بهترین روش آموزش زبان به کودک، چیست؟

هرچه زبان دوم در سنین پایین‌تری به کودک آموزش داده شود، احتمال این که کودک در سال‌های بعد در یادگیری این زبان موفق‌تر باشد، بیشتر است.

مجله شهزاد: سال اول زندگی، بچه به جز گریه و صداهایی که پدر و مادر به زور می خواهند ثابت کنند معنی خاصی دارد، روش ارتباطی دیگری نمی شناسد.

چند سال بعدی هم والدین با شیرین زبانی کودک و این که او هر بار چه کلمه جدیدی را یاد گرفته است، سرگرمند، اما بعد از این مدت بعضی از پدر و مادر ها دنبال سرگرمی دیگری می روند و آن این است که به کودک شان زبان دیگری یاد بدهند.

به همین دلیل در خیلی از مهمانی ها بچه هایی را می توان دید که به اصرار والدین برای عمو یا خاله شان غلط یا درست از یک تا ۱۰ را به انگلیسی می شمرند یا اپل می گویند و اورنج را نشان می دهند.

اما از ابتدای دهه ۹۰ با مطرح شدن موضوع دهکده جهانی و زبان بین المللی و البته نتیجه تحقیقات بعضی دانشمندان آموزش زبان دوم رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته است. تحقیقات نشان داده بچه هایی که زبان دوم یاد می گیرند، هوش اجتماعی بالاتری دارند.

اما واقعا از چه سالی باید آموزش زبان به کودکان را شروع کرد؟

بسیاری از کارشناسان بر این باورند هرچه زبان دوم در سنین پایین تری به کودک آموزش داده شود احتمال این که کودک در سال های بعد در یادگیری این زبان موفق تر باشد، بیشتر است.

در سال ۱۹۹۶ یک مقاله در روزنامه نیوزویک منتشر شد که نتایج یک تحقیق را بررسی می کرد. بر اساس این تحقیق، کودکی که بعد از ۱۰ سالگی شروع به آموختن زبان دوم کند با احتمال کمتری ممکن است بتواند بعدها این زبان را مانند کسانی که آن زبان، زبان مادری شان است، صحبت کند.

نتایج این تحقیق توسط زبان شناسان زیادی تایید شده است و به دنبال این تحقیق، تحقیقات بسیار دیگری هم انجام شد که بر همین موضوع تاکید داشت.

بررسی های بیشتر در مورد یادگیری زبان در سنین پایین نشان داد کودک نه تنها با یادگیری زبان، برخورد اجتماعی اش تقویت می شود و در ارتباط با دیگر بچه ها موفق تر عمل می کند، بلکه این مسئله می تواند باعث پیشرفت عملکرد کلی کودک در بقیه دروس در مدرسه نیز بشود.

در تحقیقی روی بچه های مدارس یکی از کشورهای غیرانگلیسی زبان، کودکانی که بیش از ۴ سال به یادگیری زبان دوم (اغلب زبان انگلیسی) پرداخته بودند نسبت به بچه هایی که زمان کمتری آن زبان را آموزش دیده بودند یا اصلا زبان دومی را یاد نگرفته بودند، در امتحان جامع و تست های مورد نظر تحقیق نتایج بهتری کسب کردند.

طبق این تحقیق بچه هایی که زبان دوم یاد گرفته بودند حتی از بچه هایی که به یادگیری ریاضی پرداخته بودند هم موفق تر عمل کرده بودند.

نتایج بررسی های متخصصان آموزش کودک نشان داده است کودکانی که زبان دوم می آموزند در حل مسائل پیچیده خلاقیت و تبحر بیشتری دارند.

بررسی های بروک لمبرت و تاکر، در سال ۱۹۷۴ نشان داده است بچه هایی که توانایی یاد گرفتن بیش از یک زبان را دارند هوش بالاتری دارند. لمبرت این طور استدلال می کند که شاید یادگیری زبان دوم و زبان های بیشتر باعث پیشرفت توانایی ذهنی و قوه درک فرد شده است.

نقش والدین در آموزش زبان

آموزش زبان باید توسط یک متخصص و بر اساس سیستم مناسب باشد. ساعات و جلسات آموزش زبان دوم و نحوه به کارگیری آن کاملا حساب شده است به همین دلیل والدین نا آشنا به این امر ممکن است نتوانند مربی های خوبی برای آموزش زبان به کودک شان باشند.

اما آن ها می توانند با تشویق کودک به یادگیری و حمایت از او، علاقه کودک را به فراگیری زبان و فرهنگ دیگر بیشتر کنند. به کودک تان نشان بدهید توانایی او در صحبت کردن به زبان دیگر، برای تان ارزشمند است و با او همراهی کنید.

سعی کنید کودک تان را به جشن ها یا مراسمی که در مورد فرهنگ ها و زبان های دیگر است ببرید یا با مشورت معلمش، کتاب ها و فیلم هایی به زبانی که در حال یادگیری است در اختیارش قرار دهید.

اگر خودتان هم به آن زبان آشنایید، برایش به آن زبان کتاب بخوانید اما سعی کنید کلمات را به صورت صحیح تلفظ کنید. در بقیه مواد درسی با کودک تان کار کنید تا کودک با خیال راحت تری به یادگیری زبان بپردازد و مشکلی در زمینه های دیگر نداشته باشد.

زبان دوم ، از چه سنی؟

کارشناسان آموزش کودک و زبان شناسان معتقدند کودکانی که قبل از دوره نوجوانی به یادگیری زبان دوم بپردازند بهتر می توانند در زمینه تلفظ کلمات به طور صحیح و نزدیک به صاحبان اصلی زبان عمل کنند. زبان شناسان این موضوع را به تغییرات فیزیولوژیکی مربوط می دانند که در مغز کودکان در سنین نوجوانی رخ می دهد.

تفاوت هجاها و آوا ها در زبان های مختلف که باعث تفاوت لهجه ها می شود در کودکانی که زبان را قبل از شکل گیری بخش های مربوطه در مغز یاد گرفته اند کمتر به چشم می آید.

به همین دلیل بهترین سن آموزش زبان به کودک، قبل از ۱۰ سالگی و زمانی است که کودک هنوز در زبان مادری خود هم پیشرفت چندانی نداشته است.

البته این مسئله به هیچ وجه کودک را از یادگیری زبان مادری بازنمی دارد بلکه به پیشرفت آن هم کمک خواهد کرد. بعضی از والدین نگران این نکته هستند که یاد دادن زبان دوم در سنین کم ممکن است باعث شود کودک زبان مادری خود را فراموش کند یا این که در یادگیری زبان مادری و ادبیات آن دچار مشکل شود. در حالی که زبان شناسان خلاف این باور را دارند.

آن ها معتقدند یادگیری زبان دوم به دلیل به کارگیری ذهن کودک در استفاده از ترجمه ها و معانی کلمات و ساختار جملات می تواند باعث شود زبان مادری خود را هم بار دیگر بیاموزد و آن را در کنار زبان دوم یاد بگیرد.

توجه کودک به یک زبان جدید می تواند باعث توجه او به ساختارهای زبان و جمله بندی ها شود. چیزی که ممکن بود تا آن زمان به آن چندان توجهی نشان داده نشود.

بهترین روش های آموزش زبان به کودک

برای آموزش زبان دوم به کودک، ۳ روش اصلی وجود دارد که اغلب موسسات و سیستم های آموزش از یکی از این ۳ روش استفاده می کنند. به کارگیری هرکدام از این روش ها به سن کودک، سیستم تربیتی کودک و نگاه والدین به مسئله یادگیری زبان بستگی دارد. کودک در بعضی از این روش ها سریع تر زبان دیگری را یاد می گیرد و در بعضی از روش ها آزادی بیشتری برای انتخاب یادگیری دارد.

روش غرقه سازی:

در این مدل از یادگیری کودک کاملا در محیطی با زبان دیگر قرار می گیرد. در مهدهای کودک دوزبانه مربی ها با زبان دوم که هدف یادگیری است صحبت می کنند و در مدرسه هم بچه ها حداقل نیمی از اوقات خود را در طول روز به یادگیری زبان دوم می پردازند.

در روش غرقه سازی کامل که البته در مدارس معدودی اجرا می شود کودک همه مواد درسی مانند ریاضی، علوم و تاریخ را به زبان دوم فرا می گیرد.

در این روش یادگیری زبان در واقع زبان دوم به جای این که موضوعی برای یادگیری باشد خود وسیله ای برای آموزش مواد درسی دیگر است و کودک ناخودآگاه مجبور به یادگیری این زبان می شود.

بچه هایی که با این روش زبان یاد می گیرند در صحبت کردن زبان دوم با لهجه صحیح و به طور کامل، موفق ترند و به سطوح بالاتری از یادگیری زبان می رسند.

اگرچه ممکن است در ابتدا، یادگیری در بعضی از مواد درسی، بچه ها به اندازه ای که آن درس ها را به زبان مادری خود یاد می گیرند موفق نباشند اما به تدریج و با پیشرفت شان در یادگیری زبان دوم، این مشکل هم برطرف می شود.

روش آموزش زبان خارجی در مدارس ابتدایی:

در این روش به جای این که زبان دوم در پایه راهنمایی به کودک آموزش داده شود، در همان سال های ابتدایی و همراه با دیگر درس ها به طور مقدماتی به کودک یاد داده می شود.

در این روش زبان دوم به عنوان یک سوژه یادگیری به کودک معرفی می شود و به طور معمول ۳ تا ۵ جلسه در هفته کودک زمان صرف یادگیری این زبان می کند.

میزان موفقیت این روش کمی کمتر از روش قبلی است اما کودکانی که در این سن یادگیری زبان را شروع می کنند نسبت به کودکانی که در سال های بعد برای اولین بار زبان دوم را یاد می گیرند، پیشرفت بیشتری خواهند داشت. ارائه زبان دوم در سال های اولیه تحصیلی که کودک شوق برای یادگیری دارد باعث بالا رفتن سرعت یادگیری می شود.

بسته به تلاش و میزان زمانی که صرف آموزش این زبان به کودک می شود ممکن است در آینده کودک بتواند به خوبی و با فصاحت به زبان دوم حرف بزند.

روش اکتشاف در زبان دوم:

در این روش سن کودک کمی بالا تر است و این روش بیشتر از آن که آموزش زبان باشد در واقع نوعی تقویت شناخت کودک است. در این روش فرهنگ و زبان دوم به عنوان یک مفهوم به کودک ارائه می شود.

برای کودک در مورد فرهنگ و زبان های مختلف صحبت می شود و ممکن است بیش از یک زبان به کودک ارائه شود تا کودک در یادگیری زبان دوم حق انتخاب داشته باشد.

در مراحل بالاتر این روش، ساختار های زبان دوم هم به کودک آموزش داده می شود اما بیشتر از آن که تاکید بر فصیح صحبت کردن این زبان باشد، هدف آشنایی و ارائه اطلاعات در مورد فرهنگ جامعه ای است که به آن زبان سخن می گویند.

اگر جلسات آموزش بیشتر از ۲ یا ۳ بار در هفته باشد ممکن است توانایی کودک در صحبت به زبان دوم هم بیشتر شود اما والدین نباید انتظار داشته باشند کودک در این روش یادگیری بتواند بعد ها به طور فصیح و با لهجه مناسب به زبان دوم حرف بزند. این روش یادگیری بیشتر مورد علاقه والدینی است که فکر می کنند آموزش زبان دوم ممکن است باعث فشار بر کودک شود.

اگرچه این روش می تواند زمینه یادگیری زبان در سال های بعدی باشد و سرعت یادگیری زبان در فرد را در سال های بعدی زندگی افزایش دهد.