بهترین زمان بچه دار شدن، سن پایین یا بالا؟

به تازگی سن فرزنددار شدن، هم برای خانم‌ها و هم برای آقایان، بالا رفته است که البته به تبع بالا رفتن سن ازدواج است.

وبلاگ بارداری: به تازگی سن فرزنددار شدن، هم برای خانم‌ها و هم برای آقایان، بالا رفته است که البته به تبع بالا رفتن سن ازدواج است. صرف نظر از این که این امر از لحاظ اجتماعی و روانی خوب است یا بد، محققان می‌گویند سن بالای پدر و مادر، ‌از لحاظ پزشکی ممکن است با خطرات و عوارضی برای فرزندشان همراه باشد.

به گزارش بی‌بی‌سی، مطالعه جدیدی که در این باره انجام شده و نتایج آن در آخرین شماره نشریهPLoS Medicine چاپ شده است، نشان داده که بچه‌هایی که سن پدرشان بالاتر از بقیه بوده، امتیاز کمتری در برخی ازمون‌های ذهنی به دست آورده‌اند.

در این مطالعه، بیش از ۳۳ هزار کودکی که در فاصله سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۵ در آمریکا متولد شده بودند، در سنین ۸ ماهگی، ۴ سالگی و ۷ سالگی، از لحاظ برخی آزمون‌های ذهنی، بررسی شدند؛ آزمون‌هایی که سطح مهارت‌های کلامی، تمرکز، حافظه و یادگیری آنها را به طور استاندارد ارزیابی می‌کند.

پیش از این نقش سن بالای مادر در بروز برخی ناهنجاری‌های مادرزادی و همچنین کاهش باروری او، در مطالعات مختلف نشان داده شده و تقریبا برای همه اثبات‌شده بود. اما موج جدید مطالعات، به نقش سن بالای پدران در بروز برخی اختلالات، به ویژه اختلالات شناختی و عصبی، می‌پردازند.

جالب این که در این مطالعه جدید، که کار محققان دانشگاه کوئینزلند است، مشخص شده که اتفاقا هرچه سن مادران بالاتر برود، متوسط امتیاز بچه‌ها در این آزمون‌ها، بالاتر می‌رود و به عبارت دیگر، بچه‌هایی که مادران مسن‌تری دارند، از لحاظ ذهنی جلوتر از بقیه بچه‌ها هستند.

وقتی پدران مسن می‌شوند

همان‌طور که اشاره شد، مطالعات گوناگونی، اخیرا انجام شده که نشان‌دهنده تاثیر سن بالای پدر بر بروز برخی اختلالات است. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که احتمال بروز ناهنجاری‌های ساختاری، اوتیسم (یا در خودماندگی)، همچنین برخی اختلالات روانی-عصبی، مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی (افسردگی-شیدایی) در این کودکان بیشتر از سایرین است.

به گفته محققان، این امر به دلیل افت کیفیت اسپرم‌های مردان در سنین بالا اتفاق می‌افتد. آنان می‌گویند مثل همه سلول‌های بدن، احتمال موتاسیون یا جهش ژنتیکی، در سلول‌های جنسی مردان هم با افزایش سن بالا می‌رود و این موضوع می‌تواند احتمال بیماری‌ها و مشکلات فوق را برای فرزندان‌شان بالا ببرد.

البته نقش عوامل محیطی را در این بیماری‌ها و مهارت‌ها نمی‌توان نادیده گرفت. هوش، یادگیری، تمرکز و مانند آن، مسائلی نیستند که تنها عوامل تعیین‌کننده آنها، ژنتیک پدر و مادر باشند.

چنان‌که برخی از صاحب‌نظران تربیتی معتقدند علت توانایی‌های ذهنی بیشتر بچه‌هایی با مادران مسن، این است که این مادران برخوردهای پخته‌تری با فرزندشان دارند و بر اثر تجربیات گوناگون و همچنین مطالعات بیشتری که در زمینه تربیت کودک داشته‌اند، بهتر می‌توانند از پس او برآیند و نیازهای روانی و اجتماعی او را برآورده کنند.

پیر یا جوان؟

هنوز نمی‌توان به طور قطعی سن مناسب برای پدر یا مادر شدن را تعیین کرد، چنان‌که برخی مطالعات نشان داده‌اند که سن بسیار کم پدر ومادر هم برای فرزندان‌شان خطرناک و توام با عوارضی است.

در مورد مادران، وضع کم و بیش اثبات شده است؛ طوری که مادران کم‌سن، با سن کمتر از ۱۸ سال، مادرانی پرخطر قلمداد می‌شوند و باید تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرند، چرا که هنوز بدن آنها ظرفیت مناسب برای رشد کودک را نیافته و از لحاظ روانی و اجتماعی نیز هنوز به بلوغ کافی نرسیده‌اند.

سن پایین پدران هم برای فرزندان بی‌خطر نیست. چنان‌که مطالعاتی که در دانشگاه اوتاوا انجام شد و نتایج آن در سال 2007 منتشر شد، نشان می‌دهد که احتمال تولد نوزاد با وزن کم، 13 درصد، نوزاد با قد کوتاه، 17 درصد، تولد نوزاد پیش از موعد، 15 درصد، در فرزندان مردان با سن کمتر از 20 سال، افزایش خواهد یافت.

همچنین در این مطالعه مشخص شده است که پدران با سن و سال کم،‌۴۱ درصد بیشتر از سایرین احتمال دارد که نوزادشان را در همان ماه اول زندگی‌اش از دست بدهند.

از جمع‌بندی موارد بالا، باید منتظر ماند تا سن مناسب برای فرزندآوری در تحقیقات بعدی مشخص شود. تنها چیزی که فعلا می‌دانیم، این است که بهتر است خط میانه را داشته باشیم؛ نه در سن پایین بچه‌دار شویم و نه در سنین بالا.