سلب حضانت فرزند از مادر، شرایط

حضانت فرزندان پس از طلاق و جدایی بزرگ‌ترین معضلی است که گریبان‌گیر فرزندان خانواده می شود و این کودکان از همه جا بی خبر باید زندگی خود را در کنار مادر پدر و یا در میان آن ها و به قول معروف نوبتی با مشکلات فراوان بگذرانند.تلاش برای نگهداری فرزندان پس از جدایی بین زوجین گاهی به اندازه ای افزایش می یابد که به یک ماراتن بزرگ بین آن ها تبدیل می شود و هریک از والدین در تلاش هستند تا به نوعی فرزندشان با آن ها زندگی کند.

اما قانون در این موارد باید ها و نباید هایی دارد که به شرح زیر است:

ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی: نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف والدین است.

ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی: برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

تبصره «بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه است.»

ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی: درصورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آنکه زنده است خواهد بود هرچند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.

ماده واحده: حضانت فرزندان صغیر یا محجوری که پدرانشان به مقام والای شهادت رسیده یا فوت شده باشند با مادران آن‌ها خواهد بود.

نگهداری فرزندان پس از فوت پدر بر عهده چه کسی است؟
در صورت فوت پدر طفل طبق قانون حضانت طفل با مادر خواهد بود و کسی حق ندارد مادر را از این حق محروم کند مگر به حکم قانون و مادر نیز نمی‌تواند از نگهداری و تربیت طفل خود پس از فوت پدر طفل امتناع کند مگر با عذر قانون، زیرا در صورت خودداری مادر از حضانت طفل دادگاه می تواند او را ملزم به نگهداری کند و اگر الزام ممکن نباشد به خرج پدر و اگر پدر زنده نباشد به خرج مادر حضانت طفل را تامین کند و هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی مادر صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر قرار گیرد دادگاه می‌تواند به تقاضای نزدیکان طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند.

موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی بشمار می‌آید:

- اعتیاد زیان آور به الکل، موادمخدر و قمار
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.
- ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء تکدی گری و قاچاق.
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

مادر چگونه می‌تواند با وجود حضانت فرزندان ازدواج کند؟
قانون‌گذار به مادر اجازه داده است، در صورت ازدواج مجدد نیز به حضانت فرزندان ادامه بدهد، ولی مطابق قانون، شوهر باید اجازه قیمومیت را به همسرش بدهد و معمول این است که شوهر در اداره سرپرستی حاضر شده و کتبا رضایت خود را اعلام دارد.گفتنی است؛ چنانچه به حکم دادگاه مدنی خاص یا قائم مقام آن دادگاه حضانت طفل به عهده کسی قرار گیرد و پدر یا مادر و یا شخص دیگری مانع اجرای حکم شود و یا از استرداد طفل امتناع ورزد دادگاه صادر کننده حکم وی را الزام به عدم ممانعت یا استرداد طفل می‌کند و در صورت مخالفت به حبس تا اجرای حکم محکوم خواهد شد.

پدر شوهر یا برادر شوهر در چه شرایطی می‌توانند فرزندان را پس از مرگ پدر از مادر جدا کنند؟
در زمانی که پدر فوت می کند و جد پدری نیز در قید حیات نیست، چنانچه مادر دارای صلاحیت باشد می‌تواند به اداره سرپرستی مراجعه و مطابق قانون قیم‌نامه دریافت دارد. ولی در زمانی که جد پدری یا پدر پدر حیات دارد، طبق قانونی که در این زمینه در تاریخ 64/05/06 به تصویب رسیده است نگهداری و حضانت فرزندان صغیری که پدران‌شان به مقام والای شهادت رسیده یا فوت شده باشند، به مادران آن‌ها واگذار می‌شود، علاوه بر آن دولت یا در صورت شهادت پدر بنیاد ایثارگران هزینه زندگی فرزندان را در حدود متعارف: هزینه متعارف عبارت از مخارجی است که با توجه به نحوه زندگی و معیشت فرزندان و این که در چه سنی بوده و در چه مقطعی اشتغال به تحصیل دارند، برحسب عرف، تعیین می‌شود به مادر آن‌ها پرداخت می‌کند.