علل تولد نوزاد نارس(۱)

نوزاد نارس به نوزادی گفته می‌شود که با وزن کمتر از ۲۵۰۰ گرم به دنیا آمده باشد. در بیشتر موارد وزن کم هنگام تولد، به دلیل نارسی (یعنی سن حاملگی کمتر از 37 هفته بارداری ) است. البته این امکان نیز وجود دارد که به دلایل مشکلات بارداری نوزاد ترم (رسیده) نیز با وزن کم به دنیا بیاید که به آن تاخیر رشد داخل رحمی گفته می‌شود.

دلایل زیادی برای تولد نوزاد نارس بیان شده است که می توان به افزایش سن بارداری (بخصوص اولین بارداری)، شیوه زندگی مدرن، اشتغال، استرس، بیماری و عفونت مادر اشاره کرد.


نارسی نوزادان یکی از سه تا چهار علت مرگ و میر هنگام تولد است. امروزه در زمینه مراقبت های مادران باردار به موفقیت های چشمگیری دست یافته ایم. مواردی که در گذشته باعث سقط جنین می شد، امروز به بارداری منتهی می شود، اما به تولد نوزاد نارس می انجامد. یعنی شرایط مراقبت از مادران بهبود یافته و نوزاد به حدی می رسد که از بین نمی رود، اما نارس متولد می شود.

بنابراین با پیشرفت در زمینه پزشکی، تولد نوزاد نارس بیشتر دیده می شود و مرده زایی کمتر شده است، همچنین می توان به روش های القای بارداری و شیوه های آزمایشگاهی بارداری اشاره کرد. در این موارد چندقلوزایی بیشتر دیده می شود و چندقلوها معمولا زودتر و نارس به دنیا می آیند. میزان خطر بیماری در نوزادان نارس با توجه به زمان تولد و بیماری های زمینه ای که دارند، متفاوت است.

این نوزادان در معرض خطر بیشتری هستند و به مراقبت های ویژه نیاز دارند، لطمه پذیری آنان نسبت به نوزادان طبیعی بیشتر است و بعضی از آنان باید در بخش مراقبت های ویژه، تحت مراقبت های فوق تخصصی قرار گیرند. این نوزادان یا بیمارند یا بسیار نارس به دنیا آمده اند. به عنوان مثال، در کمتر از ۳۲ هفتگی به دنیا آمده اند یا بسیار کم وزن (زیر ۱۵۰۰ گرم) هستند که باید در بخش مراقبت های ویژه نگهداری شوند.

علل تولد نوزاد نارس
تولد نوزاد نارس چند عاملی بوده و شامل واکنش های متقابل پیچیده ای بین عوامل جنینی، رحمی و مادری است. مشکلات جفتی، بارداری دوقلو یا بیشتر، عفونت در مادر، مشکلات رحم یا گردن رحم، مصرف الکل، سیگار، مواد مخدر، داروهای غیرمجاز حین بارداری و سبک زندگی مادر جزو این عوامل هستند.

این عوامل از طریق مکانیسم های مختلف نظیر کاهش خو نرسانی رحمی ـ جفتی، ناتوانی رحم در نگهداری جنین مانند اختلالات دهانه رحم، مشکلات ساختاری رحم، پارگی پیش از موعد پرده های جنینی (که می تواند به دلایلی مانند عفونت های دوران بارداری و ضربه های فیزیکی باشد)، شغل مادر (به دلیل بلندکردن اجسام سنگین، تماس با مواد شیمیایی و...) نبود مراقبت کافی در دوران بارداری و... ایجاد می شود. بررسی هر یک از این علل و مکانیسم های مربوط به آنها نیازمند صرف وقت بسیار است که در این محدوده نمی گنجد.

عوارض و مشکلات نوزادان نارس
نارسی نوزاد یکی از مشکلات عمده بهداشتی محسوب می شود و از شایع ترین علل مرگ های نوزادی است. این نوزادان در معرض عوارض زیادی از جمله سندرم زجر تنفسی، بیماری های مزمن ریوی، خونریزی داخل بطنی مغزی، عوارض ذهنی و عصبی درازمدت، آنتروکولیت نکروزان و اختلال تکامل حسی ـ عصبی قرار دارند و به دلیل عدم کارایی و تکامل سیستم های بدن دچار رنگ پریدگی، مشکلات تنفسی، تشنج، ناتوانی در تغذیه، زردی و... می شوند؛ لذا نیاز به توجه و مراقبت بیشتری دارند.

دشواری تنفس: نوزادان نارس پس از تولد دچار مشکلات عدیده ای می شوند که مهم ترین آنها مشکلات تنفسی است که به دلیل عدم بلوغ ریوی پس از تولد نمی توانند بخوبی تنفس کنند و احتمال نیاز به بستری در بخش نوزادان یا بخش مراقبت های ویژه نوزادان وجود دارد.

دشواری تغذیه: مشکل دیگر شروع تغذیه با شیر مادر است که احتمال عدم توانایی در شروع و تداوم تغذیه با شیر مادر یا شیر مصنوعی وجود دارد و گاه لازم است در بیمارستان بستری شوند.

اگر نوزاد قادر به تغذیه نباشد، باید از راه ورید تغذیه شود. حضور مادران در کنار نوزاد اهمیت خاصی دارد و با توجه به امکانات درمانی و تشخیص پزشک، زمان و تعداد دفعات حضور مادر بر بالین نوزاد مشخص می شود.

مادر و جنین در تماس با یکدیگر قرار می گیرند. این تماس به قدری مهم است که کارشناسان می گویند تماس بین مادر و نوزاد در ساعات اولیه بعد از زایمان در بهبود نوزاد و افزایش شیردهی بسیار مهم است.

ادامه دارد...