حسادت به کودک دوم، رفتار والدین چگونه باشد؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من یک دختری دارم ۱۱ ساله و پسری دارم ۲.۵ ساله ، اوایل رفتار دخترم نسبت به برادرش عادی و خیلی خوب بود نه حسادت می کرد و نه آزار و اذیت برادر خود ولی تازگی ها از من و مامانش دوری می کند، سعی می کند تنهایی در خانه پدربزرگش بماند و حتی بعضی شب ها در آنجا بماند کاری که قبلا به هیچ عنوان حاضر نبود انجام دهد، نگرانی من از این است که نکند کاری کرده باشیم که دخترم از ما دلسرد شده باشد و بخواهد از ما دوری کند و این برای یک دختر در این سن و سال یکم خوب نیست. متشکر می شوم یک راهنمایی خوب بفرمایید در ضمن بنده خودم لیسانس روانشناسی خواندم و مشاور هستم .

پاسخ دکتر محمدرضا کاظمی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی:
خیلی به نظر نمی رسد با توجه به این فاصله سنی، رفتار دخترتان به دلیل رقابت با برادر کوچکترش باشد هر چند که این مساله هم غیرممکن نیست. طبیعتا باید مشخص شود که مشکل چیست. با این حال این مساله را هم به خاطر داشته باشید که سن یازده سالگی تقریبا سن شروع نوجوانی است و در این سن ممکن است تغییرات رفتاری در بچه ها رخ دهد که مرتبط با سنشان است. در این سن معمولا نوجوانان از خانواده فاصله می گیرند و بیشتر به سمت دوستان سوق پیدا می کنند و گاها با آشنایانی که تمایل به حضور در کنار آنها دارند ارتباطی نزدیک برقرار می کنند. معمولا در اوایل نوجوانی مخصوصا به نظر می رسد بچه ها، گوشه گیر و منزوی شده اند. اغلب این دوره با خودمختار و استقلال طلبی کودکان همراه است و گاها ممکن است والدین شاهد نافرمانی فرزندان خود باشند به گونه ای که اظهار می کنند فرزندشان ناسازگار شده است. ولی این تغییرات رفتاری درواقع سیر طبیعی رشد نوجوانی است.
به شما پدر و مادر گرامی توصیه می شود سعی کنید ارتباط صمیمانه و دوستانه ای با دختر نوجوانتان برقرار کنید. برخلاف دوران کودکی که بیشتر به کودک دستور داده می شود در این دوره باید بیشتر به او مشورت بدهید و نظر او را راجع به مسافرت، میهمانی، خرید کردن و... بپرسید و جویا شوید. فراموش نکنید که بی توجهی به این مسائل باعث می شود که او به سمت ارتباط بیشتر با دوستان سوق پیدا کند. روابطتان باید به گونه ای باشد که او بتواند به راحتی درباره مسائل خصوصی اش با شما صحبت کند اگر مساله ای باعث دلخوری و ناراحتی او شده، به راحتی آن را بیان کند نه اینکه به دلیل ترس و واهمه یا احتمالا سرزنش شدن حرفی نزند. اگر واکنش های تندی نسبت به برخی از رفتارها که در این سنین شایع است، انجام دهید ممکن است باعث شود از شما فاصله بگیرد و حرف هایش را به شما نزند. در ضمن بد نیست اجازه دهید گاهی اوقات نوجوان خودش تصمیم گیرنده باشد حتی اگر اشتباه می کند. در واقع با تجربه این اشتباه، متوجه می شود باید به حرف والدین گوش دهد. اگر بخواهید همیشه راه را به او نشان دهید و اجازه ندهید تصمیم اشتباه بگیرد، هیچ وقت متوجه نخواهد شد که محتاج توجه و تصمیمات والدین است چون فکر می کند که خودش همیشه می توانسته درست تصمیم بگیرد ولی والدین مانع این کار شده اند. بیشتر این احتمال مطرح است که تمامی رفتارهای دخترتان مربوط به پا گذاشتن او به سن نوجوانی باشد.
البته گاهی اوقات ممکن است افسردگی باعث منزوی و گوشه گیر شدن شود که البته با علایم دیگری مثل افت تحصیلی، تمایل به نرفتن به مدرسه، تغییر ساعات خواب و تغییر اشتها و همچنین کاهش علاقه و... همراه است. اگر این علایم را می بینید این احتال هم مطرح است و در این مورد باید حتما با یک روانپزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز اقدام های درمانی لازم انجام شود.