بازیهای رایانه ای برای کودکان، مضر است؟
پیشرفت و مدرنیته، زندگی‌ها را دستخوش تغییرات زیادی کرده است، تغییراتی که حتی بازی‌ها و اسباب بازی های بچه‌ها را هم تحت تاثیر قرار داده است.
روزنامه تهران امروز: پیشرفت و مدرنیته، زندگی‌ها را دستخوش تغییرات زیادی کرده است، تغییراتی که حتی بازی‌ها و اسباب بازی های بچه‌ها را هم تحت تاثیر قرار داده است و این سوال که کدام بازی و اسباب بازی مناسب است، دغدغه ذهنی والدین بسیاری از فرزندان نسل امروز شده است.
خانم دکتر به عنوان اولین سوال لطفا بازی را تعریف کنید.
ـ بازی فعالیت طبیعی بچه هاست. همه کودکان به صورت ذاتی بازی کردن را دوست دارند و به آن نیاز دارند. پیاژه در تعریف بازی می گوید: «بازی فعالیتی طبیعی و دلپذیر است که هدفش در خودش نهفته است».
در واقع بچه ها بازی می کنند برای بازی کردن، در حالیکه بزرگترها می توانند از این بازی های بچه ها به اهداف شناختی و درمانی خود در مورد آنها دست پیدا کنند.
چرا بازی برای کودکان لازم است و چه تاثیری در رشد آنها دارد؟
ـ بازی در چهار جنبه، رشد جسمی ـ حرکتی، رشد شناختی، رشد عاطفی ـ روانی و رشد اجتماعی ـ اخلاقی موثر است. بازی باعث رشد بهتر اعضای بدن و کسب آمادگی های جسمی در آنها می شود. بچه ها در خلال جست و خیز و دویدن های خود به رشد عضلانی می رسند و بهتر می آموزند تعادلشان را حفظ کنند.
چند سال پیش شعار سازمان بهداشت جهانی این بود: «تحرک رمز سلامت است» . بیشتر بازی ها به ویژه بازی های سنتی ما پر از تحرک هستند. اگر بچه ها به بهانه بازی تحرک نداشته باشند، به طور حتم انرژی خود را از طریق روش های دیگری که احتمالا مناسب نیست تخلیه خواهند کرد.
بازی همچنین باعث ایجاد تعادل عاطفی و روانی در کودکان می شود.کودکان به ویژه بچه های زیر ۶ سال تقریبا همه آموزش های خود را از طریق بازی به دست می آورند، آنها در خلال باز ی رنگ ها را می شناسند، با طبیعت آشنا می شوندو نقش های اجتماعی را فرا می گیرند.
چه بازی هایی به رشد اخلاقی و اجتماعی بچه ها کمک می کند؟
ـ بازی های گروهی. این بازی ها وسیله مناسبی است تا بچه ها در گروه قرار بگیرند و به صورت عینی جمع را تجربه کنند و قواعد و قوانین آن را بیاموزند.
آنها در این بازی ها می آموزند به حقوق دیگران احترام بگذارند و یا به آنها کمک کنند. بازی گروهی باعث ایجاد جامعه پذیری و مسوولیت پذیری در کودکان می شود. برای یادگیری هر مهارت باید در فضای مناسب آن قرار گرفت، همانطور که برای یادگیری شنا باید حتما داخل آب رفت برای یادگیری مهارت های اجتماعی هم باید وارد جمع و اجتماع شد.
نظرتان در مورد باز های کامپیوتری چیست؟
ـ در هرصورت کامپیوتر بخشی از زندگی امروز ماست و جوامع و زندگی ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد. باید امتیازات و محدودیت های آن را مورد توجه قرار داد، مدت زمانی که کودک در طول روز از این بازی ها استفاده می کند، تناسب سن او با بازی، نوع بازی و ... همه از جمله نکات مهمی هستند که باید به آنها توجه کنیم.
برخی از مردم فکر می کنند این بازی ها کاملا مضر است و بچه های خود را از انجام بازی های رایانه ای منع می کنند، آیا این کار درست است؟
ـ نه، بازی های رایانه ای همیشه هم بد نیستند. اولین نکته مثبت آنها سرگرمی است، در ضمن برخی از آنها می توانند وسیله ای برای آموزش بچه ها باشند.
و استفاده نادرست و زیاد از آنها چه تاثیرات مخربی خواهد داشت؟
ـ مانع از ارتباطات انسانی می شود و کمرنگ شدن این ارتباطات روی فرد تاثیر نامطلوبی می گذارد و رشد اجتماعی کودکان را مختل کرده و قدرت سازگاری و همکاری آنها را با سایرین تحت تاثیر قرار خواهد داد. انزوا و گوشه گیری و ناسازگاری از جمله پیامدهای منفی استفاده زیاد و بی برنامه از بازی های کامپیوتری است.
آیا از نظر جسمی هم تاثیر منفی خواهد داشت؟
ـ بله، به ویژه برای کودکان زیر ۶ سال، در واقع هرچه سن کودک کمتر باشد تاثیر منفی آن بیشتر خواهد بود. چشم بچه ها و حتی اعصاب آنها خیلی در معرض خطر قرار دارد.
بهتراست به جای بازی های خشن که خشونت را القا می کنند، از بازی های خوب کامپیوتری مثلا نقاشی با رایانه و بازی های مناسب فکری استفاده کنیم. هیجان در حد تعادل برای بچه ها خوب و حتی لازم است و باعث شور و شوق در بچه ها می شود اما بازی های خشن و رایج کامپیوتری هیجانات منفی و بیش از حدی را به بچه ها وارد می کند که مخرب است.
نظرتان در مورد بازی های سنتی خودمان مثل هفت سنگ و غیره چیست؟
ـ خیلی خوب هستند چون در مرحله اول به دلیل ابزار و وسایل ساده مورد استفاده در همه جا با کمترین هزینه قابل اجرا هستند و در ضمن بیشتر این بازی ها گروهی بوده و روحیه جمعی را در بچه ها تقویت می کنند.
این بازی ها به نوعی هویت فرهنگی ـ اجتماعی ما را شکل می دهند و این هویت نقش مهمی در شکل گیری شخصیت بچه های ما دارد. یکی دیگر از نکات مثبت این باز ی ها این است که کمتر رقابتی هستند.
ولی در بازی های سنتی ما اغلب دو گروه با هم رقابت می کنند؟
ـ بله، اما رقابت آنها یک رقابت سالم است که هرگز گروه یا فرد ضعیف را از صحنه رقابت حذف نمی کند و به او اجازه تمرین و قوی شدن می دهد.
به نظر شما آیا لازم نیست ما دوباره به همان بازی های قدیمی خودمان بازگردیم؟
ـ بازی های سنتی اگرچه خوب و لازم هستند اما کافی نیستند چون بچه ها باید متناسب با زمانه
پیش بروند و باز ی های جدید هم لازمه زندگی پیچیده و جدید امروز هستند.
یکی از انواع بازی ها، بازی های تخیلی هستند، همان بازی هایی که باعث می شد با تصور اینکه یک تکه چوب اسب بالداری است ساعت ها سرگرم می شدیم،
این بازی ها چه محاسن و معایبی دارند؟
ـ پیاژه بازی را از نظر رشد سنی به چند گروه تقسیم بندی می کند. بازی های تخیلی یکی از این بازی ها هستند که اوج آن در سنین ۲تا ۴ سالگی است، یعنی سنی که کم کم توانایی تجسم و تخیل در بچه ها شکل می گیرد. خاله بازی و مامان بازی از جمله این بازی ها هستند که اغلب گروهی بوده و باعث رشد خلاقیت در بچه ها می شود.
لطفا در مورد بازی های سایر گروه های سنی براساس این تقسیم بندی هم توضیح دهید.
بچه های زیر دو سال بازی های تقلیدی انجام می دهند و بچه های بزرگتر از ۷ سال کم کم بازی هایشان قاعده دار می شود، این بازی ها مثل هفت سنگ، شطرنج و یک قل دوقل هستند وحتی تا بزرگسالی هم ادامه پیدا می کنند.
بازی بچه ها چقدر تحت تاثیر نقش های خانواده و اجتماع قرار می گیرد و از چه زمانی بازی ها متناسب با جنسیت و نگرش های مربوط به آن می شود؟
ـ مسائل و نقش های مربوط به دختر و یا پسر بودن ذاتی و طبیعی نیست بلکه تحت تاثیر فرهنگ جوامع است. از حدود سه چهار سالگی کم کم جنسیت و به تبع آن انواع وظایف و باید ها و نبایدهایی که اجتماع، فرهنگ و خانواده برای هر جنس در نظر می گیرد وارد بازی کودکان می شود
. از همین سنین دخترها یاد می گیرند بیشتر مامان بازی و خاله بازی کنند و پسرها توپ بازی و ماشین بازی. البته عوامل دیگری مانند موقعیت جغرافیایی و منطقه ای و حتی آب و هوا هم در بازی های بچه ها تاثیر می گذارند، به طور مثال بازی و حتی ابزار بازی بچه هایی که کنار دریا زندگی می کنند با کودکانی که در کویر هستند متفاوت است. در بچه هایی که بیشتر در گروه های جمعی مانند مهدکودک هستند زودتر می توان ردپای جنسیت را در بازی های آنها دید.
آیا تداخل و علاقه بچه ها به بازی های جنس مخالف باید باعث نگرانی والدین شود، یا نه؟
ـ نه، این تداخل تا سنین پیش از دبستان خیلی عادی است و باید به بچه در انتخاب بازی هایش آزادی داد.
مداخله بزرگترها در بازی بچه ها خوب است یا بد؟
ـ اگرچه مشارکت آن هم به اندازه می تواند مثبت باشد، اما مداخله در بازی ممکن است باعث بی علاقگی بچه به بازی شده و او را از یک روش صحیح که به رشدش کمک می کند محروم کند. این بچه ها حتی گاهی به نشانه مخالفت شروع به لجبازی، پرخاشگری و تخریب می کنند. والدین تا حدی که خطری بچه را تهدید نمی کند باید او را در انتخاب و شیوه بازی آزاد بگذارند.
نظرتان در مورد لگو چیست؟
ـ لگو وسیله خوبی است چون خلاقیت بچه ها را پرورش می دهد و آنها را وادار به تفکر و ساختن می کند.
چه توصیه ای به والدین دارید؟
ـ در کنار خرید اسباب باز ی به کودکان خود یاد بدهند با وسایل ساده هم بازی کنند و حتی خودشان اسباب بازی های ساده بسازند. بچه پیش دبستانی به راحتی می تواند دومینو بسازد، فقط باید به او یاد بدهیم، او می تواند کاردستی درست کند و خیلی کارهای دیگر که باعث رشد خلاقیت و سازندگی او می شود و به رشد شناختی او هم کمک می کند.
نظر کاربران
شما رده بندي سني رو رعايت كن ديگه نگران هيچي نباش