۵۷۳۹۸ ۱۳۹۸/۰۲/۲۴ ۱۰:۳۶:۵۸

۹۵۳۱۰

درد شدید ناف در بارداری

من احتمال می دهم ایشان دچار فتق ناف شده باشند و بهتر است به یک متخصص جراح مراجعه کرده و مساله را عنوان کنند.

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: در ماه ۵ بارداری هستم، بچه دوم، از ماه سه شدیدا دچار درد ناف هستم، به طوری که اگر دست کسی به ناف من بخورد شدیدا از درد ضعف می کنم، در ضمن ناف من هم کمی حالت بیرون زدگی و قلمبه دارد.

پاسخ دکتر الهام سادات هاشمیان، جراح و متخصص زنان و زایمان:
من احتمال می دهم ایشان دچار فتق ناف شده باشند و بهتر است به یک متخصص جراح مراجعه کرده و مساله را عنوان کنند. در به وجود آمدن فتق ناف نیز دلایل مختلفی مطرح است. یک علت آن می تواند این باشد که عضلات آن بخش ضعیف است و در اثر فشار رحم که در حال بزرگ شدن است، ممکن است ناف بیرون بزند.

در هر صورت تنها احتمال بروز این مساله وجود دارد و نمی توانیم به طور قطع بگوییم که حتما مشکل فتق ناف است و زمانی تشخیص قطعی است که ایشان به متخصص جراح مراجعه کنند. بنابراین توصیه من این است که مراجعه به متخصص جراح را در برنامه خود داشته باشند.

اگر پزشک تشخیص بدهد که مشکلی وجود ندارد که هیچ اگر مشخص شد که فتق ناف وجود دارد، باید تحت عمل جراحی قرار بگیرند. احتمال بروز فتق ناف در دوران بارداری بسیار کم است و چندان شایع نیست و از هر هزار زنی که در دوران بارداری به سر می برند تنها یک در هزار است و مساله بسیار شایع در زنان باردار درد ناف است که به میزان زیادی مشاهده می شود. علت بروز درد ناف هم فشار رحم است که در حال بزرگ شدن است و همچنین ضعیف بودن دیواره جدار شکم که سبب بروز این دردها در مادر می شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

زنان ممکن است در طول باردای ناراحتی‌های مختلفی را تجربه کنند. درد دور ناف در بارداری، از درد‌های رایج در سه ماهه دوم و سه ماهه سوم است که اغلب طبیعی و بی خطر است و علت آن رشد جنین و افزایش فشار روی ناحیه شکم و ناف است.

در سه ماهه دوم یا سوم بارداری، بسیاری از زنان درد دور ناف در را تجربه می‌کنند. ناف، نقطه اتصال جفت در رحم است و بعد از تولد به هیج بخشی از حفره شکم متصل نیست. اغلب اوقات، درد دور ناف بی ضرر است و زمانی که نوزاد متولد می‌شود، درد از بین می‌رود. در این مقاله در مورد بعضی از علل بالقوه درد دور ناف در بارداری و همچنین درمان‌های خانگی برای کمک به کاهش درد و ناراحتی صحبت خواهیم کرد.

علل درد دور ناف در بارداری

علت‌های محتمل برای بروز این درد عبارتند از:

۱. فشار رحمی

در فرایند رشد جنین، رحم نیز کش می‌آید و فراتر از موقعیت معمول خود قرار می‌گیرد تا بتواند جنین را در خود جای دهد. این حرکت، باعث فشار بر ناحیه شکم، از جمله ناف می‌شود. در سه ماهه دوم، رحم دیگر در جای همیشگی قرار نمی‌گیرد و در جایی میان ناف و سینه قرار دارد و در سه ماهه سوم، رحم در فضای میان ناحیه تناسلی و انتهای دنده‌ها است. با گذشت زمان و افزایش فشار روی ناف، ممکن است خارش، درد و ناراحتی را در ناحیه اطراف ناف احساس کنید.

۲. کش آمدن

افزایش وزن و تغییر اندام در دوران بارداری، پوست و عضلات اطراف شکم را گسترش می‌دهد. کشش گاهی اوقات ممکن است باعث تخریب دیاستاز شود، که زمانی رخ می‌دهد که رکتوس عضلات شکم یا ماهیچه راست شکمی، به سمت چپ و راست جدا می‌شوند. ماهیچه راست شکمی، یک جفت عصله بزرگ است که از زیر سینه شروع می‌شود و تا لگن ادامه می‌یابد.

جدایش شکمی، به طور مستقیم باعث درد دور ناف نمی‌شود، اما میزان بافت میان رحم و ناف را کاهش می‌دهد که ممکن است حساسیت این ناحیه را بیشتر کند. کش آمدن پوست همچنین ممکن است باعث درد و خارش موضعی در داخل و اطراف شکم شود.

۳. ناف بیرون زده

در بعضی از زنان باردار، ناف بیرون می‌زند؛ این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که به ناف فشار وارد می‌شود و به جای اینکه به سمت داخل باشد، به سمت بیرون قرار می‌گیرد. ناف بیرون زده، ممکن است حساس‌تر باشد و درد را افزایش دهد.

4. پیرسینگ ناف

زنان باردار ممکن است مجبور باشند که هرگونه پیرسینگ را در دوران بارداری از روی ناف حذف کنند. اگر پیرسینگ ناف ، تحت فشار قرار بگیرد، احتمال این وجود دارد که آن را پاره کند. ناف پاره یا آسیب دیده، ممکن است عفونت کند. اگر پیرسینک کمتر از یکسال عمر دارد، ممکن است همچنان در حال بازسازی بافت باشد و ممکن است سوراخ آن بسته شود، بنابراین، زنان باید در این رابطه با پزشک خود صحبت کنند

5. فتق ناف

اگر چه فتق ممکن است خطرناک به نظر برسد، اما معمولا برای زن باردار یا جنینش آسیبی ایجاد نمی‌کند. فتق ناف، زمانی اتفاق می‌افتد که فشار، روده را به داخل حفره ناف فشار می‌دهد. این موضوع می‌تواند بعدا باعث گیر افتادن انتهای روده و التهاب و درد شود.

فتق ناف به علت افزایش فشار رخ می‌دهد. با وجود بروز علائم خاص در اثر بروز این اتفاق، پزشکان به جای عمل جراحی، پیشنهاد می‌کنند که صبر کنید و منتظر بمانید. با این وجود، در صورتی که احتمال محبوس شدن و انسداد در روده وجود داشته باشد، پزشک ممکن است جراحی انجام دهد.

در صورتی که بخشی از روده خون به اندازه کافی دریافت نکند، عوارضی مانند مرگ بافت و سایر مشکلات ایجاد می‌شود. جراحی برای زنان باردار و جنین، خطر ایجاد می‌کند، اما این خطر به نسبت عوارض دیگر کمتر است.

علل فتق ناف در زنان بعد از بارداری

در طول دوران بارداری، بند ناف شما از روزنه کوچکی در ماهیچه‌ شکمی کودک عبور می ‌کند. این روزنه معمولا بعد از تولد کودک بسته می ‌شود. اما در برخی موارد نادر، ماهیچه ها به طور کامل به هم متصل نمی ‌شود و مسبب فتق ناف می‌ شود. به دلیل کشش بیش از حد ماهیچه در زایمان، ماهیچه شکمی تمایل به لاغر شدن و ضعیف شدن دارد. بنابراین، شما در معرض خطر ابتلا به فتق ناف پس از بارداری قرار می گیرید.

فشار درونی اضافی که در شکم و لگن تان در دوران بارداری رشد می‌ کند اندام را به سمت بیرون هل می ‌دهد. فشار چنان شدید است که بخشی از اندام و یا بافت از طریق دیوار شکمی شما خارج می شود و برآمدگی در نزدیکی ناف شما ظاهر می ‌شود.

عوامل متعددی وجود دارند که فشار داخلی شکم شما را بالا می‌ برند، مثل:

- چاقی

- چندین بارداری متوالی

- سرفه ‌های مداوم

- وجود مایع سیال در حفره شکمی

- وزنه ‌برداری سنگین

- سابقه جراحی شکم

- تنش در طول حرکات شکم

علایم این عارضه پس از بارداری

برخی از علائم معمول فتق ناف پس از بارداری، عبارتند از:

۱. علایم پوستی:

- فتق ناف در اطراف ناحیه ضعیف شکم شما رشد می‌ کند و اغلب پس از زایمان به روش سزارین رخ می ‌دهد.

- ناحیه پوستی آسیب‌ دیده از ناف بیرون می ‌زند و برآمدگی با دید طبیعی شما مشاهده می شود.

- زمانی که فتق ناف باعث قطع جریان طبیعی خون شما می شود، پوست اطراف برآمدگی به رنگ قرمز متمایل می ‌شود و یا به علت کمبود خون رسانی به رنگ آبی در می ‌آید.

۲. درد:

- فتق ناف ممکن است احساس دردی خفیف و سوزش را در اطراف ناحیه شکم آسیب ‌دیده ایجاد کند.

- فشار بیش از حد بر روی شکم میزان درد را زیاد می کند.

-زمانی که دچار فتق می شوید، ممکن است درد شدیدی را تجربه کنید و تمام شکم شما سفت شود.

- در مورد فتق ناف، ممکن است مجبور شوید که از طریق یک عمل جراحی فوری از توسعه آن جلوگیری کنید.

۳. علائم گوارشی:

زمانی که دچار فتق می شوید، علائم اختلالات گوارشی زیر را تجربه می‌ کنید:

- تهوع

- استفراغ

- یبوست

- خون در ادرار

درمان فتق ناف بعد از زایمان

راهکار جراحی به طور موثر فتق ناف را برطرف می‌کند. جراحی، دیواره ماهیچه ای ضعیف را ترمیم می ‌کند و مانع بیرون آمدن اعضا می ‌شود. با این حال، در اغلب موارد، پزشک انجام تمرینات فیزیکی بعد از زایمان مثل یوگا و نرمش را توصیه می‌کند که برآمدگی را به طور طبیعی کاهش می ‌دهد.

به طور عمده دو روش برای درمان فتق دیافراگم یا فتق ناف وجود دارد که عبارتند از:

۱. درمان جراحی

یک درمان جراحی به طور موثر ماهیچه ‌های ضعیف شکم را تقویت کرده و بافت‌ های بدن را از طریق جراحی باز به جای خود هل می ‌دهد. همچنین می ‌توانید جراحی لاپاراسکوپی را انتخاب کنید که درد کمتری داشته و زودتر بهبود پیدا می کنید. احتمال بروز مجدد فتق ناف در این مورد نیز کم‌تر است. اما به شدت توصیه می ‌شود که در صورتی که این فتق در شما، شدید نیست، تمرینات فیزیکی مثل یوگا را برای تقویت ماهیچه ‌های مرکزی خود انجام می ‌دهید.

۲. درمان غیر جراحی

بیشتر پزشکان، تمرینات منظمی مانند یوگا و ایروبیک را تجویز می ‌کنند و توصیه می کنند به جای عمل جراحی، این تمرینات را ادامه دهید. ورزش کردن به طور طبیعی ماهیچه ‌های ضعیف را تقویت می ‌کند و فتق را به حالت عادی باز می ‌کند. انجام تمریناتی که فشار بیش از حدی را بر روی شکم و ماهیچه‌های لگن وارد نمی کنند نتایج بهتری خواهند داشت. تمرینات تنفسی، یوگا ، تمرینات کششی، دوچرخه‌ سواری، مدیتیشن به شدت کمک کننده خواهد بود.

علاوه بر تمرینات منظم، حفظ حالت صحیح استادن و نشستن نیز به همان اندازه مهم است. شما باید با نحوه عملکرد بدن خود آشنا شوید و با روش ‌های کاهش استرس همراه شوید. همچنین باید از پوشیدن کفش ‌های پاشنه ‌بلند به هنگام تشخیص بیماری بند ناف خودداری کنید چون فشار زیادی بر روی ماهیچه‌ های شکمی پایین وارد می‌ کند. بهتر است کفش‌های مناسب بارداری بپوشید.

اگر این عارضه بعد از زایمان درمان نشود؟

شما باید میزان شدت فتق خود را بررسی کنید. اگر خیلی کوچک است و باعث ناراحتی زیادی نمی‌ شود، پس می ‌تواند درمان نشود، اما انجام تمرینات منظم اجباری است. با این حال، اگر از فتق ناف یا فتق شکمی رنج می ‌برید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید چون می‌ تواند باعث بروز اثرات جدی مانند درد شکمی غیر قابل‌ کنترل و تامین خون کم‌تر به روده‌ ها شود. در نتیجه توصیه می ‌شود قبل از پیگیری هر نوع درمان و یا تمرینی، با پزشک خود مشورت داشته باشید.

بازیابی و بهبود

اکثر مردم به سرعت پس از جراحی ترمیم فتق بهبود می یابند. بجز مواردی که فتق خیلی بزرگ و یا پیچیده باشد، افراد پس از جراحی می توانند راه بروند و همان روز مرخص شوند. کمی درد پس از جراحی، طبیعی است.

در صورت بروز تب و یا خونریزی زیاد یا درد شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. افرادی که در ادارات کار می ‌کنند معمولا در عرض یک یا دو هفته به سر کار باز می ‌گردند. آن ‌هایی که در محیط ‌های با فشار کاری زیادتر، کار می‌ کنند ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای استراحت داشته باشند. پزشک تان در مورد زمان ریکاوری و محدودیت ‌های پیش از جراحی با شما صحبت خواهد کرد.

تمرین‌ های ساده برای جلوگیری از فتق ناف بعد از بارداری:

در اینجا چند تمرین ساده وجود دارد که می ‌توانید وارد رژیم روزانه خود کنید و فتق ناف را به طور طبیعی کاهش دهید:

۱. حالت قایق (حالت یوگا)

- روی زمین بنشینید و هر دو پایتان را به طور کشیده در مقابل خود نگاه دارید.

- به آرامی هر دو دست را در زیر پاهای خود قرار دهید و سعی کنید پاهایتان را به سمت سینه بلند کنید.

- در حدود ده ثانیه موقعیت خود را حفظ کنید و به آرامی به موقعیت اولیه برگردید.

۲. تمرین ‌های دوچرخه پا:

- بر روی یک تخته شیبدار دراز بکشید تا پاهای شما کمی بالاتر از سرتان باشد.

- سعی کنید پاهای خود را به سمت بالا ببرید و با حرکت دایره ‌ای پدال بزنید.

- فشار بر روی شکم باعث کاهش ورم ناف می‌ شود.

درمان خانگی درد دور ناف در بارداری

درد دور ناف ممکن است در نوسان باشد، چون شما مراحل رشد را خیلی سریع تجربه می‌کنید. بعضی از زنان ممکن است به درد دور ناف خیلی زود عادت کنند، اما برخی دیگر درد در هفته‌های آخر تازه شروع می‌شود.

کاهش فشار روی شکم به بهتر شدن حس شما کمک می‌کند. سعی کنید به طرفین بخوابید و همزمان، با قرار دادن یک بالش زیر شکم، فشار را کاهش دهید. کمربند‌های پشتیبانی از مادران نیز در هنگام ایستادن به بهبود درد دور ناف و شکم کمک می‌کند.

اعمال کمپرس گرم یا سرد بر روی ناحیه‌ای که احساس درد یا خارش دارد، ممکن است ناراحتی را از بین ببرد. از کمپرس خیلی داغ یا کیسه یخی که درون حوله پیچیده نشده است استفاده نکنید، چرا که این باعث سوختگی یا حساسیت بیشتر ناحیه می‌شود.

اعمال لوسیون کالامین و ژل آلوئه ورا نیز ممکن است و دور ناف را بهبود ببخشد. اگر درد ناشی از فتق ناف نیست، ماساژ حاملگی نیز ممکن است به کاهش درد دور ناف کمک کند.

یک بررسی سیستماتیک نشان داد که ماساژ، از جمله ماساژ ارائه شده توسط همسر، باعث کاهش زیاد درد کمر و درد لگن می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

زمانی که پوست دچار التهاب، قرمزی، ترک یا درد شدید باشد، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. بیشتر علل درد دور ناف در بارداری، منجر به عوارض بلند مدت نمی‌شوند.