به جای اسباب بازی، سهام بخريد!(۲)

اما مهم‌ترين درسي كه از اين قسمت ياد مي‌گيريم اين است كه مي‌پذيريم كه همه اين سرمايه‌گذاران و آدم‌ها بايد كنار هم باشند حتي اگر ديگري در اين بازار يا جامعه وجود دارد كه سبكش موردپسند من نيست، نبايد آن را دشمن خود بدانم زيرا ما در كنار همديگر يك اكوسيستم اقتصادي را ساخته‌ايم. اينها حرف‌هايي است كه به گفتن آسان است و نسل در نسل آموخته‌ايم و آنها را به فرزندان‌مان گفته‌ايم اما متاسفانه بچه‌هاي‌مان دهه‌ها تلاش مي‌كنند و در پيري به فرزندان خودشان مي‌گويند اما فرزندان آينده آنها هم اين گفته‌ها را باور نمي‌كنند تا زماني كه خودشان اين موضوع را درك كنند.

بورس فضايي است كه در طي چند ماه تا يك تا دو سال اين آموزه‌ها را به صورت كاملا دقيق در درون ذهن ما انسان‌ها نهادينه مي‌كند. همچنين اين پذيرش را به ما مي‌دهد كه تفاوت‌ها بايد وجود داشته باشند. حق نداریم وجود ديگران را در اين جامعه اقتصادي و فرهنگي كه در آن زندگي مي‌كنیم، انكار كنیم.

پله‌پله پيش مي‌رود
اولين درس بورس اين است كه هيچ وقت اوضاع آن ثابت نخواهد ماند؛ به قول قديمي‌ها «اين نيز بگذرد» جمله‌اي است كه در بورس اتفاق مي‌افتد. نكته ديگر اصطلاح «حباب» است كه در بورس اصطلاح مهمي است. به عنوان مثال سهامي كه در بورس رشد مي‌كند و بالا و بالاتر مي‌رود ممكن است يك روز پايين كشيده شود كه مفهوم حباب در اين مثال ساده مشخص مي‌شود.

اما «حباب» فقط در زمينه بورسي اتفاق نمي‌افتد بلكه آدم‌ها ياد مي‌گيرند كه در زندگي عادي هم حباب وجود دارد. به قول معروف آدم‌ها از پله نردبان موفقيت هرچه بيشتر بالاتر مي‌روند احتمال سقوط‌شان بيشتر است و هرچه بالاتر مي‌روند، احتمال آسيب سقوط هم بيشتر مي‌شود پس بورس به ما ياد مي‌دهد رشد آرام و پيوسته خيلي قابل اتكا‌تر از رشد سريع است. رشد‌هاي سريع شايد براي مدتي ما را خوشحال كنند اما اين خوشحالي موقت و غير قابل اتكاست.

ريسك‌پذير مي‌شود
يكي از مهم‌ترين درس‌هاي بورس رابطه ريسك و پاداش است. كساني كه در بورس كار مي‌كنند ياد مي‌گيرند اگر سود بيشتر مي‌خواهند بايد بيشتر خطر كنند. كسي كه ۱۰ ميليون در بالشش مي‌گذارد و ادعا دارد اگر بانك‌ها همه ورشكسته شوند اما من هنوز ۱۰ ميليونم دارم، بايد به اين فرد گفت كه بله شما ۱۰ ميليون داريد اما روي ۱۰ ميليون‌تان هيچ پاداش ديگري نمي‌گيريد. بورس براي كساني است كه مي‌خواهند ريسكي بيشتر از بانك را بپذيرند و سودي بيشتر از بانك به دست بياورند.

اما ريسك بيشتر به چه معناست؟ يعني آن ۱۷ درصد را روي آن ۱۹ درصد قطعا به دست آورده‌ام و الان دارم براي ۳۰ درصد تلاش مي‌كنم اما ممكن است ۱۰ درصد هم شود. به عبارت ديگر الان دارم برای ۵۰درصد تلاش مي‌كنم اما ممكن است منهاي ۵ درصد هم شود. به اندازه‌اي كه مي‌خواهيم گام بزرگ‌تر ‌برداريم بايد بدانيم كه دره ريسك ما هم ممكن است عميق‌تر باشد. در نهايت اين انتخاب ماست كه روي زمين صاف پاورچين پاورچين راه برویم يا تصميم بگيریم كه جهش داشته باشیم، كه احتمال دارد در اين جهش به زمين بخوریم. بعد از مدتي آدم‌ها براساس شخصيت و مدل ذهني‌شان ياد مي‌گيرند كه هر فردي مدل زندگي منحصر به فرد خود را دارد.

ادامه دارد...