راه های استحکام دندان کودکان(۲)

نی نی بان: فلوراید هم به صورت خوراکی و هم به صورت موضعی در استحکام دندان ها موثر است. فلوراید خوراکی ( سیستمیک) از طریق آب مصرفی، نمک های غنی شده با فلوراید و غذا و میوه های حاوی فلوراید جذب بدن می شود. تاثیر موضعی فلوراید از طریق خمیر دندان های حاوی فلوراید، دهان شویه های حاوی فلوراید، ژل فلوراید و آدامس ههای حاوی فلوراید بر روی دندان ها اعمال می شود. در مطلب قبل دکتر علی آقازاده درباره اهمیت فلوراید در استحکام دندان ها مطالبی را عنوان کردند، در ادامه موارد دیگر را با هم مرور می کنیم:

مصرف دهان شویه فلوراید در سن قبل از مدرسه توصیه نمی شود. چون اکثر کودکان توانایی ممانعت از بلعیدن این محلول را در این سن ندارند و ممکن است باعث فلوروزیس شود، لذا برای کودکان زیر ۶ سال دهان شویه فلوراید ممنوع شده است.


تحقیقات نشان داده اثر دهان شویه فلوراید در گروه سنی ۱۰ تا ۱۲ ساله بیشتر از سنین دیگر است. به طور کلی در سنین دندان های مختلط که هم دندان شیری و هم دائمی در دهان است یعنی 6 سالگی تا ۱۳ سالگی، دندان ها در شرایط خاص قرار دارند به طوری که فلوراید بیشترین اثر را بر دندان ها دارد.

در افراد بزرگسال دهان شویه فلوراید و ژل های فلوراید در پوسیدگی های ناحیه طوق دندان ( حاشیه تماس دندان روزانه یا هفتگی ۶۰ درصد باعث کاهش پوسیدگی می شود. برای استفاده روزانه باید دهان شویه فلوراید با غلظت ۰۵/۰ درصد و برای استفاده هفتگی ۰/۲ درصد به کار میرود.

برای استفاده از دهان شویه فلوراید باید هر بار ۵ سی سی از دهان شویه را به مدت یک دقیقه در دهان گرداند و بعد بیرون ریخت. بهتر است قبل از استفاده از دهان شویه، نخ دندان و مسواک زده شود.

همچنین حداقل تا نیم ساعت بعد از استفاده از دهان شویه، نخ دندان و مسواک زده شود. همچنین حداقل تا نیم ساعت بعد از استفاده از دهان شویه نباید چیزی خورد و دهان را شست تا دهان شویه موثرتر باشد.

بهترین زمان برای به کار بردن دهان شویه فلوراید درست قبل از خواب است. تا فلوراید مدت زمان بیشتری در تماس با دندان ها باقی بماند.

هنگام استفاده از دهان شویه فلوراید به خصوص در مورد کودکان باید حتما توجه کرد که دهان شویه بیرون ریخته شود و بلعیده نشود زیرا در صورتی که فلوراید آب منطقه بالا باشد و فلوراید بلعیده شود به خصوص در کودکان زیر ۶ سال باعث فلوروزیس در دندان های دائمی آنها می شود. لذا استفاده از دهان شویه فلوراید به خصوص در کودکان زیر ۶ سال باید با نظارت والدین انجام شود.

معمولا فلوراید و خمیر دندانهای حاوی فلوراید که تولید آنها بالای یک سال است خاصیت فلوراید آنها از بین می رود.

معمولا فلوراید و خمیر دندانهای حاوی فلوراید در قسمت خمیر دندان نکات لازم ارائه شده). اگر چه بروز پوسیدگی دندانی تحت تاثیر عوامل مختلفی است اما به طور کلی می توان گفت اگر فردی روزی دو بار با خمیر دندان فلوراید دار مسواک بزند و زیاد از قندهای پوسیدگی زا استفاده نکند. در معرض خطر پایین پوسیدگی باشد از دهان شویه برای او ضرورت ندارد.

در کودکانی که دچار پوسیدگی وسیع هستند از روشی به نام فلوراید تراپی موضعی که به وسیله ژل فلوراید توسط دندانپزشک در یک دوره ۱ تا ۱/۵ ماهه هر هفته در مطب صورت می گیرد و بعد از آن هر ۳ ماه یکبار تکرار می شود استفاده می گردد. این ژل ها غلظت فلوراید بالا دارند و کاربرد آنها توسط دندانپزشک صورت می گیرد. این عمل از حدود ۳ سالگی به بعد برای کودکان توصیه می شود.

آدامس های بدون قند در بازار وجود دارد که حاوی فلوراید است. فلوراید را در مناطقی که فلوراید آب کم باشد اغلب به آب آشامیدنی، نمک، شیر و شکر مصرفی مردم اضافه می کنند اگر فلوراید آب مصرفی منطقه شما کم است و از خوراکی های غنی شده از فلوراید استفاده نمی کنید از این آدامس ها می توان کمک گرفت. زمانی که شما این آدامس ها را می جوید فلوراید از آدامس آزاد شده و در سطح مینای دندان می نشیند وبا جذب شدن در ساختار دندان، مینای دندان را مقاوم می کند.

منظور از آدامس بدون قند این نیست که این آدامس ها شیرین نیستند بلکه حتی ممکن است از آدامس معمولی هم شیرین تر باشند که مربوط به افزودن شیرین کننده های مصنوعی از جمله ایزومالت، سوربیتول، زالیتول، اریتریول که به قندهای تخمیر نشدنی معروف هستند به این آدامس ها می باشد که پوسیدگی ایجاد نمی کنند. ( قبلا پیشنهاد توزیع این آدامس ه در بوفه مدارس ارائه شده بود که توجه نشده).