اقدامات قبل از بارداری، شرایط جسمی مناسب

اگر هر کدام از خانم ها بخواهند باردار شوند باید حتما بیماری زمینه ای خود را مد نظر قرار دهند و پس از فراهم شدن شرایط جسمی مناسب بارداری برای آن برنامه ریزی کنند.

متاسفانه برخی زنان بدون اطلاع از این قضیه باردار می شوند و سلامت خود و فرزندشان را به خطر می اندازند. در گذشته در پست های بیماری هایی که موجب بارداری های پرخطر می شوند و مهم ترین اقدامات قبل از بارداری به موارد مهمی در این باره اشاره شده است.

در این مطلب دکتر فاطمه داوری تنها، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره تاثیر بیماری های مزمن بر بارداری و جلوگیری از ایجاد شرایط جسمی مناسب بارداری توضیح می دهد.

دیابت
ابتدا باید سری به متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد معالج تان بزنید تا مطمئن شوید دیابت تان مهار شده است یا خیر. این پزشک از شما آزمایش HbA1C را می گیرد که نشان دهنده چگونگی مهار دیابت شما در ۸ تا ۱۲ هفته گذشته است. بسته به وضعیت فعلی پزشک ممکن است آزمایش هایی مانند چربی خون، ادرار و سنجش بینایی برای بررسی آب مروارید، آب سیاه یا شبکیه چشم تجویز کند.

چرا سطح قند خون در دوران بارداری این قدر اهمیت دارد؟
سطح قند خون مناسب یعنی ۷۰ تا۱۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر ناشتا، ۱۲۰ میلی گرم بر دسی لیتر بعد از غذا و ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر قبل از خواب.

بیشتر خانم ها تا هفته ۴ بارداری خود، نمی دانند باردارند و اگر سطح قند خون آن ها در این مدت نامتعادل باشد احتمال ایجاد اختلالات جنینی بسیار بالاست و خطر سقط و مرده زایی انتظار می رود. گاهی در اثر بی توجهی به سطح قند خون، مادر، نوزادی بسیار درشت دارد که به دلیل بزرگی جثه نمی تواند از بدن مادر بیرون بیاید و به همین دلیل مجبور به سزارین می شود.

سطح قندخون بالای مداوم مادر می تواند سبب افت جدی قند نوزاد درست بعد از زایمان شود زیرا در دوران بارداری، جنین در شرایطی با قند بالا بوده و بدن برای کاهش این قند انسولین ترشح کرده، بعد از زایمان منبع قند ناگهان قطع شده و حالا انسولین موجود در بدن نوزاد سطح قند خون را به شدت کاهش می دهد.

قبل از باردار شدن به متخصص خود مراجعه کنید تا نوع و دوز دارو ها را برای این دوران حساس تنظیم کند و حتما از یک متخصص یا مشاور تغذیه برای رژیم غذایی مخصوص مادران باردار دیابتی کمک بگیرید.

فشار خون بالا
اگر به فشار خون بالا دچارهستید یا قبل از هفته ۲۰ بارداری از ابتلای تان به این مشکل باخبر شده اید، حتما باید تحت نظر باشید . حدود ۵ درصد خانم های باردار مبتلا به فشار خون بارداری هستند.

فشار خون یعنی شدت برخورد خون در حال جریان به دیواره رگ ها. فشار خون با ۲ عدد بیان می شود عدد بالایی یعنی فشار خونی که از قلب پمپ می شود و عدد پایینی یعنی فشار خون زمانی که عضلات قلب در حال استراحتند.

اگر در دوران بارداری فشار خون شما از ۹۰/۱۴۰ یا ۱۴ بر ۹ بیشتر باشد شما دچار فشار خون باردرای هستید. اگر فشار خون شما تا ۱۲ هفته بعد از بارداری به حالت عادی بازنگردد با احتمال زیادی دچار فشار خون مزمن می شوید. اگر هم فشار خون تان بعد از هفته ۲۰ بارداری بالا رفت و ادرارتان هم پروتئین داشت دچار پری اکلامپسی هستید.

فشار خون مزمن باعث افزایش احتمال ابتلا به پری اکلامپسی می شود. این روند فشار خون جفت را کم می کند و در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی کمتری به جنین می رسد و در نهایت مشکلاتی مانند محدودیت رشد داخل رحمی، تولد نوزاد نارس، جدا شدن جفت و تولد نوزاد مرده انتظار می رود.

برای مهار فشار خون در دوران بارداری باید قبل از این که برای بارداری اقدام کنید به متخصص معالجتان سری بزنیدو برنامه بارداری تان را برایش شرح دهید بعد از اینکه وضعیت تان برای بارداری مناسب شد در اولین مراجعه به متخصص زنان هم از افزایش فشار خون خود او را آگاه کنید. گاهی لازم است خانم باردار مبتلا به افزایش فشار خون داروهای قبلی خود را عوض کند.

علائم هشدار دهنده
اگر در دوران باردرای دچار یکی از علائم زیر شدید حتما با متخصص معالج تان تماس بگیرید.
سردرد مداوم برطرف نشدنی
سرگیجه
احساس جوشش در قلب و سینه
تورم صورت و دورچشم ها و تورم ناگهانی مچ پا
افزایش وزن بیش از ۲ کیلو در هفته
درد شدید بالای شکم
تیره و تار شدن دید
تهوع و استفراغ به جز در حالت ویار

چاقی
اگر شاخص توده بدنی شما بین ۲۵ و ۲۹/۹ باشد یعنی اضافه وزن دارید و اگر شاخص توده بدنی تان بیش از ۳۰ و ۴۰ باشد به ترتیب چاق و خیلی چاق هستید. چاقی مزمن تاثیر چشم گیری بر تخمک گذاری و باروری دارد و در دوران بارداری هم سبب مشکلات زیر می شود:
دیابت بارداری
پری اکلامپسی
عفونت ادراری و واژینال
آپنه انسدادی خواب
دیر به دنیا آمدن نوزاد
مشکلات زایمان
خطر نیاز به سزارین
سقط مرده زایی
تاثیرات سوء چاقی مادر بر جنین

ماکروزومی: جنین چاق می شود و مقدار چربی بدنش از حد طبیعی بیشتر است در نتیجه در دوران کودکی مبتلا به چاقی می شود.

بیماری های مزمن: کودکان زنان چاق در آینده با احتمال بیشتری دچار امراض قلبی و دیابت می شوند.

نقص های مادرزادی: بیماری های قلبی و مغزی - نخاعی در نوزادان زنان چاق بیشتر مشاهده می شود.

اپیلپسی
در سال های گذشته زنان مبتلا به اپیلپسی از بارداری منع می شدند اما امروزه ۹۰ درصد زنانی که اپیلپسی دارند فرزندان سالمی به دنیا می آورند.

برخی خانم هایی که به این بیماری مبتلا هستند قاعدگی های منظمی ندارند یا ممکن است دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک باشند و به این ترتیب باروری آن ها کمی سخت شود. از طرفی برخی داروهای این بیماری بر باروری خانم ها اثر می گذارند.
تاثیرات اپیلپسی بر بارداری
ویار مداوم و شدید
کم خونی
خونریزی واژن در بارداری و پس از زایمان
جدا شدن زود هنگام جفت از جنین
پری اکلامپسی
تولد نوزاد نارس
وزن کم تولد نوزاد
پیشرفت نکردن صحیح مراحل زایمان
تولد نوزاد با ناهنجاری های مادرزادی

در دوران بارداری حملات اپیلپسی ممکن است کم یا زیاد شوند و این روند منحصر به فرد است. در مورد داروهای مصرفی هم باید کاملا دقیق باشید. سرخود اقدام به بارداری نکنید و قبل از هر تصمیمی ابتدا پزشک معالج خود را در جریان بگذارید.

بیماری قلبی
اگر به بیماری قلبی مبتلا هستید باید در دوران بارداری تحت نظر باشید زیرا بارداری فشار مضاعفی را بر قلب و سیستم گردش خون شما وارد می کند. حجم خون یک خانم باردار ۳۰ تا۵۰ درصد افزایش می یابد و ضربان قلب مادر نیز از حالت عادی بیشتر است. زنانی که بیماری قلبی دارند ممکن است در دوران بارداری دچار این مشکلات شوند.

ناهنجاری خفیف ضربان قلب
مشکلات دریچه ای قلب
نارسایی احتقانی قلب
خطر به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به نارسایی مادرزادی قلب

برخی بیماری های قلبی از قبیل مشکلات دریچه میترال خطرات بیشتری را برای مادر و جنین به همراه دارند. درضمن مانند موارد بالا قبل از باردار شدن باید از پزشک متخصص معالج تان اجازه بگیرید تا نوع و میزان دارو ها را برای تان تجویز کند.

در دوران بارداری هم لازم است بنا به دستور پزشک با تست های اکوکاردیوگرافی و الکتروکاردیوگرام از نحوه صحیح عملکرد قلب تان اطلاع کسب کنید. سونوگرافی هایی هم که متخصص زنان برای تان انجام می دهد می تواند سلامت قلب جنین را نشان دهد.

علائم خطر
اگر در دوران بارداری دچار یکی از علائم زیر شدید پزشک معالج تان را مطلع کنید:
غش کردن
مشکلات تنفسی
تپش شدید قلب یا نبض نامنظم
درد قفسه سینه
سرفه خونی یا سرفه های شبانه