برنامه غذایی کودک، سن حساس دو سالگی

پرسش: بچه دو سال و ۲ ماهه ای دارم که می خواهم بدانم در روز دقیقا چه مواد غذایی و به چه میزانی باید به او بدهم تا تغذیه خوب و مطلوبی داشته باشد. چند بار باید میوه یا آب میوه به او بدهم؟ خیلی هم بد غذا می خورد. همه غذاها را نمی خورد. میوه نمی خورد. فقط آب میوه می خورد. ضمناً هنوز شیر خشک می خورد. وزنش هم ۱۱.۱۰۰ کیلوگرم است که در زمان تولد ۲.۸۰۰ کیلوگرم بود. افزایش وزنش هم خیلی محسوس نیست. قدش هم ۸۲ سانتی متر است. بسیار پر جنب و جوش هم است.

پاسخ: وزن کودک تان با توجه به وزن هنگام تولدش خوب است یعنی دقیقا در همان منحنی است و قدش هم در همان منحنی ای می باشد که وزنش است یعنی آن هم خوب است و جای نگرانی ندارد.

در هنگام غذا دادن به کودک بایستی مواردی را رعایت کرد که کودک با اشتها و علاقه بیشتری غذا بخورد. در ادامه برخی از این موارد آورده شده است:

۱- کودک باید در زمان خوردن غذا در وضعیت راحتی قرار گیرد و غذا نزدیک او باشد تا بتواند به راحتی بدون این که تحت فشار قرار گیرد، غذا بخورد. این کار موجب می شود ریخت و پاش کودک کمتر شود.
2- بشقاب و لوازم غذا خوردن باید از جنس نشکن باشد. در صورت شکستن ظرف ممکن است کودک احساس ناامیدی کند و یا والدین عصبانی شوند.
۳- قاشق نباید زیاد گود باشد و لیوان نیز باید به اندازه ای باشد که کودک به راحتی آن را بگیرد.
4- خوردن سوپ برای کودک سخت است ولی اگر کمی قوام آن غلیظ باشد کودک می تواند آن را با قاشق بخورد.
۵- رنگ مواد غذایی می تواند در اشتهای کودک و علاقه ی او به غذا تاثیر بگذارد. خوردن غذاهایی با رنگ های سبز، نارنجی و زرد برای آن ها جالب است. برای این کار می توان از سبزیجات برگ سبز، هویج و... استفاده کرد.
6- آب میوه ی طبیعی بهتر از نوع صنعتی آن است چرا که به نوع صنعتی آن ماده ی قندی، رنگ و ماده ی معطر اضافه شده است.
۷- دادن وقت کافی در زمان صرف غذا بسیار مهم است و باید از شتاب و عجله درهنگام غذاخوردن پرهیز کرد.
8- باید بی علاقگی کودک را نسبت به یک ماده ی غذایی پذیرفت و یک ماده ی خوراکی دیگر را جایگزین کرد.
۹- غذا خوردن در یک ساعت معین می تواند سبب تحریک اشتهای کودک شود.
10- خستگی کودک مهم ترین عامل از بین بردن اشتهای اوست. بهتر است بعد از استراحت به کودک غذا داده شود.
۱۱- کودک در یک محیط آرام بهتر غذا می خورد. مشاجره، بلند کردن صدای رادیو و تلویزیون، وهمچنین رفت و آمد زیاد حواس کودک را پرت می کند و تمایل او به غذا خوردن کم می شود.
12- دادن غذای یکنواخت و تکراری سبب بیزاری کودک می شود. حتی اگر غذایی که مورد علاقه ی کودک است، پشت سرهم و تکراری به کودک داده شود، از خوردن آن امتناع خواهد کرد.
۱۳- هنگامی که رفتار کودک غلط است باید عکس العمل ثابتی نشان داد، مثلاً اگر بشقاب یا قاشق یا غذا را پرت کرد، نباید گاهی اوقات خندید و گاهی تنبیه کرد، بلکه باید رفتاری را در پیش گرفت که کودک احساس کند، کارخوبی انجام نداده است.
14- نخوردن برخی از غذاها ممکن است به علت تقلید کودک از اطرافیانش باشد.

اصول رفتار با کودک یک تا سه سال
۱- در صورتی که کودک مایل است با دست غذا بخورد، نباید جلویش را بگیرید. به طور مثال نباید به خیال خود، برای تقویت احساس استقلال، یک قاشق به دست کودک داده و با قاشق دیگر به او غذا بخورانید.
2- استفاده از قاشق برای کودک نوپا ضرورت دارد ولی ممکن است نیاز به کمک داشته باشد.
۳- کودک نوپا نیاز به مکان نسبتاً خلوت برای غذا خوردن دارد، چون مدت تمرکز او کوتاه است یعنی صدای بلند رادیو، تلویزیون یا رفت و آمد خواهر و برادر یا مشاجره می تواند توجه او را ازخوردن غذا منحرف کند.
4- استراحت قبل از خوردن غذا و قرار دادن زمان ثابت برای صرف غذا اهمیت خاصی دارد.
۵- اجرای برنامه ثابت نه غذای یکنواخت، سبب آرامش کودک می شود، یعنی بشقاب و قاشق همیشگی را استفاده کنید یا نحوه ی آماده کردن کودک برای غذا خوردن یکسان باشد.
6- اشتهای کودک مانند خلق و خوی او متغیر است. بهتر است روزی که کودک اشتهای کمتری دارد و غذای کمی می خورد، اصرار نکنید که حتماً غذای بشقابش را تمام کند.
۷- قدرت تقلید کودک دراین سن زیاد است و رفتارهای اعضای خانواده ( خواهر- برادر یا والدین) را تقلید می کند لذا نباید افراد خانواده رفتار نامناسب در هنگام غذاخوردن داشته باشند.
8- کودک غذای گرم را دوست دارد. البته نباید خیلی داغ و یا سرد باشد.
۹- کودک دوست دارد با غذا بازی کرده و ریخت و پاش کند، بنابر این نباید انتظار داشت کودک آداب غذا خوردن را رعایت کند.
10- کودک نوپا فقط 10-5 دقیقه حالت نشستن را تحمل می کند و به طور معمول قبل از اتمام غذا، سفره را ترک کرده و دوباره برمی گردد.
۱۱- رنگ و ظاهر غذا توجه کودک را به خود جلب می کند و در نتیجه به طور طبیعی او غذا را دست کاری خواهد کرد.

یک کودک به سن کودک شما باید ۱۳۰۰ کالری در روز انرژی دریافت نماید.
از آنجایی که کودکان نمی توانند این مقدار کالری را از غذاهای حجیم به دست آورند، باید غذاهای آن ها را به گونه ای انتخاب کرد که در یک حجم کم دارای کالری بالایی باشند.

به عنوان مثال
روز اول:
صبحانه: یک عدد تخم مرغ آب پز + به اندازه ی یک کف دست نان + 10 گرم کره + نصف لیوان شیر پرچرب
میان وعده: نصف لیوان آبمیوه ی تازه + یک عدد بیسکویت
ناهار: به اندازه ی 6 قاشق غذاخوری برنج که با یک قاشق غذاخوری سرصاف روغن مایع مثل سویا مخلوط شده است + یک عدد ران مرغ قسمت پایین آن + یک کاسه ماست پرچرب
میان وعده: یک عدد میوه + یک عدد بستنی لیوانی وانیلی
شام: 2 عدد کتلت + یک کف دست نان + یک کاسه ماست پرچرب+ کمی سالاد گوجه خیار با آبلیمو و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون
قبل خواب: نصف لیوان شیر پرچرب + یک عدد خرما

روز دوم:
صبحانه: یک کف دست نان + نصف قوطی کبریت پنیر + چای با 2 قاشق مربا خوری شکر + یک عد گردو
میان وعده: نصف لیوان شیر موز
ناهار: 8 قاشق غذاخوری عدس پلویی که با یک قاشق روغن مایع مثل آفتابگردان چرب شده است + یک کاسه ماست پرچرب + یک عدد گوجه کوچک
میان وعده: نصف لیوان آب میوه تازه + یک عدد بیسکویت
شام: 2 عدد کوکو سیب زمینی + سالاد به هر شکلی که کودک تان دوست دارد مخلوط با آبلیمو و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون
قبل خواب: نصف لیوان شیر پرچرب + یک عدد خرما

روز سوم:
صبحانه: یک کف دست نان + 2 قاشق غذاخوری خامه عسل + چای کم رنگ
میان وعده: نصف لیوان شیر + یک عدد بیسکویت
ناهار: 6 قاشق غذاخوری پلو طبق مشخصات بالا + خورش قرمه سبزی حاوی 2 تکه گوشت خورشی + یک کاسه ماست پرچرب
میان وعده: یک عدد بستنی + ۵ عدد بادام زمینی
شام: 2 برش پیتزایی که خودتان در منزل با گوشت چرخ کرده و انواع سبزیجات تازه و پنیر پیتزا تهیه نموده اید + نصف لیوان دوغ
قبل خواب: یک عدد میوه

روز چهارم:
صبحانه: یک کف دست نان + 10 گرم کره + 1 قاشق غذاخوری مربا + چای
میان وعده: نصف لیوان شیر نارگیل
ناهار: 8 قاشق غذا خوری لوبیا پلو با گوشت چرخ کرده + سالاد مانند بالا
میان وعده: یک عدد بستنی
شام: ماکارونی با گوشت چرخ کرده به اندازه ی نصف لیوان + یک کاسه ماست پرچرب
قبل خواب: نصف لیوان شیر + یک عد خرما

روزپنجم:
صبحانه: یک عدد تخم مرغ آب پز + به اندازه ی یک کف دست نان + 10 گرم کره + نصف لیوان شیر پرچرب
میان وعده: نصف لیوان آب میوه طبیعی + یک عدد بیسکویت
ناهار: 6 قاشق غذا خوری سبزی پلو + یک تکه ماهی 10 × 10 سانتی متری + سالاد مانند بالا
میان وعده: به اندازه ی ۲ قاشق غذاخوری مغز آجیل
شام: 2 قاشق غذا خوری سالاد الویه + یک کف دست نان + یک کاسه ماست پرچرب
قبل خواب: نصف لیوان شیر پرچرب + یک عدد خرما

روز ششم:
صبحانه: یک کف دست نان + نصف قوطی کبریت پنیر + چای با 1 قاشق مربا خوری شکر + یک عدد گردو
میان وعده: نصف لیوان شیر موز
ناهار: 6 قاشق غذاخوری برنج + به اندازه ی 2 قوطی کبریت گوشت ماهیچه + یک کاسه ماست پرچرب + یک عدد گوجه فرنگی کوچک
میان وعده: نصف لیوان آب میوه تازه + یک عدد بیسکویت
شام: یک تکه کوکو سبزی 10 × 10 سانتی متری + یک عدد گوجه فرنگی + یک کاسه ماست پرچرب
قبل خواب: نصف لیوان شیر پرچرب + یک عدد خرما