سوء تغذیه کودکان ایرانی، ناشی از کمبود چیست؟
کلسیم برای رشد استخوانی و دندانی کودک بسیار مفید است و بچه‌های کم‌وزن اغلب مشکلات دندانی دارند.
روزنامه خراسان: ۲۰ درصد کودکان ایرانی به سوءتغذیه مبتلا هستند. به گزارش ایسنا، یک فوق تخصص گوارش و کبد اطفال در پنجمین سمینار انجمن کبد و گوارش اطفال با بیان این مطلب گفت: در کودکان ایرانی کوتاهی قد، لاغری و کم وزنی خفیف مطرح است و مشکلات ذهنی کودکان هم متاثر از سوءتغذیه آن هاست.
سوءتغذیه کودکان در برخی استان های محروم کشور نظیر سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان بسیار جدی است و در این استان ها با پدیده گرسنگی سلولی رو به رو هستیم.
دکتر کلانتری، رئیس اسبق انستیتو تغذیه و تحقیقات صنایع غذایی کشور با اشاره به کم خونی ناشی از فقر آهن در استان سیستان و بلوچستان عنوان کرد: ۶۰ درصد نوجوانان این استان به کوتاهی قد ناشی از کمبود روی به علت سوءتغذیه دچار هستند.
دکتر کلانتری رو آوردن به غذاهایی با میزان انرژی فراوان اما فاقد مواد مغذی نظیر املاح معدنی و ویتامین ها طی ۵ دهه اخیر را عاملی برای افزایش وزن سبد غذایی در بخش انرژی و کاهش وزن در بخش های میوه، سبزیجات، حبوبات، تخم مرغ و لبنیات برشمرد و افزود: برنامه تغذیه ضعیف می تواند با بهبود دریافت مواد مغذی اصلاح شود و آمار ۶۰ درصدی مرگ کودکان که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به سوءتغذیه مرتبط است را کم کند.
با توجه به اهمیت این موضوع و در ادامه سلسله مطالب مربوط به تغذیه صحیح کودکان و عوارض ناشی از سوءتغذیه با یکی از کارشناسان تغذیه تماس گرفتیم.
دکتر ریحانه احمدزاده، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه درباره سوءتغذیه می گوید: سوءتغذیه به ۲ گروه تقسیم می شود. سوءتغذیه می تواند کمبود وزن (Malnutrition) یا اضافه وزن بیش از حد (Overnutrition) باشد.
سوءتغذیه ناشی از کمبود وزن در بسیاری از موارد رشد طبیعی کودک را به تاخیر می اندازد و با ضعف سیستم ایمنی بدن، کودک را مستعد ابتلا به انواع عفونت ها می کند.
مهم ترین مواد مغذی که کمبود یا فقدان آن ها در بچه های کم وزن سلامت آن ها را به خطر می اندازد، کلسیم، روی، آهن، ویتامین B۶، منیزیم و ویتامین A است. در واقع اگر کودکی این مواد مغذی و ویتامین ها را در رژیم غذایی خود داشته باشد دچار کم وزنی و سوءتغذیه نمی شود.
کلسیم برای رشد استخوانی و دندانی کودک بسیار مفید است و بچه های کم وزن اغلب مشکلات دندانی دارند. این مشکل بر غذا خوردن آن ها هم تاثیر می گذارد و در واقع این بچه ها وارد چرخه معیوب می شوند.
مصرف مواد غذایی کلسیم دار و برطرف شدن مشکلات دندانی کودک برای خوردن غذاهای سالم می تواند کمبود کلسیم بدن آن ها را رفع کند. کلسیم همان طور که می دانید در شیر به وفور یافت می شود.
دکتر احمدزاده با تاکید بر نقش روی در تغذیه صحیح کودک می گوید: روی به این خاطر اهمیت دارد که کمبود آن باعث کاهش حس چشایی کودک می شود، در واقع کودکی که از کمبود روی رنج می برد از کاهش حس چشایی و کمبود ترشح بزاق هم در عذاب است.
اغلب بچه های کم خور به علت کمبود روی تمایلی به خوردن غذا ندارند، ترشح بزاق شان کم است و به اصطلاح غذا به دهانشان خوشمزه نیست.
بنابراین برطرف کردن کمبود روی با استفاده از مکمل بر اساس سن و دوز مورد نیاز او می تواند اشتهای کودک را برگرداند. روی در سن زیر ۳ سالگی نیز اهمیت فوق العاده ای دارد زیرا بر یادگیری شناختی کودک تاثیر چشمگیری دارد.
کمبود آهن نیز یکی دیگر از مشکلات کودکان کم وزن است. خوب است بدانید فقر آهن فقط کم خونی به بار نمی آورد بلکه به مشکلاتی نظیر تمرکز نداشتن، اختلال در یادگیری و حافظه منجر می شود.
در تحقیقات مشخص شده است بچه هایی که از فقر آهن رنج می برند بیشتر از همسالان خود از مدرسه غیبت می کنند و یا به فرار از مدرسه تمایل بیشتری دارند.
البته کم خونی هم به جای خود اهمیت زیادی دارد و کمبود آهن، ویتامین B۱۲ B۶ و اسید فولیک هر یک می توانند کم خونی را به وجود آورند، ویتامین B۶ روی اشتها تاثیرگذار است و از ویتامین هایی است که معمولا بچه ها خوب دریافت نمی کنند.
این متخصص تغذیه با اشاره به اهمیت منیزیم در کنار کلسیم و ویتامین B۶ که برای رشد استخوانی لازم است، می گوید: منیزیم هم یکی از مواد مغذی است که بچه ها باید از سبزیجات پررنگ دریافت کنند و معمولا به میزان کافی دریافت نمی کنند.
مکمل های موجود در بازار علاوه بر کلسیم و روی دارای منیزیم هم هستند زیرا بدن کودکان به شدت به این ماده مغذی نیاز دارد. ویتامین A را که همه ما برای تقویت بینایی می شناسیم در مورد بچه ها اهمیت فوق العاده ای دارد زیرا به تقویت سیستم ایمنی آن ها منجر می شود.
حتما دیده اید بچه های کم وزن اغلب دچار عفونت های مزمن و بیماری های مکرر می شوند، تب می کنند و علت اصلی این بیماری ها ضعف سیستم دفاعی بدن ناشی از سوءتغذیه است.
ویتامین A آن چنان در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد که طبق بررسی ها حتی مبتلایان به HIV مثبت که ویتامین A بیشتری مصرف می کردند از HIV مثبت هایی که این ویتامین را دریافت نکرده بودند، عمر بیشتری داشتند.
این تحقیق نشان می دهد ویتامین A تا چه اندازه در تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیر دارد و مادران باید مواد غذایی حاوی ویتامین A، مانند جگر، گوشت، تخم مرغ و شیر را در رژیم غذایی کودک بگنجانند.
از طرف دیگر امگا۳ و امگا۶ هم از اسیدهای چرب ضروری است که زیر ۲ سال حتما باید به کودک خورانده شود این اسیدهای چرب غشای نورون ها را تشکیل می دهند. اگر در دوران کودکی سلول عصبی سالم باشد و زیر ۲ سال درست تشکیل شود، تا آخر عمر کودک سلول های عصبی سالمی خواهد داشت.
سلول های عصبی سالم توانایی فکری کودک را بالا می برند بنابراین تا سن ۲ سالگی توصیه اکید ما مصرف مکمل های امگا۳ و امگا۶ توسط مادر است تا از طریق شیر به کودک برسد.
درباره سایر روغن ها هم خوب است متذکر شویم که بهتر است خانواده ها از تمامی روغن های موجود در بازار استفاده کنند مثل روغن آفتاب گردان، کنجد، کانولا، بادام زمینی، زیتون و ... و این روش بسیار بهتر از استفاده از یک روغن خاص در تمام طول سال است.
دکتر احمدزاده با اشاره به دقت نظر مادران برای سنجش وزن کودک می گوید: مادران معمولا از سن ۶ ماه تا یک سالگی کودک برای کنترل وزن به مراکز بهداشتی مراجعه نمی کنند، در صورتی که فاصله ۶ ماهگی تا ۱۰ ماهگی بسیار حساس است و اگر کودکی در این دوران دچار کمبود وزن شود نمی تواند آن را جبران کند. بنابراین حتما باید تا یک سالگی به افزایش وزن کودک دقت کنند.
هر ماه در صورت مراجعه نکردن به مراکز درمانی با یک ترازو کودک را وزن و وزن او را با ماه قبل مقایسه کنند و در صورت مشاهده کاهش وزن با پزشک مشورت کنند.
قد نیز به صورت خوابیده با یک متر قابل اندازه گیری است تا هر ماه کنترل شود. در این ماه ها بسیار مهم است که مطمئن شویم کودک ماهانه ۳۰۰ تا ۴۵۰ گرم اضافه وزن را دریافت کرده است.
دقت کنید که اگر کودک تا ۲ سالگی خوب وزن بگیرد سالم است و بعد از آن به دلایل بدغذایی، خوردن تنقلات و یا فعالیت های بدنی ممکن است وزن گیری مناسبی نداشته باشد. مهم این است که در هر سنی کودک باید با وزن و قد طبیعی اش فاصله چندانی نداشته باشد.
در مشاهده یک کودک کم وزن، اول باید کم وزنی را ریشه یابی کرد و سپس درمان را آغاز کرد. اغلب بهترین شیوه درمانی برطرف کردن کمبود آهن و روی کودک است تا کودک به اشتها بیاید.
سپس رژیم غذایی سالم دارای پروتئین، چربی کافی و کربوهیدرات به میزان لازم توصیه می شود، در کنار آن سبزیجات و میوه ها هم پیشنهاد می شود.
وی درباره گرسنگی سلولی که یکی از دلایل سوءتغذیه کودکان ایرانی ذکر شده، توضیح می دهد: گرسنگی سلولی زمانی رخ می دهد که میزان قند خون در بدن به حد نرمال نمی رسد.
به عبارتی سلول حداقل میزان قندی را که باید دریافت کند، دریافت نمی کند. توصیه این است که کودک وقتی از خواب بیدار می شود باید در مدت ۴۵ دقیقه صبحانه اش را بخورد، قند خون سپس به حد نرمال می رسد و متابولیسم بدن تنظیم می شود.
نخوردن صبحانه در کودکان یکی از بزرگ ترین مشکلات است و سوءتغذیه بچه ها هم گاه از این مسئله ناشی می شود. بنابراین بهتر است به توصیه گذشتگان که می گفتند « صبحانه ات را خودت بخور» عمل کنیم و حتی به بچه ها صبحانه بدهیم تا در طول روز بتوانند سایر وعده های غذایی را هم کامل بخورند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼