مشکلات چشم کودکان، قابل پیشگیری هستند؟

شهرزاد : صدمات چشمی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما بیش‌تر از نیمی از صدمات چشمی، در افراد زیر ۲۵ سال و حدود ۴۰ درصد این آسیب‌ها، هنگام فعالیت‌های ورزشی و تفریحی رخ می‌دهد. اطلاعات به دست آمده از مراکز درمانی حاکی از آن است که ۹۰ درصد صدمات چشمی، قابل پیش‌گیری هستند. بنابراین اگر شما، به‌عنوان پدر یا مادر، با صدمات بالقوه‌ای که در خانه و مدرسه، بینایی کودک‌تان را تهدید می‌کند، آشنا شوید، می‌توانید او را در برابر این خطرات، محافظت کنید.

چشم و ورزش

امروزه، بچه‌ها، از سنین پایین، فعالیت‌های ورزشی را شروع می‌کنند. بنابراین باید از همان ابتدا، یادشان بدهیم که چه‌طور از سلامت خودشان در برابر خطرات موجود در ورزش مراقبت کنند. در برخی از ورزش‌ها، به‌طور معمول، از وسایل محافظت چشمی استفاده می‌شود. مثلا در اسکی، چه کودکان و چه بزرگسالان، باید حتما از عینک محافظ استفاده کنند تا از چشمان‌شان در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید مراقبت کنند؛ اما در ورزش‌هایی مثل فوتبال و بسکتبال که در دنیای کودکان، ورزش‌های پرطرفداری محسوب می‌شوند، استفاده از عینک محافظ، خیلی رایج نیست. کودک شما باید بداند که در مورد ورزش‌هایی که در آن‌ها، از توپ‌های کوچک یا وسایل تیز استفاده می‌شود هم، زدن عینک محافظ، ضرورت دارد.

اگر فرزند شما، دچار نوعی مشکل بینایی در یکی از چشم‌هایش هست، بنابراین باید از چشم دوم، مراقبت بیش‌تری کند. در این موارد، شاید حتی لازم باشد او را از حضور در برخی از ورزش‌ها منع کنید تا مبادا به چشم سالمش، آسیبی وارد شود. یادتان باشد که لنز تماسی، هیچ‌گونه اثر محافظتی روی چشم ندارد و اگر به هر دلیلی، فرزند شما، از این لنزها استفاده می‌کند، باز هم موقع انجام بعضی ورزش‌ها، باید از عینک محافظ استفاده کند. عینک‌های محافظ چشمی، از جنس پلی‌کربنات هستند که نوعی پلاستیک نشکن است و در فروشگاه‌های لوازم ورزشی پیدا می‌شود.

چشم و بازی

برای این‌که بتوانید محیط امن‌تری برای کودکان خود در منزل مهیا کنید، بهتر است اسباب‌بازی‌هایی را برایش بخرید که متناسب با سن و سطح آگاهی‌اش باشد. فراموش نکنید که وقتی بچه‌ها، از وسایل پرخطر مثل مداد، خودکار، قیچی، چنگال و چاقو استفاده می‌کنند، مراقب آن‌ها باشید؛ البته بسیاری از وسایلی که در ظاهر، خطرناک نیستند نیز می‌توانند صدمات چشمی جبران‌ناپذیری برجای بگذارند؛ مثلا گیره کاغذ یا چوب لباسی‌های مفتولی که روکش پلاستیکی دارند و خیلی دیگر از وسایل رایج در منزل.

بهتر است برای بچه‌های کوچک‌تر، اسباب‌بازی‌های پرتابی نخرید. در واقع، استفاده از دارت، تیروکمان و تفنگ‌های ساچمه‌ای، بسیار خطرناک هستند و کودکان، در هیچ شرایطی، نباید از آن‌ها استفاده کنند. علاوه‌بر این، سعی کنید تمام مواد شیمیایی و شوینده را از دسترس کودکان دور کنید؛ چون این مواد که در همه خانه‌ها پیدا می‌شوند، می‌توانند باعث سوختگی شیمیایی و بروز مشکلات متعدد چشمی شوند.

************************

اورژانس‌های چشمی کودکان را بشناسید

۱) سوختگی شیمیایی و حرارتی

هنگام بروز سوختگی‌های شیمیایی و حرارتی، تاخیر در شروع درمان، باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر و شدید به چشم می‌شود. در صورت ورود مواد شیمیایی به چشم کودک، اولین کاری که باید انجام دهید، شست‌وشوی فوری چشم با مقدار بسیار فراوان آب در محل حادثه است و سپس، باید کودک را به‌سرعت، به مراکز درمانی برسانید.

۲) پارگی ناحیه پلک و صورت

در صورت وجود خون‌ریزی از چشم کودک، می‌توانید آن را با فشار مستقیم با گاز استریل بند آورید، اما توجه داشته باشید که در مواردی که پارگی روی پلک است و امکان ادامه آن تا کره چشم وجود دارد (مانند فرورفتگی اجسام نوک‌تیز)، باید از فشار مستقیم روی کره چشم پرهیز کنید. یک قاب محافظ، روی چشم کودک بگذارید و او را به‌سرعت، به مراکز درمانی برسانید.

۳) پارگی کره چشم

در این موارد، از دست‌کاری زخم، ریختن هرگونه قطره در چشم کودک و فشار روی آن پرهیز کنید و یک قاب محافظ، روی چشم بگذارید. از پانسمان چشم، خودداری کنید و کودک را به مراکز درمانی برسانید تا توسط چشم‌پزشک، معاینه و اقدامات درمانی یا جراحی، روی چشم او انجام شود.

در صورتی که جسمی مانند میخ، وارد چشم کودک شده و آن‌جا باقی مانده، از دست‌کاری و درآوردن آن خودداری کنید و او را در همان حالت، به بیمارستان برسانید.

۴) وجود اجسام خارجی در سطح کره چشم

در صورت اصابت جسم خارجی به به چشم، سریع، کودک را نزد چشم پزشک ببرید. در آسیب‌های نفوذی که به‌خصوص در کودکان، به‌خاطر فرورفتن سوزن سرنگ به چشم‌شان، شایع است، با وجود این‌که ممکن است او در ظاهر، مشکلی نداشته باشد، اما چون احتمال بروز عفونت شدید داخل چشمی و حتی از دست رفتن بینایی وجود دارد، بنابراین مراجعه به چشم‌پزشک لازم است.

۵) آسیب‌های غیرنافذ ناحیه پلک و کره چشم

گاهی ضربه مشت (به‌خصوص موقع بازی) یا برخورد اجسام سنگین، منجر به پارگی‌های واضح نمی‌شود. در این موارد باید کودک را نزد چشم‌پزشک ببرید تا چشمانش را معاینه کند؛ چون گاهی، پارگی‌های مخفی کره چشم یا شکستگی استخوان‌های اطراف کره چشم به وجود می‌آید و تاخیر در درمان، ممکن است منجر به آسیب‌های دایمی چشم و عصب بینایی شود.

در مواردی مثل خون‌ریزی‌های ساده داخل چشم، پزشک، پس از معاینه و اطمینان از نبودن آسیب‌های بیش‌تر مثل پارگی کره چشم و کندگی شبکیه یا آسیب به عصب بینایی، توصیه‌های لازم را مطرح و اقدامات دارویی لازم را انجام خواهد داد.