حس مالکیت در کودکان، ناشی از چیست؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: پسر دو سال و نیمه ای دارم. توی مهمانی ها اصلا به حرف من و پدرش گوش نمی دهد و همه اسباب بازی های دیگر بچه ها را برای خودش می داند و با همه بچه ها دعوا می کند و اگر بهش بگوییم اسباب بازی مال تو نیست جیغ می زند و گریه می کند. ممنون می شوم کمک کنید.

پاسخ دکتر پرویز رزاقی، روان شناس:
احساس مالکیت از سن ۲۰ ماهگی در بچه ها ایجاد می شود و در سن دو و نیم سالگی که فرزند شما در همین سن است به اوج خودش می رسد. بنابراین رفتار فرزند شما اصلا غیرعادی نیست. او حس مالکیت دارد در حالیکه هنوز نمی تواند درک بعضی از وسایل مال او نیستند. بنابراین کودک نسبت به کل اشیایی که در اطرافشان هست احساس مالکیت و حتی تعلق خاطر پیدا می کند. این تعلق خاطر گذرا هست. یعنی فرزند شما برای همیشه اینطور نمی ماند و این حالت خود به خود در او برطرف خواهد شد. ولی برای اینکه این دوره را بدون هیچ آسیبی پشت سربگذارد و دچار سورفتار نشود شما باید بعضی از نکات را رعایت کنید. اول اینکه این احساس را طبیعی تلقی کنید و واکنش های شدیدی نسبت به کودک نشان ندهید. یعنی خیلی او را سرزنش نکنید. به او بیاموزید که این کار را انجام ندهد. بعضی از والدین قبل از رفتن به مهمانی مدام به بچه می سپارند وقتی به آنجا رفتی اینکار را نکن با این عمل انگار دارند به او یادآوری می کنند که حتما این کارها را انجام بدهد. اجازه بدهید به آنجا برسید وقتی بچه در آن شرایط قرار گرفت و خواست اسباب بازی فرزند میزبان را برای خودش بردارد آن وقت با پیام کلامی و خیلی قاطع بگویید: این اسباب بازی برای تو نیست و اجازه نداری آن را برای خودت برداری. در ضمن وقتی این کار می کند هیچ امتیازی به کودک ندهید. مثلا نگویید این اسباب بازی را برندار برایت مثل همین را می خرم. یا اگر این را برنداری فلان جایزه را به تو می دهم. چون با این کار می آموزد با انجام این عمل از شما امتیاز بگیرد. حتی اگر صاحب خانه خواست آن اسباب بازی را هر چقدر هم که ارزان قیمت باشد به کودک شما ببخشد شما نباید قبول کنید. چون نتیجه اینکار نهادینه کردن یک رفتار منفی می شود. می توانید با میزبان صحبت کنید و بگویید که از بخشیدن وسایل خانه یا اسباب بازی فرزندشان به کودک شما خودداری کنند. حتی آن را به بچه شما قرض هم ندهد. یعنی بچه باید بیاموزد نمی تواند هیچ وسیله ای را از منزل دیگران بردارد و به خانه بیاورد و برای این کار هم هیچ امتیازی نخواهد گرفت. او می تواند در خانه میزبان از اسباب بازی های فرزند آنها استفاده کند ولی حق ندارد آنها را برای خودش بردارد. هرگز در برابر کودک تسلیم نشوید. یک مقدار میزان صبر و تحمل خودتان را افزایش بدهید. نسبت به کودک تندی و پرخاشگری نکنید. بگذارید هر چقدر می خواهد گریه کند. نه تسلیم بشوید و نه خشونت نشان بدهید. حتی اگر دیدید حاضر نیست لباس بپوشد و با شما بیاید بدون لباس بغلش کنید و از منزل میزبان خارج شوید. به این ترتیب شما به کودک می آموزید به وسایل دیگران هیچ مالکیتی ندارد و با گریه و ناراحتی و خشم هم به جایی نمی رسد.