دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی، خانم‎ها در جریان باشید

یکی از ارکان مهم در هر کشوری، نظام بهداشت و درمان است و یکی از اصلی ترین شاخص های توسعه یافتگی، وضعیت بهداشت ودرمان است.

نی نی بان: یکی از ارکان مهم در هر کشوری، نظام بهداشت و درمان است و از آنجایی که یکی از اصلی ترین شاخص های توسعه یافتگی، وضعیت بهداشت ودرمان است لذا بهبود وضعیت خدمات بهداشتی و درمانی همواره یکی از مباحث پراهمیت برای دولت ها است.

علاوه بر آن، منظور از بهبود وضعیت بهداشت و درمان، صرفا ساخت بیمارستان و پیشرفت تجهیزات پزشکی نیست بلکه بر مبنای مفهوم عدالت اجتماعی، دسترسی تمامی آحاد جامعه به خدمات بهداشت و درمان مدنظر است و بر همین اساس، افراد بی بضاعت و مناطق محروم باید در اولویت برنامه های نظام سلامت باشند.

این در حالی است که معمولا به دلیل کمبود بودجه و منابع مالی دولت و همچنین هزینه های هنگفت مراکز درمانی، افراد بی بضاعت همیشه با مشکل های عدیده ای در نظام سلامت روبه رو هستند. طبق برنامه چهارم توسعه، سهم مردم از هزینه های بهداشت و درمان باید ۳۰ درصد باشد، اما مشاهده می شود که سهم مردم به بیش از ۶۰ درصد رسیده است.

یکی از راه های اساسی برای بهبود وضعیت بهداشت و درمان، توسعه اقدام های پیشگیرانه و اصل توجه به مقوله سلامت است. اگر مدیریت نظام سلامت به گونه ای باشد که عمده هزینه ها به سمت درمان سوق پیدا کند، هم هزینه ها روز به روز بیشتر می شود و هم اهداف اصلی نظام سلامت محقق نخواهد شد. برای کمک به اقشار کم درآمد در سیستم بهداشت و درمان سه راهکار عمده وجود دارد؛ اولین و مهم ترین قدم توسعه پزشک خانواده است.

حدود ۱۴ سال پیش در کمیته امداد بنده این طرح را مطرح کردم و این یک افتخار بزرگ است و کمک و مساعدت خوبی برای محرومان به حساب می آید. به دلیل آنکه تمامی هزینه های درمانی اعم از ویزیت بیماران، درمان آنها و حتی جراحی هایی مثل عمل قلب به صورت رایگان برای آنها در نظر گرفته می شد و آنها هیچ مبلغی پرداخت نمی کردند.

از سوی دیگر، همیشه هزینه های درمانی بیشتر از هزینه هایی است که برای سلامت و بهداشت افراد در نظر گرفته می شود بنابراین با گسترش خدمات غربالگری، بسیاری از هزینه های درمانی کاهش می یابد و در نظام سلامت سرمایه گذاری می شود.

باید گفت خدمات پیشگیری و غربالگری طیف گسترده ای را شامل می شود که سلامت، آب، هوا، محیط زیست و بهبود تغذیه مردم از مهم ترین مولفه های آن است. به طور مثال صدا و سیما محصول هایی که برای سلامت مردم ضرر دارد را تبلیغ می کند و به طور غیرمستقیم روی سلامت مردم تاثیر می گذارد.

بنابراین با بهبود مولفه های سلامت و آگاهی مردم در نظام ارجاع، می توان گام های موثرتری در پیشگیری از بیماری ها برداشت و از این طریق بسیاری از هزینه های درمانی را کاهش داد.

دومین اقدام در جهت بهبود سیستم بهداشت و درمان جامعه، توسعه بیمه همگانی است. در حال حاضر هنوز بسیاری از مردم تحت پوشش بیمه نیستند و این در حالی است که بسیاری از افراد با در دست داشتن دفترچه های بیمه، سرگردان هستند چرا که بیمه ها بسیاری از خدمات درمانی را تحت پوشش ندارند.

از این رو توسعه و اصلاح نظام بیمه ها نقش حیاتی در وضعیت بهداشت و درمان کشور دارد و نکته حایز اهمیت آن است که اگر پزشک خانواده در کنار بیمه های همگانی اجرا شود بسیاری از مشکل های نظام سلامت مرتفع خواهد شد.

سومین اقدام موثر برای بهبود خدمات بهداشتی ـ درمانی در جامعه، تقویت سازمان های غیردولتی است. از آنجایی که این مراکز بین مردم اند و به مشکل های آنها واقف هستند بنابراین اقدام های آنها ارزان تر، سریع تر و موثرتر خواهد بود.

با گسترش و تقویت این مراکز مردمی، بسیاری از اقدام هایی که در سیستم دولتی با اتلاف وقت و هزینه انجام می شود، در این مراکز با هزینه کمتر و سریع تر انجام خواهد شد. بنابراین سازمان های غیردولتی که در حوزه سلامت فعال هستند یکی از بازوهای اصلی نظام سلامت خواهند بود.

به عنوان نمونه، ما در مجمع خیرین سلامت، اقدام های اجرایی انجام نمی دهیم بلکه با تقویت سازمان های غیردولتی و ارایه تسهیلات آنها را برای کمک به مردم تجهیز می کنیم.

در همین راستا یکی دیگر از اقدام های مجمع خیرین سلامت این است که اصناف را بسیج کرده و در هر بیمارستان دولتی، نمایندگان اصناف حضور دارند و برای کمک به بیماران بی بضاعت یا شناسایی کاستی های بیمارستان فعالیت می کنند؛ بنابراین باید مردم را بیشتر به حضور در صحنه دعوت کنیم و آنها را تشویق به این کار کنیم.

در بسیاری از کشورهای دنیا، خیرینی که مبالغی برای امور خیریه هزینه می کنند از عوارض گمرگ و مالیات معاف می شوند به گونه ای که اگر خیری مبلغی را برای احداث بیمارستان بپردازد به همان اندازه از مالیاتش کسر می شود.

این اقدام ها باید در کشور ما نیز گسترش پیدا کند به گونه ای که اگر فردی برای کمک به احداث یک مرکز درمانی یک وسیله تجهیزات پزشکی وارد می کند از او هزینه گمرگ گرفته نشود. این اقدام ها سبب تشویق خیرین و توسعه سازمان های غیردولتی خواهد شد.