کم خونی شدید کودک یک ساله
بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی، هموگلوبین کمتر و گلبول‌های قرمز کمتری تولید و منجر به کم‌خونی و حتی کم‌خونی شدید کودک می‌شود.
تعداد گلبول‌های قرمز (RBC)، در فرد مبتلا به کم‌خونی کمتر از حد معمول است. RBC حاوی هموگلوبین است، پروتئینی که اکسیژن را در بدن حمل می‌کند. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی، هموگلوبین کمتر و گلبول‌های قرمز کمتری تولید و منجر به کم‌خونی و حتی کم‌خونی شدید کودک می‌شود.
پرسش: من یه کودک ۱ ساله دارم که طبق آزمایشاتش دچار کم‌خونی شدید ناشی از فقر آهن است. هموگلوبین او پایین بود. لطفا مرا راهنمایی کنید که چه غذاهایی مناسب است و اینکه خودم از چه موادی استفاده کنم که روی شیردهی تاثیر داشته باشد. قطره خارجی بهتر است یا قطره ایرانی؟
پاسخ: کمبود آهن می‌تواند رشد جسمی و ذهنی کودک را کم کند، لذا باید به طور جدی پیگیری و درمان شود. تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به او قطره آهن بدهید، همان قطره‌هایی که در خانه‌های بهداشت می‌دهند، یعنی ایرانی زیرا دوز آهن بالاتری دارد. درمان با مکمل‌های آهن معمولا کم‌خونی را بهبود می‌بخشد.
کم‌خونی کودک
کم‌خونی ناشی از فقر آهن، هنگامی اتفاق می‌افتد که آهن کافی در بدن نباشد.
در این مطلب می‌خوانید
- آهن می‌تواند سمی باشد
- علائم کم‌خونی فقر آهن
- دلایل کمبود آهن در کودکان
- پیشنهاداتی برای والدین- نوزادان
- پیشنهاداتی برای والدین- کودکان خردسال
- پیشنهاداتی برای والدین- نوجوانان
- تشخیص کمبود آهن
- درمان کمبود آهن
- از کجا کمک بگیرید
مواردی درباره کم‌خونی
آهن یک ماده معدنی مهم در رژیم غذایی است که در عملکردهای مختلف بدن از جمله انتقال اکسیژن در خون نقش دارد که در تامین انرژی برای زندگی روزمره ضروری است. آهن همچنین برای رشد مغز حیاتی است.
نوزادان، کودکان نوپا، کودکان پیش‌دبستانی و نوجوانان بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند که دلیل آن افزایش نیاز آهن در دوره‌های رشد سریع است.
کودکی که در رژیم غذایی خود به اندازه کافی آهن دریافت نمی‌کند، در نهایت دچار کم‌خونی فقر آهن می‌شود. اگر شک دارید کودک شما دچار کمبود آهن است یا نه، به پزشک مراجعه کنید.
آهن می‌تواند سمی باشد
دریافت آهن در مقادیر زیاد سمی است، بنابراین خوددرمانی نکنید و به کودک بدون تجویز پزشک، مکمل آهن ندهید، زیرا مصرف بیش از حد آهن باعث مرگ می‌شود. در نوزادان و کودکان خردسال، دریافت حداکثر ۲۰ میلی‌گرم آهن در روز مجاز است. خوب است بدانید که بیشتر مکمل‌های آهن حاوی حدود ۱۰۰ میلی‌گرم در هر قرص هستند.
مهم است که مکمل‌های آهن را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
اگر مشکوک هستید که کودک بیش از حد آهن مصرف کرده، بلافاصله با پزشک یا مرکز اورژانس تماس بگیرید.
علائم و نشانه‌های کم خونی فقر آهن چیست؟
در ابتدا، کودکان مبتلا به کم‌خونی فقر آهن، هیچ علائمی ندارند. اگر کم‌خونی بیشتر شود، علائم و نشانه‌های کم خونی فقر آهن در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رنگ‌پریده به نظر می‌رسد
- بدخلق به نظر می‌رسد
- زود خسته می‌شود
- از ورزش سریع خسته می‌شود
- احساس سرگیجه یا سبکی سر دارد
- تپش قلب سریع دارد
- تاخیر در رشد
- مشکلات رفتاری
- تکرار عفونت‌ها
- از دست دادن اشتها
- بی‌حالی
- نفس‌نفس زدن
- تعریق زیاد
- ولع خوردن چیزهای عجیب مانند خوردن خاک
دلایل کم‌خونی کودک
عوامل عمده خطر در ایجاد فقر آهن در کودکان عبارتند از:
- نارس بودن و وزن کم هنگام تولد
- تغذیه انحصاری با شیر مادر بعد از شش ماهگی نوزاد (عدم دادن غذای جامد)
- مصرف زیاد شیر گاو در کودکان کمتر از دو سال
- مصرف کم گوشت یا مصرف نکردن آن
- رژیم غذایی نامناسب در سال دوم زندگی
- بیماری‌های احتمالی دستگاه گوارش
- مسمومیت سرب
- نوزادان، کودکان و نوجوانان دچار جهش سریع رشد می‌شوند که نیاز آنها را به آهن افزایش می‌دهد.
دلایل اصلی کمبود آهن در کودکان بر اساس گروه سنی عبارتند از:
نوزادان کمتر از شش ماه
نوزادان، ذخیره آهن خود را در رحم دریافت می‌کنند یعنی رژیم غذایی مادر در دوران بارداری بسیار مهم است. نوزادان کم‌وزن یا نارس در معرض خطر کمبود آهن هستند و به مکمل‌های آهن (فقط تحت نظارت پزشکی) نیاز دارند.
برای مشاوره بیشتر دراین‌باره به پزشکان کلینیک نی نی بان مراجعه کنید.
نوزادان شش ماهه تا یک ساله
ذخایر آهن کودک در نیمه دوم سال اول، کم است. اگر رژیم غذایی او به اندازه کافی شامل آهن نباشد، باعث کمبود آهن می‌شود.
در حدود شش ماهگی، می‌توان روزانه دو وعده غلات ساده، غنی شده با آهن و شیر مخلوط با شیر مادر یا شیر خشک به کودک دارد.
به محض عادت کودک به غلات، گوشت‌های ساده و پوره را می‌توان به سایر مواد جامد دیگر اضافه کرد.
دیر شروع کردن غذای جامد، یکی از دلایل عمده کمبود آهن در این گروه سنی است.
کودکان یک تا پنج ساله
شیر مادر، حاوی مقدار کمی آهن است، اما شیردهی طولانی مدت می‌تواند منجر به کمبود آهن شود، به‌خصوص اگر شیر مادر جایگزین غذاهای جامد در رژیم غذایی کودک باشد.
شیرهای کم‌آهن مانند شیر گاو، شیر بز و شیر سویا نباید تا 12 ماهگی به کودک داده شود. کودکانی که ترجیح می‌دهند بیشتر از خوردن غذاهای جامد، شیر بخورند، در معرض کمبود آهن قرار دارند.
نوجوانان
دختران نوجوان به دلیل عوامل مختلفی از جمله رشد سریع در دوره بلوغ، از بین رفتن آهن در طی دوره قاعدگی و کمبود تغذیه، در معرض خطر کم‌خونی هستند.
به طور کلی، اختلالات دستگاه گوارش مانند بیماری سلیاک ، یک علت نادر، اما احتمالی کم‌خونی در کودکان است.
پیشنهاداتی برای والدین- نوزادان
برخی از پیشنهادات برای جلوگیری از کمبود آهن در نوزادان کمتر از ۱۲ ماه شامل موارد زیر است:
- در دوران بارداری، رژیم غذایی غنی از آهن داشته باشید. گوشت قرمز، بهترین منبع آهن است.
- برای بررسی کم‌خونی باید در دوران بارداری، آزمایش‌هایی انجام شود. اگر پزشک مکمل‌های آهن تجویز کرده است، آنها را فقط طبق دستورالعمل مصرف کنید.
- به کودک خود شیر بدهید، یا شیر خشک غنی شده با آهن را انتخاب کنید.
- به کودک پیش از 12 ماهگی، شیر گاو یا مایعات دیگری که ممکن است غنی از آهن نباشند، ندهید.
- شروع غذاهای جامد را به تاخیر نیندازید.
- از حدود شش ماهگی، به کودک پوره بدهید. غلات غنی شده با آهن را در برنامه غذایی کودک بگنجانید.
پیشنهاداتی برای والدین- کودکان خردسال
برای جلوگیری از کمبود آهن در کودکان نوپا و پیش‌دبستانی، این موارد را رعایت کنید:
- هفته‌ای سه تا چهار بار گوشت قرمز بدون چربی به غذای کودک اضافه کنید.
- گزینه‌هایی مانند لوبیا، عدس ، نخود، کنسرو لوبیا، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و مقدار کمی آجیل به کودک دهید. اینها منابع مهم آهن در رژیم غذایی روزانه کودک شما هستند.
- اگر خانواده شما از رژیم گیاهخواری پیروی می‌کنند، ممکن است لازم باشد از یک متخصص تغذیه مشاوره بگیرید تا اطمینان حاصل کنید که تمام نیازهای غذایی کودک خود را برآورده می‌کنید.
- از ویتامین C استفاده کنید زیرا به بدن کمک می‌کند آهن بیشتری جذب کند.
- مطمئن شوید که کودک، غذاهای سرشار از ویتامین C مانند پرتقال، لیمو، نارنگی، توت، کیوی، گوجه‌فرنگی، کلم، فلفل دلمه‌ای و کلم بروکلی می‌خورد.
- غذاهای جامد را به وعده‌های غذایی اضافه کنید و مراقب باشید که کودکان نوپا خودشان را با نوشیدنی، سیر نکنند.
- به یاد داشته باشید که اسهال مزمن می‌تواند ذخایر آهن کودک را تخلیه کند، انگل‌های روده‌ای هم می‌توانند باعث کمبود آهن شوند. برای تشخیص و درمان سریع به پزشک مراجعه کنید.
پیشنهاداتی برای والدین- نوجوانان
برای جلوگیری از کمبود آهن در نوجوانان این موارد را به کار ببرید:
- با کودکان خود در مورد اهمیت آهن صحبت کنید. به آنها کمک کنید تا به اندازه کافی آگاه شوند تا بتوانند غذاهای مناسب را دریافت کنند.
- وعده‌های غذایی غنی از آهن مانند غلات صبحانه غنی شده با آهن و نان را به کودکان بدهید و گوشت، مرغ یا ماهی را به همراه وعده عصرانه سرو کنید.
- اگر کودک شما گوشت قرمز نمی‌خورد یا می‌خواهد گیاهخوار شود، منابع خوبی از آهن مانند حبوبات، عدس، نخود فرنگی، کلم بروکلی، اسفناج، لوبیا، غلات غنی شده، نان و غلات کامل را جایگزین کنید.
- غذاهای غنی از ویتامین C مانند میوه‌ها و سبزیجات نیز باید به برنامه غذایی فرزندتان اضافه شود.
- مصرف چای و قهوه را کاهش دهید، زیرا می‌تواند در جذب آهن تداخل ایجاد کند.
تشخیص کم‌خونی کودک
اگر مشکوک به کمبود آهن در کودک هستید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. هدف از تشخیص این است که بیماری‌های دیگری را که می‌توانند علائم مشابه داشته باشند، درمان کند.
روش‌های تشخیص عبارتند از:
- معاینه جسمی
- تاریخچه پزشکی
- آزمایش خون
درمان کم‌خونی یا کمبود آهن
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات رژیم غذایی مانند افزایش مقدار غذاهای غنی از آهن
- مصرف مکمل‌های آهن (قرص یا مایع برای نوزادان و کودکان خردسال)، فقط تحت نظارت پزشک
- درمان عفونت، زیرا عفونت گاهی اوقات علت کم‌خونی خفیف در کودکان است.
کم‌خونی کودک و چیزهایی که باید به یاد داشته باشید
نوزادان، کودکان نوپا، کودکان پیش‌دبستانی و نوجوانان در معرض خطر کمبود آهن هستند، دلیل اصلی این اتفاق این است که اگر رژیم غذایی آنها کافی نباشد، نیاز آنها به آهن برآورده نمی‌شود.
اگر رژیم گیاهخواری را دنبال می‌کنید، باید مطمئن شوید در رژیم غذایی خود، آهن کافی دارید.
مکمل‌های آهن را از کودکان دور کنید چون مصرف بیش از حد آن در خردسالان و نوزادان می‌تواند کشنده باشد.
منبع:
kidshealth
نظر کاربران
من پسرم ۳سالشه ناگهانی هموگلوبین خونش روی ۴ اومد،خون گرفت و بهش قطره آیروفیکس میدم.الان سه سالش تموم شده دکترشم دردسترس نیست چه مکملی بهش بدم لطفآ راهنمایی کنید
پاسخ ها
همراه عزیز نی نی بان، اگر سئوالی دارید با متخصصان کلینیک نی نی بان مطرح کنید
https://clinic.niniban.com