روش های جلوگیری از بارداری، موثرترین کدام است؟
روش های دائمی و مطمئن‌تری هم برای جلوگیری از بارداری وجود دارد، روشی که در بین مردم به بستن لوله مشهور است؛ وازکتومی یا بستن لوله در آقایان و توبکتومی یا بستن لوله در خانم‌ها.
شهرزاد:به غیر از روش‌های رایج برای جلوگیری از بارداری گاهی بعضی از افراد به دنبال روش‌هایی برای پیشگیری از بارداری هستند که دائمی‌تر و با دردسر کمتر باشد. اغلب افرادی که خانواده‌شان از نظرشان کامل شده است و دیگر به هیچ وجه قصد بارداری ندارند یا آنهایی که بارداری به هر دلیل برای‌شان خطرناک محسوب می‌شود برای آنکه آن چند درصد احتمال شکست هرکدام از روش‌های پیشگیری از بارداری، ناگهان باعث بارداری ناخواسته در آنها نشود، تصمیم به استفاده از روش‌هایی می‌گیرند که عملاً آنها را برای همیشه نابارور یا عقیم می‌کند.
ساده‌ترین این روش‌ها، روشی است که در بین مردم به بستن لوله مشهور است؛ وازکتومی یا بستن لوله در آقایان و توبکتومی یا بستن لوله در خانم‌ها. گرچه هرکدام از این لوله‌هایی که بسته می‌شوند در آقایان و خانم‌ها، عملکرد متفاوتی دارند ولی در نهایت اتفاقی که می‌افتد این است که با بسته شدن مسیر باروری در هر قسمتی از سیستم، لقاح صورت نمی‌گيرد و جنینی ایجاد نمی‌شود.
وازکتومی: بستن لوله در آقایان
اسپرم در بیضه برای اینکه برای لقاح آماده شوند از طریق مجرای واس دفران از بیضه به پروستات منتقل می‌شوند تا در آنجا آخرین مرحله تکامل‌شان انجام شود. مجرای واس دفران یک لوله نازک بلند است که از کنار بیضه‌ها خارج می‌شود و با گذشتن از کنار مثانه وارد پروستات می‌شود. در جراحی وازکتومی با بستن این لوله جلوی انتقال اسپرم گرفته می‌شود و عملاً مایع منی خالی از اسپرم خواهد بود.
با قدمت بیش از ۱۰۰ سال
وازکتومی یک روش جراحی ساده برای عقیم کردن آقایان است. در واقع دائمی‌ترین روش جلوگیری از بارداری در آقایان با وازکتومی صورت می‌گیرد. این جراحی که روش‌های قدیمی آن اولین بار در سال ۱۸۹۹ انجام شد معمولاً در مطب پزشک یا یک کلینیک انجام می‌شود و نیاز به امکانات مجهز جراحی ندارد. برای بستن مجرای واس دفران، تکنیک‌های مختلفی وجود دارد، اما در همه این‌ها باید در هر دو سمت بیضه‌ها برش ایجاد کرد تا مجرای واس دفران در هر بیضه بسته شود. امروزه تکنیک‌های جدید بدون استفاده از تیغ یا بدون استفاده از سوزن برای انجام وازکتومی ابداع شده‌اند که زمان بهبود زخم و از بین رفتن درد را به میزان زیادی کمتر می‌کنند.
جراحی وازکتومی معمولی کمتر از ۳۰ دقیقه زمان می‌برد و بیمار باید پس از انجام آن مدت کوتاهی در مطب پزشک استراحت کند تا حرکت سریع بعد از جراحی باعث خونریزی نشود. اما معمولاً به بیماران توصیه می‌شود تا یک هفته فعالیت سنگین نداشته باشند و بعد از آن به فعالیت‌های عادی زندگی‌شان بازگردند.
وازکتومی اخته کردن نیست
مهم‌ترین نکته‌ای که در گذشته باید برای افراد داوطلب وازکتومی یا حتی عموم جامعه توضیح داده می‌شد این بود که وازکتومی به هیچ وجه اخته کردن فرد نیست. موضوعی که در فیلم زیبای آتشکار محسن امیریوسفی هم به آن پرداخته شد. در وازکتومی به هیچ وجه بیضه‌ها برداشته نمی‌شود و توان جنسی و خصوصیات مردانه فرد تغییر نمی‌کنند و کاهش نمی‌یابند، اما نکته‌ای که باید توجه داشت این است که به خاطر دائمی بودن ناباروری در این روش فرد باید کاملاً از نتایج عمل آگاه باشد چون ممکن است در دراز مدت دچار مشکلات روحی ناشی از این کار شود. وازکتومی به هیچ وجه نباید بدون آگاهی فرد از نتایج دراز مدت آن انجام شود و تکنیک و نتایج این جراحی باید کاملاً برای فرد توضیح داده شود. پزشک باید با فرد قبل از انجام جراحی صحبت کند و به همه سؤالات او پاسخ دهد.
بعضی از آقایان نگران این هستند که اسپرم‌هایی که در بیضه تولید می‌شوند به خاطر بسته بودن مجرای واس دفران، در بیضه جمع شوند و باعث تورم بیضه شوند. عده دیگری نگران این موضوع هستند که با انجام وازکتومی میل جنسی در آنها کاهش پیدا کند یا توانایی جنسی‌شان کم شود. باید گفت هیچکدام از این اتفاقات رخ نمی‌دهد. وازکتومی به هیچ وجه بیماری خاص، سرطان بیضه، مشکلات نعوذ یا حتی بیماری‌های اتوایمیون ایجاد نمی‌کند.
بدون جراحی
در وازکتومی بدون تیغ به وسیله جراحی دیگری به نام هموستات، سوراخ کوچکی در قسمت خارجی و بالای کیسه بیضه درست در محلی که مجرای واس دفران عبور می‌کند، ایجاد می‌شود. سپس این مجرا از بیضه خارج می‌شود و به وسیله کلیپس‌های بسیار ظریف یا بخیه‌ای کوچک روی خودش گره زده می‌شود تا کاملا بسته شود. سپس واس دفران دوباره داخل کیسه بیضه قرار می‌گيرد و محل سوراخ که معمولاً احتیاج به بخیه ندارد با فشار مختصری پانسمان می‌شود. این زخم کوچک احتمال عفونت کمی دارد و بسیار سریع بهبود می‌یابد.
وازکتومی معمولاً با بی‌حسی سطحی و اسپری‌های بی‌حسی انجام می‌شود و احتیاج به بیهوشی یا بی‌حسی عمیق‌تری ندارد. البته به غیر از اين روش، تکنیک‌های دیگری هم برای وازکتومی وجود دارد که بعضی از آنها در اتاق عمل انجام می‌شود. میزان شکست وازکتومی و احتمال باروری فرد بعد از جراحی کمتر از یک دهم درصد است یعنی ۳۰۰ بار موفق‌تر از استفاده از کاندوم است و احتمال وجود اسپرم در مایع منی فرد بسیار ناچیز است. اما باید حتماً به فردی که وازکتومی انجام داده گفته شود که به علت اینکه تا قبل از انجام وازکتومی اسپرم‌ها در پروستات ذخیره شده‌اند، تا ۳ ماه بعد از جراحی هم ممکن است که فرد دارای اسپرم‌های بالغ باشد و احتمال بارداری وجود دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود از روش‌های پیشگیری در این مدت استفاده شود و بعد از ۳ ماه با انجام آزمایش میزان اسپرم مایع منی بررسی شود تا ناباروری کامل تایید شود.
یک عمل برگشت ناپذیر
یکی از سؤالات شایع آقایان در مورد وازکتومی برگشت پذیر بودن این تکنیک است. متاسفانه میزان برگشت‌پذیری وازکتومی بسیار کم است و جراحی برای برقرار کردن مجدد مسیر واس‌دفران جراحی ظریف و گرانی است. در بسیاری از موارد هم با برداشتن بخیه یا کلیپس حتی بعد از مدت کوتاه دوباره مجرا برقرار نمی‌شود چون بافت‌های زنده این مجرا روی هم قرار گرفته‌اند و به اصطلاح جوش خورده‌اند.
وازکتومی به هیچ وجه جلوی انتقال بیماری‌های تناسلی را نمی‌گیرد و همچنان احتمال انتقال بیماری در این افراد وجود دارد. از تنها عوارض وازکتومی می‌توان به تورم موقت بیضه به دليل التهاب بعد از جراحی یا دردهای منطقه تناسلی اشاره کرد که ممکن است تا مدتی باقی بماند و با مسکن‌های معمولی برطرف شود.
توبکتومی: بستن لوله در خانم‌ها
این جراحی اولین بار در سال ۱۹۳۰ انجام شد. جراحی بستن لوله‌ها یکی از دائمی‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های جلوگیری از بارداری در خانم‌هاست که به دليل اینکه در بدن خانم‌ها تغییرات هورمونی ایجاد نمی‌شود و همچنین توانایی جنسی آنها کاهش نمی‌يابد، طرفداران زیادی دارد. یکی دیگر از مزایای توبکتومی این است که می‌توان آن را هنگام جراحی سزارین و بعد از زایمان آخرین فرزند انجام داد.
یک مانع مکانیکی ساده
لوله‌های فالوپ، بخش‌هایی از رحم هستند که مانند دو آنتن یا دو شاخ بلند از گوشه‌های رحم خارج می‌شوند و تخمک‌هایی که از تخمدان‌ها به فضای شکمی آزاد شده‌اند را جذب می‌کنند و به داخل رحم می‌کشند. در جراحی توبکتومی لوله‌هایی که بسته می‌شوند همین لوله‌های فالوپ هستند. این انسداد عملاً یک مانع مکانیکی ساده در مسیر تخمک به رحم است و به هیچ وجه تغییر هورمونی خاصی ایجاد نمی‌کند و چرخه عادت ماهانه خانم‌ها هم در این روش جلوگیری از بارداری تغییر خاصی نمی‌کند.
تنها نکته منفی در مورد این روش ایجاد ناباروری این است که انجام آن احتیاج به یک جراحی کامل دارد و فرد باید زیر بیهوشی قرار بگیرد. بعد از انجام بیهوشی در دو طرف شکم دو برش کوچک داده می‌شود تا به لوله‌های فالوپ دسترسی ایجاد شود سپس این لوله‌ها به وسیله بخیه‌های محکم یا گیره‌های مخصوص بسته می‌شوند. استفاده از گیره برگشت پذیری این جراحی را امکان‌پذیر می‌کند و احتمال دارد در صورتی که فرد دوباره تصمیم به بارداری گرفت بتوان با انجام جراحی میکروسکوپی مجدد مسیر لوله‌های فالوپ را باز کرد.
یک روش کم خطر
جراحی بستن لوله در یک سال اول انجام آن ۹۹ درصد شانس موفقیت در جلوگیری از بارداری دارد، اما به تدریج با گذر زمان این میزان موفقیت کمتر می‌شود و ممکن است حتی با باز شدن مجدد مجرا بارداری‌هاي ناخواسته هم ایجاد شود. امروزه جراحی‌های توبکتومی به روش لاپاروسکوپی انجام می‌شود که موفقیت بیشتر و عوارض کمتری دارد و فرد زود‌تر به زندگی روزمره بازمی‌گردد. عوارض توبکتومی بسیار ناچیز است و دردهای بین دوره‌ای گزارش شده در افرادی که این جراحی را انجام داده‌اند، موارد بسیار معدودی را از بین تعداد زیاد جراحی‌ها شامل می‌شود.
توبکتومی باید توسط جراح متخصص زنان انجام شود، اما گاهی جراحان عمومی هم این روش ناباروری را انجام می‌دهند. بهتر است این جراحی یک هفته بعد از شروع عادت ماهانه انجام شود تا از بارداری ناخواسته ناشی از وجود آخرین تخمکی که در رحم وجود دارد، جلوگیری شود. با این حال به افراد توصیه می‌شود از ۴ روز قبل از انجام جراحی فعالیت جنسی را متوقف کنند تا احتمال بارداری ناخواسته به حداقل برسد.
آخرین نکته‌ای که باید خانم‌هایی که توبکتومی انجام می‌دهند به خاطر داشته باشند این است که این روش جراحی هم به هیچ وجه جلوی انتقال بیماری‌ها منتقله از تماس جنسی را نمی‌گيرد. عفونت‌ها و بیماری‌هاي جنسی همچنان در این افراد منتقل می‌شود و حتی به خاطر اینکه فرد خیالش از ناباروری‌اش راحت است ممکن است باعث شود شریک جنسی‌اش از وسایل پیشگیری مانند کاندوم استفاده نکند و به اين ترتيب احتمال انتقال بیماری‌های عفونی بیشتر شود.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼