بی خوابی در بارداری، علاج کار چیست؟(۱)

خواب و آن هم خواب با کیفیت در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. زن بارداری که خوب می‌خوابد و گذشته از آن در وضعیت مناسبی آن را تجربه می‌کند نه تنها همواره پرتوان و با انرژی است بلکه هیچگاه نباید از بابت سلامت فرزندش نگران باشد.

از این رو اگر باردار هستید، آگاهی از مشکلات خواب و راه‌های حل آنها و در کل دانستن این نکته که چگونه «خوب» بخوابیم، کمک زیادی به حفظ آرامش لازم در این دوران می‌کند. اگر دوره ۹ ماهه بارداری را به سه دوره ۳ ماهه تقسیم کنیم، می‌توان برای هر دوره نکات خاصی را ارایه کرد.


سه ماهه نخست
سردرد: باز هم باید تقصیر را به گردن تغییرات هورمونی انداخت. همزمان با افزایش سطح پروژسترون در بدن زن باردار که در سه ماهه نخست و دوم صورت می‌گیرد، رگ‌های خوبی گشاد شده و در نتیجه بروز سردرد شایع می‌شود که این مسأله می‌تواند کم خوابی یا بی‌خوابی را به همراه داشته باشد.

راه حل: مصرف استامینفون اقدامی بی‌خطر و مؤثر است. اما راه‌های دیگر: قرار دادن حوله‌ای خنک بر روی پیشانی. این کار موجب منقبض شدن رگ‌های خونی و تمدد ماهیچه‌های این ناحیه می‌شود. هر زمان که میتوانید استراحت کنید، حتی اگر در شب هنگام این فرصت به وجود نمی‌آید در طول روز از هر زمانی استفاده کنید.

تکرر ادرار: برای بسیاری از زنان باردار این مشکل که انگار همیشه مجبور به ادرار کردن هستند شایع است. بسیاری از آنها هر دو یا سه ساعت از خواب برخاسته و راهی دستشویی می‌شوند. اما چه چیزی عامل اصلی این وضعیت است؟ نخست توجه داشته باشید که رحم یک زن باردار در حال بزرگتر شدن است و موجب افزایش فشار به مثانه می‌شود.

از آن گذشته تغییرات هورمونی در این ماه‌ها زیاد است و بدن حجم قابل توجهی پروژسترون آزاد می‌کند. این فرآیند طبیعی موجب سست شدن ماهیچه‌های مختلف بدن از جمله مثانه می‌شود.

راه حل: دو ساعت قبل از به خواب رفتن از نوشیدن مایعات خودداری کنید. اما به دلیل آنکه علت اصلی زیاد ادرار کردن، تغییرات هورمونی است کار زیادی نمی‌توان انجام داد. البته خبر خوشحال کننده این است که تکرر ادرار در سه ماهه دوم به طور موقتی کاهش می‌یابد.

درد سینه : در سه ماهه ابتدایی بارداری از درد سینه به عنوان یکی از عوامل اصلی کم خوابی یا بی‌خوابی یاد می‌شود. این درد به دلیل افزایش قابل توجه میزان استروژن وHCG (هورمونی که توسط جفت در طول بارداری تولید می‌شود) در بدن زن باردار ایجاد می‌شود.

درحالی که این هورمون‌ها موجب آماده شدن سینه‌ها برای تولید شیر می‌شوند در عین حال میزان حساسیت آنها را نیز بالا می‌برند. همزمان با بزرگتر شدن طبیعی سینه‌ها، در آن دسته از زنانی که معمولا زیاد می‌خوابند حالا این کار شیرین تا حدودی سخت و حتی عذاب آور می‌شود.

راه حل: قبل از به خواب رفتن، دوش گرفتن کمک زیادی به آرامش کلی بدن و کاهش درد سینه‌ها می‌کند. همچنین مصرف داروهای بی‌خطری نظیر Tylenolنیز توصیه می‌شود. همچنین اگر نمی‎‌توانید بر روی شکم بخوابید یا حتی خوابیدن به پشت نیز کاری سخت است، به پهلو خوابیده و بالشتی کوچک میان زانوهایتان قرار دهید.

سه ماهه دوم
ناتوانی در هماهنگ کردن فرم بدن با محل استراحت: این مشکل تقریبا تمام زنان باردار است که همزمان با رشد جنین در سه ماهه دوم بارداری بیشتر نمودار می‌شود. در طول روز زن باردار به استراحتی نیاز دارد که در آن خبری از خواب نیست. اما حتی برای یک استراحت مختصر نیز نمی‌تواند بر روی شکم بخوابد.

از طرف دیگر خوابیدن به پشت هم توصیه نمی‌شود چون با این کار وزن جنین بر روی سیاهرگ افتاده و در نتیجه قلب فعالیت بیشتری جهت پمپاژ خون انجام می‌دهد که در نتیجه آن جریان خون کمتری به رحم می‌رسد.

این نمی‌تواند وضعیت خوبی برای جنین باشد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که زنان باردار برای استراحت حتی چند دقیقه‌ای هم به پهلو بخوابند. اما مزیت این حالت چیست؟ در چنین وضعیتی رحم به جلو متمایل شده و به تبع آن فشار کمتری به قلب وارد می‌شود. در نتیجه جنین خون و اکسیژن کافی دریافت می‌کند.

راه حل: احتمالا نمی‌توانید برای مدت زیادی به پهلو بخوابید. پس بد نیست با کمک گرفتن از یک بالشت کوچک و قرار دادن آن در زیر ران راست، استراحت بی‌خطری را تجربه کنید. در این وضعیت جریان خون به طور طبیعی در سراسر بدن پمپاژ می‌شود.

ادامه دارد...