تشخیص اشتباه پزشکان، چه کسی مقصر است؟
کم نیستند بیمارانی که قربانی تشخیص های اشتباه پزشکی شده اند، بیماری که مشکل سرطان استخوان دارد، تا چند ماه به او گفته می شود که آرتروز زانو دارد.
روزنامه جام جم: کم نیستند بیمارانی که قربانی تشخیص های اشتباه پزشکی شده اند، بیماری که مشکل سرطان استخوان دارد، تا چند ماه به او گفته می شود که آرتروز زانو دارد، بیمار دیگری با مشکل پولیپ گوارشی به پزشک مراجعه می کند، اما به او گفته می شود که زخم گوارشی دارد.
تشخیص های نادرست پزشکی می تواند مسیر درمان را کاملا منحرف کند، در نتیجه گاهی بیمار، فرصت درمان را به دلیل تشخیص غلط از دست می دهد و مراحل درمان بسیار سخت تر از قبل می شود.
شاید انتظار این است که آمار تشخیص های غلط و خطاهای پزشکی با رشد علم کمرنگ تر شود، اما در کشور ما اوضاع قدری متفاوت است.
چند هفته قبل، رئیس کمیسیون پزشکی قانونی استان تهران از افزایش۱۰ درصدی خطاهای پزشکی در پایتخت خبر داد که بی شک سهم زیادی از این خطاهای پزشکی به تشخیص های نادرست بیماری برمی گردد.
غلامعلی جعفری، میزان پرونده های رسیدگی شده در این کمیسیون را در سال ۹۰ حدود ۲۱۰۰ شکایت و در سال ۹۱ حدود ۲۳۰۰ پرونده در تهران دانست که این آمارها در شش ماهه اول سال ۹۲ نیز با روندی مشابه سال قبل در حال افزایش است.
هنوز آمار قطعی از شکایت های پزشکی در نیمه اول سال ۹۲ در کل کشور منتشر نشده است، ولی براساس آمارهای شورای پژوهشی مرکز تحقیقات پزشکی، پرونده های ارجاعی به سازمان پزشکی قانونی در سال ۹۱ با افزایش ۲۵ درصدی نسبت به سال ۹۰ روبه رو بوده است.
شکایت های پزشکی در سال ۸۹ نیز نسبت به سال ۸۸، حدود ۱۲ درصد افزایش پیدا کرده است و با این روند هرساله می توان پیش بینی کرد که امسال هم شکایت های پزشکی با رشد چند درصدی نسبت به سال قبل مواجه باشد.
معمولا هرساله در راس شکایت های پزشکی، پزشکان متخصص زنان و زایمان، پزشکان متخصص ارتوپدی و پزشکان عمومی قرار دارند، اما دیگر شاخه های پزشکی نیز هرساله مورد شکایت بیماران قرار می گیرند.
جالب است که در بیشتر موارد این شکایت های پزشکی به جایی نمی رسد و معمولا پزشک از شکایت های پزشکی تبرئه می شود؛ مثلا مطابق آمارهای شورای پژوهشی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، از مجموع شکایت هایی که از متخصصان زنان در سال ۹۱ شده است، فقط ۴۰ درصد شکایت ها با محکومیت پزشک مواجه و در ۶۰درصد موارد منتهی به تبرئه آنها شده است.
البته این آمارها درباره شکایت از پزشکان، به معنی آمار خطاهای پزشکی نیست؛ زیرا بسیاری از بیماران با وجود نارضایتی از فرآیند درمان، به شکایت از پزشک متوسل نمی شوند و به همین دلیل هم باید خطاهای پزشکی و تشخیص های نادرست در کشور را چند برابر آمار شکایت های پزشکی دانست.
با توجه به این که تشخیص های غلط پزشکی، روند درمان را مختل می کند و گاهی بیمار مجبور می شود داروهایی استفاده کند که نباید مصرف کند، در چنین شرایطی شاهد هستیم که هرساله بیماران بیشتری به تشخیص های پزشکی نادرست، معترض هستند.
شرح حال بیماران پرسیده نمی شود
شاید شما هم بارها در مطب پزشکانی حضور داشته اید که بدون معاینه بالینی و با اختصاص کمترین زمان برای گفت وگو با بیمار، نسخه دارویی برای بیمار می نویسند و تلاش می کنند در کوتاه ترین زمان، پذیرای بیمار بعدی باشند.
دکتر حسین هویدا، عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی با انتقاد از فراموش شدن گرفتن شرح حال از بیماران به جام جم می گوید: در گذشته، گرفتن شرح حال از بیمار به عنوان واحدهای درسی در دانشگاه های علوم پزشکی تدریس می شد ؛ آن موقع به دانشجوی پزشکی آموزش می دادند که چه سوالاتی از بیمار بپرسد و چگونه با بیمار برخورد کند، اما این روزها در مطب بسیاری از پزشکان، گرفتن شرح حال از بیمار فراموش شده است.
به گفته عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی، بیشتر پزشکان ترجیح می دهند کارهای تشخیصی را به عهده مراکز پاراکلینیک مثل سونوگرافی و رادیولوژی و ام.آر.آی بگذارند و خودشان از شنیدن شرح حال بیمار امتناع می کنند و معاینه های بالینی روی بیمار کمتر انجام می شود.
افزایش هزینه های نظام سلامت، کم دقت شدن تشخیص های پزشکی و افزایش خطاهای پزشکی، از جمله آسیب هایی است که هویدا آن را حاصل فراموش شدن گرفتن شرح حال از بیمار می داند.
این در حالی است که اگر شرح حال درستی از بیمار گرفته شود، میزان تشخیص و دقت در کشف نوع بیماری نیز با اطمینان بیشتری انجام می شود.
نظام درمان هم در تشخیص غلط، مقصر است
تشخیص های غلط پزشکی، تنها محصول خطای یک فرد نیست و عوامل زیادی در بروز آن نقش دارد؛ گرچه نقش پزشک شاید در اشتباه های پزشکی پررنگ تر باشد.
دکتر محمد رازی، رئیس انجمن آتروسکوپی و متخصص ارتوپدی در گفت وگو با جام جم معتقد است که به دلیل پایین بودن تعرفه های پزشکی و غیرواقعی بودن تعرفه ها، گاهی پزشک مجبور می شود چند بیمار را در زمان کوتاهی در بخش دولتی یا خصوصی ویزیت کند که همین موجب کم دقتی پزشک در تشخیص بیماری می شود.
البته مطابق سوگندنامه، پزشک باید در هر شرایطی مصلحت بیمار را مدنظر قرار دهد و کمبود وقت برای تشخیص درست نمی تواند دلیل اهمال پزشک باشد، زیرا پزشک می تواند با پذیرش تعداد کمتر بیماران، درآمد کمتری داشته باشد، اما به سوگندنامه پزشکی اش وفادار باقی بماند.
رازی بر این باور است که در تشخیص های غلط پزشکی، فقط پزشکان مقصر نیستند و در بروز اشتباه های پزشکی، نقش بیمارستان و سیستم نظام درمان از پزشک پررنگ تر است.
وی تاکید می کند: وقتی پرونده بیمار در بروکراسی بیمارستان ها گرفتار می شود و حتی گاهی تا مدت ها در بخش حسابداری، مددکاری، بیمه و بایگانی بیمارستان می ماند و پزشک به آن دسترسی ندارد، نمی توان توقع زیادی از پزشک برای تشخیص درست داشت.
همچنین بسیاری از وسایل تشخیصی بیمارستان ها ـ بخصوص بیمارستان های دولتی ـ از رده خارج است و می تواند در بروز تشخیص های غلط پزشکی تاثیرگذار باشد.
به طور نمونه، فعالان نظام سلامت و درمان بارها تاکید کرده اند که دستگاه های ام آر آی قدیمی و فرسوده اغلب بیمارستان های دولتی باید تعویض شود، اما بسیاری از بیمارستان ها تخصیص چنین اعتباری را در اولویت قرار نمی دهند.
با بیمار درست برخورد نمی شود
فرهنگ عذرخواهی و پذیرش اشتباه در بین بسیاری از پزشکان متخلف وجود ندارد و اغلب از پذیرش اشتباه سر باز می زنند.
مراد هاشم زهی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم در گفت وگو با جام جم خاطرنشان می کند که دلیل برخی شکایت های پزشکی، برخورد نامناسب پزشک با بیمار است؛ طوری که برخی پزشکان از توضیح دادن نوع بیماری و نوع درمان به بیمار اجتناب می کنند و همین عامل، به افزایش جو بی اعتمادی بین پزشک و بیمار دامن زده است.
این نماینده مجلس تاکید می کند که تشخیص فوری و عجله ای، موجب بروز بسیاری از خطاهای پزشکی شده است و این اتفاق در بین پزشکان جوان و کم تجربه بیشتر اتفاق می افتد.
البته محمدرضا کلانتری معتمدی، رئیس انجمن جراحی عروق هم در توضیح علل وقوع برخی خطاهای پزشکی به جام جم می گوید: نباید مردم همه پزشکان را با یک دید نگاه کنند و اگر خطایی از یک پزشک سر می زند، به این معنی نیست که سایر پزشکان هم دچار خطا می شوند.
گرچه کلانتری با دفاع از پزشکان یادآور می شود که خطاهای پزشکی در همه جای جهان وجود دارد و باید خود جامعه پزشکی با پزشکان متخلف برخورد کند، اما واقعیت این است که تشخیص های غلط پزشکی در کشورهای توسعه یافته، عواقب بیشتری برای پزشک به همراه دارد، اما در کشور ما بندرت امکان دارد پزشکی به دلیل تخلف و تشخیص غلط، از طبابت محروم شود.
به نظر می رسد تا این مشکلات برطرف نشود، باید انتظار داشت که در سال های آینده نیز تشخیص های غلط پزشکی با افزایش مستمر روبه رو باشد.
پ
نظر کاربران
امان از اشتباه پزشک ، لااقل قدرتی هم آدم نداره از خودش دفاع کنه ، سکوت و تعویض پزشک بهترین درمان برای بیمار قربانیه ...