برای افزایش اشتها کودکان چه باید کرد؟

شهرزاد: بی اشتهایی کودکان یکی از نگرانی های همیشگی پدر و مادرهاست، اما این که کودکان میلی به خوردن غذا ندارند و همیشه از خوردن مواد غذایی مورد نیازشان سر بازمی زنند، دلایل متعددی دارد که با شناخت درست آنها به سادگی می توان کودک را به غذا خوردن تشویق کرد.

حتی با روش های ساده ای مثل تزئین غذا و سرو کردن آن در ظرف های مخصوص بچه ها. اگر شما هم جزو آن گروه از پدر و مادرهایی هستید که نگران بی میلی کودک شان نسبت به غذا خوردن هستند، با ما همراه باشید. دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی به پرسش های شما در این زمینه پاسخ می دهد.

بچه ها با غذا نخوردن اعتراض می کنند!

بی اشتهایی در کودکان دلایل بی شماری دارد، از روش های نادرست در تغذیه گرفته تا مشکلات جسمی. اما شایع ترین دلیل بی میلی کودکان به پیروی از روش های نادرست والدین در تغذیه آنهاست؛ روش هایی که ناخودآگاه موجب لجبازی و خودداری آنها از خوردن می شود. البته نباید این نکته را هم از نظر دور داشت که بی اشتهایی کودکان در کنار دلایل جسمی، دلایل روحی نیز دارد. به طوری که اگر شرایط روحی و روانی کودک و راه و روش تغذیه او از بدو تولد مناسب باشد معمولا نباید شاهد بی اشتهایی در کودک باشیم. در حقیقت یکی از ابزارهای ارتباطی کودک با محیط اطرافش غذا خوردن است تا جایی که می توان از شیوه غذا خوردن کودک به رابطه اش با محیط اطراف پی برد. معمولا کودکان هر اعتراض یا مشکلی نسبت به محیط اطراف را در روش غذا خوردن شان نشان می دهند. بنابراین اگر کودک شما میلی به غذا خوردن ندارد و شما از سلامت جسمانی او اطمینان دارید، باید از آسایش روحی و روانی کودک تان آگاه شوید.

کودکان را وادار به غذا خوردن نکنید

در کنار آمدن با بی اشتهایی کودکان قبل از هر چیز باید علت اصلی بی میلی را که در اکثر قریب به اتفاق موارد هم روحی و روانی است، شناسایی کنید و از راه درست به درمان آن بپردازید. یادتان باشد در چنین شرایطی اجبار به غذا خوردن و رفتار اضطراب گونه نادرست ترین روشی است که شما به عنوان پدر و مادر می توانید به کار بگیرید، چون انتخاب این روش ها نه تنها شما را به هدف تان نزدیک نمی کند بلکه باعث لجبازی و خودداری بیشتر کودک از خوردن می شود. در مرحله اول برای مقابله با بی اشتهایی شما باید سلامت جسمی کودک را مورد بررسی دقیق قرار دهید، چون ممکن است کودک شما به دلیل نوعی بیماری یا وجود سوء جذب، یا حتی حساسیت های غذایی میلی به خوردن نداشته باشد.

این روش ها کار ساز نیستند

نکته مهم در ترغیب کودکان به غذا خوردن، انتخاب شیوه های درست تشویقی است. خیلی از والدین برای وادار کردن کودکان به غذا خوردن به شیوه های نادرستی مثل التماس کردن پناه می برند، یا کل خانه را دنبال کودک می دوند تا او یک قاشق بیشتر غذا بخورد یا حتی سعی می کنند توجه کودک را به تصاویر تلویزیون جلب کنند، این روش ها برخلاف نتیجه ظاهری که در پی دارند، شیوه های موثری برای رسیدن به نتیجه دلخواه یعنی روی آوردن کودک به غذا خوردن نیستند و اغلب در دراز مدت بی نتیجه می مانند. این روش ها همان قدر بی تاثیرند که وادار کردن کودک به غذا خوردن با شیوه های تنبیهی مثل باز کردن دهان کودک با فشار و حتی روی آوردن به شربت های اشتهاآور.

غذای بچه ها را تزئین کنید

اگر کودک شما هم از غذا خوردن سرباز می زند به جای وادار کردن او به خوردن، باید طوری برنامه ریزی کنید که در کنار دیگر اعضای خانواده و هم زمان با شما غذا بخورد. این ترفند به ظاهر ساده، ناخودآگاه او را به خوردن ترغیب می کند. در کنار این روش، استفاده از ظروف غذایی مخصوص و تزئین متفاوت مواد غذایی طوری که خوش آب و رنگ تر به نظر بیایند در تحریک اشتهای کودک موثرند. نکاتی هم هستند که رعایت نکردن آنها نقش زیادی در بی اشتهایی کودک دارند، نکاتی مثل پر کردن بیش از حد ظرف غذای کودک، رعایت نکردن نظم در غذا خوردن و تنوع در غذا و حتی نرم کردن بیش از حد غذا. انتخاب این روش ها هرگز شما را به نتیجه دلخواه تان نمی رساند.

محیطی شاد برای بچه ها فراهم کنید

برای تشویق کودکان بی اشتها به غذا خوردن باید حوصله به خرج بدهید و سعی کنید به جای ایجاد فضایی عصبی و پر تشنج، با ساختن محیطی شاد و با نشاط میل به غذا خوردن را در کودک ایجاد کنید. این نکته را هم به یاد داشته باشید که در اکثر موارد غذا نخوردن کودکان گذراست یا به تعبیری یک اعتصاب غذاست که معمولا دلایل روحی و روانی دارد. بنابراین در این شرایط بهترین روش این است که آرامش خود را حفظ کنید و بدون اضطراب با این مشکل کنار بیایید. ضمن این که یادتان باشد کودک را هیچ وقت با بچه های هم سن و سالش مقایسه نکنید، چون رشد و میزان اشتها در کودکان مختلف متفاوت است.

به کودک فرصت انتخاب بدهید

برای تشویق کودکان به غذا خوردن لازم است طول مدت معینی را برای غذا خوردن مشخص کنید. در نظر گرفتن این زمان به کودک گوشزد می کند که ظرف یک بازه زمانی مشخص باید با غذایش کنار بیاید. بعد از این فاصله اگر هنوز چیزی از غذای کودک باقی ماند، بدون این که در مورد آن بحث کنید، باقی مانده غذا را از سر سفره بردارید. در طول زمانی که به شام یا ناهار خوردن اختصاص می دهید، سعی کنید کنار کودک بنشینید و با او در مورد غذا خوردن حرف بزنید، حتی از او بپرسید که چه غذایی را برای شام یا ناهار روز بعد دوست دارد. اجازه انتخاب غذا را به کودک بدهید و بالاخره این که به خاطر دور ریختن غذا او ار سرزنش نکنید. به کار گرفتن این روش ها ناخودآگاه کودک را به خوردن تشویق می کند.

سبزی و میوه را جایگزین تنقلات کنید

در دسترس قرار ندادن غذای کافی و سالم برای کودک نیز از دلایل دیگری است که می تواند زمینه ساز بی اشتهایی در او شود. گاهی پدر و مادرها به جای این که مواد غذایی سالم، مثل سبزی های شسته و پوست کنده، میوه های شسته و آماده خوردن، دانه ها و مغزهای مقوی مثل آجیل، لبنیات تازه و ... را در اختیار کودک قرار بدهند، به عنوان میان وعده سراغ شیرینی، شکلات یا تنقلاتی می روند که کالری زیاد دارند و در عوض محتوای غذایی کم. همین روش نادرست باعث می شود بچه ها میلی به خوردن غذاهای اصلی نداشته باشند. در حالی که اگر از کودکی ذائقه کودک را به مواد غذایی سالم مثل سبزی ها و میوه های شسته و دانه های مقوی و.... عادت دهیم جدا از تضمین سلامت کودک به او فرصت می دهیم همیشه برای خوردن وعده های اصلی غذایی آماده باشد.

ظاهر غذا در اشتهای کودکان تاثیر دارد

اشتهای کودک بیش از هر چیز در گرو سلامت اوست. اما نباید فراموش کنید که در کنار این ویژگی، میل کودک شما به خوردن نیز تا حد زیادی وابسته به سطح فعالیت های اوست. بنابراین بعد از اطمینان از سلامت کودک باید یکی از دلایل بی میلی او به غذا خوردن را در تغییر مقدار فعالیت هایش دنبال کنید. این را هم باید بدانید که در دوران کودکی ، علاقه و بی علاقگی به غذاهای مختلف به سرعت تغییر می کند. بنابراین دوست داشتن یا نداشتن غذا همیشگی نیست و تا حد زیادی تحت تاثیر ظاهر و طعم غذاست. به همین دلیل بهتر است سعی کنید ظاهر خوش آب و رنگ و جذابی به غذاهای مورد علاقه کودکان بدهید تا میل بیشتری به خوردن داشته باشند.

دلیل بی اشتهایی کودک شما بیماری است؟

یکی از دلایل بی اشتهایی در کودک می تواند وجود نوعی بیماری در او باشد. هر نوع بیماری یا داروی مصرفی که موجب زخم های دهان، تغییر حس چشایی کودک، تهوع و استفراغ شود زمینه بی اشتهایی در کودک را فراهم می کند. البته وجود تب خفیف هم می تواند بی اشتهایی در کودک را به دنبال داشته باشد. جدا از این موارد در طول دوران بیماری یا نقاهت، به دلیل کمتر شدن فعالیت، بچه ها معمولا اشتهای کمتری نسبت به غذا خوردن پیدا می کنند. ولی این حالت نگران کننده نیست، چون بازسازی بدن کودکان بسیار سریع است و بعد از بیماری، با کمی مراقبت بیشتر، کودک شما به راحتی به وضعیت اولیه برمی گردد. فقط باید مراقب باشید کمبود غذایی او به سوء تغذیه منجر نشود، چون اثرات مخربی که در این شرایط برای کودک به همراه دارد، به سختی قابل جبران است. یادتان باشد با مشورت کردن هر ۲ تا ۳ ماه یک بار با پزشک و اطمینان از نبود انگل در روده های کودک، می توانید مطمئن باشید که دلیل بی اشتهایی کوچولوی شما بیماری نیست.