علائم حاملگی مولار
یک حاملگی مولار می‌تواند ابتدا علائم یک حاملگی معمولی مانند خونریزی‌های پراکنده را داشته باشد، اما پس از مدتی لکه‌ها یا خونریزی بیشتری را به همراه خواهد داشت.
حاملگی مولار که در میان عوام به بچه خوره نیز معروف است، زمانی رخ می‌دهد که در تخم بارور شده، به دنبال بروز اختلال در لقاح اسپرم و تخمک، ناهنجاری‌های خاصی وجود داشته باشد. به این معنا که تخم بارورشده یا هرگز به جنین تبدیل نمی‌شود (که به آن مول کامل گفته می‌شود) یا این که به شکل غیر طبیعی رشد می‌کند و نمی‌تواند زنده بماند (مول نسبی).
نکته بسیار مهم در مورد حاملگی مولار آن است که بر‌خلاف تصوری که نسبت به این نوع بارداری‌ها در زنان وجود دارد و آنان را نسبت به امکان بارداری‌های بعدی شان دچار تردید می‌کند، نه‌تنها خانم‌ها پس از طی دوره درمان کامل این بیماری می‌توانند باردار شوند، بلکه حتی به دنبال بدخیم‌شدن این بیماری و طی دوره شیمی‌درمانی نیز امکان بارداری مجدد در اکثر موارد وجود دارد. دکتر صفیه عشوری مقدم، متخصص زنان و زایمان می‌گوید: بررسی سطح هورمون بارداری (بتا اچ‌سی‌جی) طی شش ماه پس از درمان حاملگی مولار و تائید پایین‌بودن سطح این هورمون به این معناست که بیمار می‌تواند باخیال راحت باردار شود، زیرا احتمال عود این بیماری بسیار کم و حدود یک درصد است.
چند برابرشدن کروموزوم‌ها
در حاملگی‌های طبیعی، تخم بارور شده دارای ۲۳کروموزوم از پدر و ۲۳ کروموزوم از مادر است. در اغلب حامگلی‌های مولار کامل، کروموزوم‌های مادر در تخم بارور شده وجود ندارد و کروموزوم‌های پدر نسخه‌ای دیگر را تکثیر می‌کند، بنابراین دو نسخه از کروموزوم‌های پدر در تخم وجود‌دارد و هیچ کروموزومی از مادر در آن موجود نیست. در این حالت، جنین، کیسه جنینی یا هیچ بافت جفتی طبیعی وجود ندارد و جفت توده‌ای از کیسه‌های شبیه خوشه انگور را تشکیل می‌دهد.
دکتر عشوری مقدم با تاکید بر این‌که وجود کروموزوم‌های پدری در حاملگی مولار به معنای نقش داشتن پدر در این نوع حاملگی‌ها نیست، می‌گوید: البته در بیشتر حاملگی‌های مولار جزئی، تخم بارور شده کروموزوم‌های مکمل مادر نیز وجود دارد، اما کروموزوم‌های پدر دو برابر می‌شود، بنابراین به جای ۴۶ کروموزوم، ۶۹ کروموزوم وجود خواهد داشت. به این ترتیب در میان توده بافت غیرطبیعی که شبیه خوشه‌انگور است، چند بافت جفتی به وجود خواهد آمد و جنین رشد خود را آغار می‌کند، بنابراین ممکن است جنین یا فقط تعدادی بافت جفتی یا کیسه جنینی وجود داشته باشد. اما حتی اگر جنینی به وجود بیاید در بیشتر موارد آنقدر غیرطبیعی است که نمی‌تواند زنده بماند.
این متخصص زنان می‌افزاید: با وجود ترس ناشی از این نوع بارداری‌های غیرطبیعی، پس از طی‌شدن دوره درمان این بیماری، نه‌تنها امکان بارداری مجدد وجود خواهد داشت بلکه عوارض جسمی ناشی از حاملگی مولار نیز به‌طور کامل رفع خواهد شد.
بارداری در سن پایین یا بالا
اصلی‌ترین نشانه تشخیصی حاملگی مولار یا تومور‌های وابسته به جفت، بررسی سطح هورمون بارداری (بتا اچ سی جی) است که اگر بسیار بالاتر از حد بارداری‌های طبیعی باشد، شک این نوع حاملگی‌ها را افزایش می‌دهد.گرچه سونوگرافی نیز در صورتی که مول کامل باشد یعنی جنینی تشکیل نشده باشد، در هفته‌های اول بارداری قابل تشخیص است.
دکتر عشوری در ارتباط با علل ابتلا به این نوع حاملگی‌ها می‌گوید: این بیماری در خانم‌هایی که در سنین بسیار پایین (زیر ۲۰ سال) یا خیلی بالا (بیش از۴۰ سال) باردار شوند، بیشتر دیده می‌شود. به بیان دیگر هرچه سن مادر بیشتر باشد، خطر بیماری بیشتر است. البته در برخی مطالعات دیده شده مصرف دراز مدت قرص‌های ضد بارداری و مصرف دخانیات نیز می‌تواند در بروز انواعی از مول موثر باشد. همین طور دیده‌شده که کمبود ویتامین A و ترکیباتی که بتاکاروتن دارد نیز می‌تواند زمینه‌ساز انواعی از بیماری مول باشد. همچنین ممکن است سن بالای پدر نیز از عوامل موثر در بروز این نوع حاملگی‌ها باشد.
از خونریزی‌های پراکنده تا تهوع و تورم شکم
متخصصان زنان و زایمان تاکید می‌کنند که یک حاملگی مولار می‌تواند ابتدا علائم یک حاملگی معمولی مانند خونریزی‌های پراکنده را داشته باشد، اما پس از مدتی لکه‌ها یا خونریزی بیشتری را به همراه خواهد داشت. این خونریزی می‌تواند شش هفته پس از حاملگی یا دیرتر از آن آغاز شود. همچنین ممکن است با حالت تهوع و استفراغ شدید، انقباض یا تورم شکم همراه باشد.
دکتر عشوری به بزرگ‌شدن اندازه رحم بیش از حد معمول برای حاملگی چند هفته‌ای،پر کاری تیروئید یا وجود کیست‌های تخمدانی به عنوان نشانه‌های دیگر حاملگی مولار اشاره می‌کند و می‌گوید: البته بررسی سطح هورمون بارداری و مشاهدات این بیماری می‌تواند به دنبال سقط یا حتی یک حاملگی طبیعی و پس از زایمان اتفاق بیفتد. در مورد مول‌های معمولی، اقدام برای کورتاژ (خارج کردن محصولات جفتی از رحم) به‌عنوان بهترین راهکار درمانی صورت می‌گیرد، اما در مورد مول‌های مهاجم (مول‌هایی که حالت بدخیمی دارد) نیاز به شیمی‌درمانی و بررسی‌های بیشتر دارد، زیرا ممکن است بیماری به جاهای دیگر از جمله ریه، کبد یا مغز انتشار پیدا کند و باعث خطرات بیشتری برای بیمار شود.
درمان قطعی برای بارداری مولار
به گفته دکتر عشوری، خوشبختانه بیشتر مبتلایان به حاملگی‌های مولار حتی مبتلایان به انواع بدخیم آن به طور قطعی درمان می‌شوند و پس از پیگیری مناسب حداقل یکساله می‌توانند باردار شوند. یعنی احتمال این‌که حاملگی بعدی به دلیل شیمی‌درمانی با مشکلی روبه‌رو شود، وجود ندارد و احتمال بروز مول مجدد هم بسیار کم است.
این متخصص زنان اضافه می‌کند: در مول‌های معمولی پس از بررسی‌های شش ماهه و تائید پایین بودن سطح هورمون بتا اچ‌سی‌جی امکان بارداری مجدد وجود دارد. اما این بررسی‌ها در انواع بدخیم بیماری باید تا حداقل یک سال ادامه یابد و در این مدت نیز باید از قرص‌های پیشگیری از بارداری استفاده شود. خطر افزایش احتمال مرگ جنین، نقص مادرزادی، زایمان زودرس یا دیگر عواقب، پس از درمان حاملگی مولار وجود ندارد. البته انجام بررسی‌ها حتی پس از بارداری و زایمان نیز ضروری است.
نکته بسیار مهم در مورد حاملگی مولار آن است که بر‌خلاف تصوری که نسبت به این نوع بارداری‌ها در زنان وجود دارد و آنان را نسبت به امکان بارداری‌های بعدی شان دچار تردید می‌کند، نه‌تنها خانم‌ها پس از طی دوره درمان کامل این بیماری می‌توانند باردار شوند، بلکه حتی به دنبال بدخیم‌شدن این بیماری و طی دوره شیمی‌درمانی نیز امکان بارداری مجدد در اکثر موارد وجود دارد. دکتر صفیه عشوری مقدم، متخصص زنان و زایمان می‌گوید: بررسی سطح هورمون بارداری (بتا اچ‌سی‌جی) طی شش ماه پس از درمان حاملگی مولار و تائید پایین‌بودن سطح این هورمون به این معناست که بیمار می‌تواند باخیال راحت باردار شود، زیرا احتمال عود این بیماری بسیار کم و حدود یک درصد است.
چند برابرشدن کروموزوم‌ها
در حاملگی‌های طبیعی، تخم بارور شده دارای ۲۳کروموزوم از پدر و ۲۳ کروموزوم از مادر است. در اغلب حامگلی‌های مولار کامل، کروموزوم‌های مادر در تخم بارور شده وجود ندارد و کروموزوم‌های پدر نسخه‌ای دیگر را تکثیر می‌کند، بنابراین دو نسخه از کروموزوم‌های پدر در تخم وجود‌دارد و هیچ کروموزومی از مادر در آن موجود نیست. در این حالت، جنین، کیسه جنینی یا هیچ بافت جفتی طبیعی وجود ندارد و جفت توده‌ای از کیسه‌های شبیه خوشه انگور را تشکیل می‌دهد.
دکتر عشوری مقدم با تاکید بر این‌که وجود کروموزوم‌های پدری در حاملگی مولار به معنای نقش داشتن پدر در این نوع حاملگی‌ها نیست، می‌گوید: البته در بیشتر حاملگی‌های مولار جزئی، تخم بارور شده کروموزوم‌های مکمل مادر نیز وجود دارد، اما کروموزوم‌های پدر دو برابر می‌شود، بنابراین به جای ۴۶ کروموزوم، ۶۹ کروموزوم وجود خواهد داشت. به این ترتیب در میان توده بافت غیرطبیعی که شبیه خوشه‌انگور است، چند بافت جفتی به وجود خواهد آمد و جنین رشد خود را آغار می‌کند، بنابراین ممکن است جنین یا فقط تعدادی بافت جفتی یا کیسه جنینی وجود داشته باشد. اما حتی اگر جنینی به وجود بیاید در بیشتر موارد آنقدر غیرطبیعی است که نمی‌تواند زنده بماند.
این متخصص زنان می‌افزاید: با وجود ترس ناشی از این نوع بارداری‌های غیرطبیعی، پس از طی‌شدن دوره درمان این بیماری، نه‌تنها امکان بارداری مجدد وجود خواهد داشت بلکه عوارض جسمی ناشی از حاملگی مولار نیز به‌طور کامل رفع خواهد شد.
بارداری در سن پایین یا بالا
اصلی‌ترین نشانه تشخیصی حاملگی مولار یا تومور‌های وابسته به جفت، بررسی سطح هورمون بارداری (بتا اچ سی جی) است که اگر بسیار بالاتر از حد بارداری‌های طبیعی باشد، شک این نوع حاملگی‌ها را افزایش می‌دهد.گرچه سونوگرافی نیز در صورتی که مول کامل باشد یعنی جنینی تشکیل نشده باشد، در هفته‌های اول بارداری قابل تشخیص است.
دکتر عشوری در ارتباط با علل ابتلا به این نوع حاملگی‌ها می‌گوید: این بیماری در خانم‌هایی که در سنین بسیار پایین (زیر ۲۰ سال) یا خیلی بالا (بیش از۴۰ سال) باردار شوند، بیشتر دیده می‌شود. به بیان دیگر هرچه سن مادر بیشتر باشد، خطر بیماری بیشتر است. البته در برخی مطالعات دیده شده مصرف دراز مدت قرص‌های ضد بارداری و مصرف دخانیات نیز می‌تواند در بروز انواعی از مول موثر باشد. همین طور دیده‌شده که کمبود ویتامین A و ترکیباتی که بتاکاروتن دارد نیز می‌تواند زمینه‌ساز انواعی از بیماری مول باشد. همچنین ممکن است سن بالای پدر نیز از عوامل موثر در بروز این نوع حاملگی‌ها باشد.
از خونریزی‌های پراکنده تا تهوع و تورم شکم
متخصصان زنان و زایمان تاکید می‌کنند که یک حاملگی مولار می‌تواند ابتدا علائم یک حاملگی معمولی مانند خونریزی‌های پراکنده را داشته باشد، اما پس از مدتی لکه‌ها یا خونریزی بیشتری را به همراه خواهد داشت. این خونریزی می‌تواند شش هفته پس از حاملگی یا دیرتر از آن آغاز شود. همچنین ممکن است با حالت تهوع و استفراغ شدید، انقباض یا تورم شکم همراه باشد.
دکتر عشوری به بزرگ‌شدن اندازه رحم بیش از حد معمول برای حاملگی چند هفته‌ای،پر کاری تیروئید یا وجود کیست‌های تخمدانی به عنوان نشانه‌های دیگر حاملگی مولار اشاره می‌کند و می‌گوید: البته بررسی سطح هورمون بارداری و مشاهدات این بیماری می‌تواند به دنبال سقط یا حتی یک حاملگی طبیعی و پس از زایمان اتفاق بیفتد. در مورد مول‌های معمولی، اقدام برای کورتاژ (خارج کردن محصولات جفتی از رحم) به‌عنوان بهترین راهکار درمانی صورت می‌گیرد، اما در مورد مول‌های مهاجم (مول‌هایی که حالت بدخیمی دارد) نیاز به شیمی‌درمانی و بررسی‌های بیشتر دارد، زیرا ممکن است بیماری به جاهای دیگر از جمله ریه، کبد یا مغز انتشار پیدا کند و باعث خطرات بیشتری برای بیمار شود.
درمان قطعی برای بارداری مولار
به گفته دکتر عشوری، خوشبختانه بیشتر مبتلایان به حاملگی‌های مولار حتی مبتلایان به انواع بدخیم آن به طور قطعی درمان می‌شوند و پس از پیگیری مناسب حداقل یکساله می‌توانند باردار شوند. یعنی احتمال این‌که حاملگی بعدی به دلیل شیمی‌درمانی با مشکلی روبه‌رو شود، وجود ندارد و احتمال بروز مول مجدد هم بسیار کم است.
این متخصص زنان اضافه می‌کند: در مول‌های معمولی پس از بررسی‌های شش ماهه و تائید پایین بودن سطح هورمون بتا اچ‌سی‌جی امکان بارداری مجدد وجود دارد. اما این بررسی‌ها در انواع بدخیم بیماری باید تا حداقل یک سال ادامه یابد و در این مدت نیز باید از قرص‌های پیشگیری از بارداری استفاده شود. خطر افزایش احتمال مرگ جنین، نقص مادرزادی، زایمان زودرس یا دیگر عواقب، پس از درمان حاملگی مولار وجود ندارد. البته انجام بررسی‌ها حتی پس از بارداری و زایمان نیز ضروری است.
منبع:
جام جم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼