش و پرورش رسمی طراحی شود تا بتوان از کمترین زمان برای فراگیری مهم‌ترین مواد درسی و نکات اصلی آموزشی استفاده نمود.

وی در ادامه تصریح کرد: لذا با ایجاد انعطاف زمانی و محتوایی در برنامه‌های درسی، شرایطی را می‌توان فراهم کرد تا در ساعت‌های محدودتری این کودکان را تحت آموزش کاربردی‌ترین مفاد درسی که غالبا شامل مهارت خواندن و نوشتن و ریاضیات و آموزش حقوق کودک و مهارت‌های زندگی است، قرار داد.