فشار خون در دوران حاملگی، چه تاثیری دارد؟
فشار خون در دوره بارداری به فشار خون ساده گذرا، مسمومیت بارداری، پرکلمسی و اکلمسی تقسیم می‌شود.
آیا در دوران بارداری به فشار خون مبتلا شده‌اید و حالا نگران سلامتی نوزادتان هستید؟ آیا قبل از بارداری فشار خون داشتید و از تغییرات آن در بارداری نگرانید؟ اگر به دنبال پاسخ این سوالات هستید، گفتگوی ما را با دکتر رقیه رحیمی، متخصص جراحی زنان و زایمان، را که در دو قسمت منتشر می‌شود بخوانید.
دکتر رحیمی، فشار خون در دوره بارداری را به چند دسته تقسیم می‌کند و می‌گوید:« فشار خون در دوره بارداری به فشار خون ساده گذرا، مسمومیت بارداری، پرکلمسی و اکلمسی تقسیم می‌شود. فشار خون ساده گذرا در دوره بارداری بروز می‌کند و تا مدتی پس از بارداری هم ادامه پیدا می‌کند. درمسمومیت بارداری، همراه با فشارخون علائم دیگری نیز وجود دارند که باعث ایجاد مشکلات عروقی می‌شود. عده‌ای قبل از بارداری به فشار خون مبتلا شده‌اند و وقتی مسمومیت بارداری نیز به این نوع فشار خون اضافه شود، آنها دچار «پِرِکلَمسی سوار شده بر فشار خون» می‌شوند که مرحله حاد فشار خون در بارداری است و بعد از آن مرحله اِکلَمسی قرار دارد که منجر به تشنج و به کما رفتن آنها می‌شود.»
فشار خون بالا در دوره بارداری عوارضی دارد که منجر به ایجاد اختلال برای نوزادان و مرگ و میر آنها می‌شود. به همین دلیل دکتر رحیم توضیح می‌دهد:« مواردی بوده‌اند که ما مجبور شده‌ایم به دلیل فشار خون بالا، جنین را در هفته سی‌اُم به دنیا بیاوریم و در NICU نگه داریم چون وضعیت مادر به شدت حاد بوده است. مادران باردار باید بدانند که پرکلمسی درمان قطعی ندارد و راه نجات جان مادر، ختم بارداری است. چرا که عواملی که از جفت جنین ترشح می‌شود باعث حساسیت عروق مادر می‌شود.»
خانم‌های بارداری که فشار خونشان در بارداری به طور ناگهانی بالا می‌رود و افت می‌کند مستعد مسمویت بارداری هستند که با انجام تست‌های بالینی و آزمایشگاهی می‌تواند به این نکته پی ببرند. این اقدامات بر حسب وضعیت فشار خون و میزان بالا بودن آن انجام می‌گیرد. برای مثال اگر درجه فشار خون خانم بارداری هفته پیش ۹ بوده و این هفته به ۱۲ رسیده، مستعد پرکلمسی است.
این متخصص زنان و زایمان توصیه می‌کند:« خانم‌های مستعد پرکلمسی و یا آنهایی که قبلا با وجود مشکل فشار خون، دوقلوزایی هم داشته‌اند، باید قبل از حاد شدن بیماری و دقیقا در زمان‌هایی که متخصص‌شان برای آنها تعیین کرده به بیمارستان مراجع کنند. چون لازم است برای آنها طراحی دوره درمان انجام شود. علاوه بر آن مانیتورینگ و معاینه بیمار به معنی درمان آن نیست و درواقع نوعی پیشگیری از حاد شدن بیماری است. بنابر‌این زمانی می‌توان این بیماری را به خوبی مدیریت کرد که بیمار به موقع و در زمان‌های مقرر شده به پزشک متخصص مراجعه کند.»
دکتر رحیمی درباره علائم پرکلمسی می‌گوید:« حالت خفیف پرکلمسی علامت خاصی ندارد و تنها از روی فشارخون بالا، کنترل وزن، ظاهر بدن و اِدِم (ورم ناشی از تجمع مایعات زیر پوست) شناسایی می‌شود. همچنین افزایش فشار خون سیستول و دیاستول، وجود پروتئین در ادرار، ورم غیر‌طبیعی بدن نیز در تست‌های تشخیصی بررسی می‌شوند.»
رژیم غذایی زنان باردار و به ویژه کسانی که احتمال دارد فشار خون بالا، پرکلمسی و یا سابقه فشار خون داشته باشند، باید کم‌نمک باشد و غذا‌های سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین C مصرف کنند. انواع دانه‌ها و جوانه‌ها، آجیل و غلات سبوس‌دار، سبزیجاتی که رنگدانه‌های زرد و نارنجی و بتاکاروتن دارند و همچنین سبزیجاتی که دارای برگ‌های سبز و بزرگ هستند غنی از آنتی‌اکسیدان هستند.
دکتر رحیمی، به خانم‌های باردار مبتلا یه فشار خون توصیه می‌کند بیماری خود را به ویژه در این دوران جدی بگیرند و می‌گوید:« در فشار خون بارداری، موضوع اختلال خون شامل اختلال در خون‌رسانی رحمی و جفتی مطرح است که بسته به شدت اختلال، باعث کاهش رشد جنین در درجات مختلف، عوارض عروق جنینی و مرگ و میر می‌شود. در صورتی که خانم‌های باردار به فشار خون خود اهمیت ندهند و آن را دست‌کم بگیرند برای خود و جنین‌شان عوارض متعدد و خطرناکی در پی خواهد داشت. اختلال شدید عملکرد قلبی-عروقی، اِدِم بافت‌ها و اِدِم ریه از عوارض این بیماری هستند که در پی اختلال عملکرد قلبی-عروقی، کلیه‌ها از کار می‌افتند و حتی کارکرد عروق چشمی مختل شده و گاهی فرد دچار کوری موقت می‌شود.»
دکتر رحیمی درباره مرحله بحرانی و خطرناک فشار خون در بارداری توضیح می‌دهد:« در اکلامپسی این علائم شدید‌تر شده و به تشنج و کما رفتن ختم می‌شود. خوشبختانه علائم خطری برای اکلامپسی وجود دارد که مادران باردار با مشاهده کردن آنها باید هرچه زودتر خود را به بیمارستان برسانند. این علائم شامل سردردی‌که با مسکن خوب نشود، تاری دید و درد ناحیه کبد (بالای شکم، سمت راست) است.»
در صورت بالا بودن فشار خون در دوره بارداری، احتمال مرده‌زایی و جداشدن زودرس جفت وجود دارد. جدا شدن جفت معمولا با انقباض و درد رحم (درد‌های زایمانی) و خونریزی (رنگ خون قهوه‌ای و در غلظت‌های مختلف) همراه است.
این متخصص زنان و زایمان درباره درمان پره‌اکلامپسی توضیح می‌دهد:« اگر پره‌اکلامپسی خفیف باشد و یا شخص مورد نظر فشار خون ساده داشته باشد، می‌توان آن را با داروی فشار خون کنترل کرد. برای کنترل فشار خون ساده در زنان باردار، معمولا متیل دوپا و در شرایط پره‌اکلامپسی، هیدرولازین تجویز می‌شود. در صورتی که مادر باردار دچار پره‌اکلامپسی شدید و یا اکلامپسی شود، باید پس از بستری شدن، به مانیتورینگ وضعیت او پرداخت و در صورت بروز تشنج باید فشار خون او کنترل شده و به او داروی ضد‌تشنج داد.»
در صورت بحرانی شدن شرایط باید ختم بارداری انجام گیرد که در این صورت نجات جان مادر ارجحیت دارد. اگر کسی قبلا مشکل فشار خون نداشته باشد و در دوره بارداری فشارش 14 روی 9 و بالاتر باشد، مشکوک به پره‌اکلامپسی است که متخصصان با آزمایش‌های تکمیلی به این موضع پی می‌برند و اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
دکتر رحیمی معتقد است مراقبت‌های بارداری در ایران و جهان اهمیت زیادی داردند اما متاسفانه هنوز مادران زیادی بر اثر پره‌اکلامپسی جان خود را از دست می‌دهند:« ما به همه خانم‌های بارداری که فشار خون دارند توصیه می‌کنیم هرچه زودتر به متخصص مراجعه کنند تا با توجه به شرایط‌شان برای آنها دوره درمان طراحی شود. طراحی دوره درمان به دلیل متفاوت بودن شرایط جسمی و فشار خون هر فرد با فرد دیگر انجام می‌شود و فایده دیگر آن این است که طبق این دوره درمان می‌توان فشار خون را کنترل کرد و مرحله خطر را پیش‌بینی کرد. خانم‌های بارداری که به صورت نامرتب و یا فوری به پزشک متخصص و یا بیمارستان مراجعه کنند، ممکن است در مرحله خطر قرار داشته باشند بنابر‌این بسیار مهم است که آنها دقیقا در زمان‌هایی که متخصصان برایشان تعیین می‌کنند، به بیمارستان مراجعه کنند.»
دکتر رحیمی، فشار خون در دوره بارداری را به چند دسته تقسیم می‌کند و می‌گوید:« فشار خون در دوره بارداری به فشار خون ساده گذرا، مسمومیت بارداری، پرکلمسی و اکلمسی تقسیم می‌شود. فشار خون ساده گذرا در دوره بارداری بروز می‌کند و تا مدتی پس از بارداری هم ادامه پیدا می‌کند. درمسمومیت بارداری، همراه با فشارخون علائم دیگری نیز وجود دارند که باعث ایجاد مشکلات عروقی می‌شود. عده‌ای قبل از بارداری به فشار خون مبتلا شده‌اند و وقتی مسمومیت بارداری نیز به این نوع فشار خون اضافه شود، آنها دچار «پِرِکلَمسی سوار شده بر فشار خون» می‌شوند که مرحله حاد فشار خون در بارداری است و بعد از آن مرحله اِکلَمسی قرار دارد که منجر به تشنج و به کما رفتن آنها می‌شود.»
فشار خون بالا در دوره بارداری عوارضی دارد که منجر به ایجاد اختلال برای نوزادان و مرگ و میر آنها می‌شود. به همین دلیل دکتر رحیم توضیح می‌دهد:« مواردی بوده‌اند که ما مجبور شده‌ایم به دلیل فشار خون بالا، جنین را در هفته سی‌اُم به دنیا بیاوریم و در NICU نگه داریم چون وضعیت مادر به شدت حاد بوده است. مادران باردار باید بدانند که پرکلمسی درمان قطعی ندارد و راه نجات جان مادر، ختم بارداری است. چرا که عواملی که از جفت جنین ترشح می‌شود باعث حساسیت عروق مادر می‌شود.»
خانم‌های بارداری که فشار خونشان در بارداری به طور ناگهانی بالا می‌رود و افت می‌کند مستعد مسمویت بارداری هستند که با انجام تست‌های بالینی و آزمایشگاهی می‌تواند به این نکته پی ببرند. این اقدامات بر حسب وضعیت فشار خون و میزان بالا بودن آن انجام می‌گیرد. برای مثال اگر درجه فشار خون خانم بارداری هفته پیش ۹ بوده و این هفته به ۱۲ رسیده، مستعد پرکلمسی است.
این متخصص زنان و زایمان توصیه می‌کند:« خانم‌های مستعد پرکلمسی و یا آنهایی که قبلا با وجود مشکل فشار خون، دوقلوزایی هم داشته‌اند، باید قبل از حاد شدن بیماری و دقیقا در زمان‌هایی که متخصص‌شان برای آنها تعیین کرده به بیمارستان مراجع کنند. چون لازم است برای آنها طراحی دوره درمان انجام شود. علاوه بر آن مانیتورینگ و معاینه بیمار به معنی درمان آن نیست و درواقع نوعی پیشگیری از حاد شدن بیماری است. بنابر‌این زمانی می‌توان این بیماری را به خوبی مدیریت کرد که بیمار به موقع و در زمان‌های مقرر شده به پزشک متخصص مراجعه کند.»
دکتر رحیمی درباره علائم پرکلمسی می‌گوید:« حالت خفیف پرکلمسی علامت خاصی ندارد و تنها از روی فشارخون بالا، کنترل وزن، ظاهر بدن و اِدِم (ورم ناشی از تجمع مایعات زیر پوست) شناسایی می‌شود. همچنین افزایش فشار خون سیستول و دیاستول، وجود پروتئین در ادرار، ورم غیر‌طبیعی بدن نیز در تست‌های تشخیصی بررسی می‌شوند.»
رژیم غذایی زنان باردار و به ویژه کسانی که احتمال دارد فشار خون بالا، پرکلمسی و یا سابقه فشار خون داشته باشند، باید کم‌نمک باشد و غذا‌های سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین C مصرف کنند. انواع دانه‌ها و جوانه‌ها، آجیل و غلات سبوس‌دار، سبزیجاتی که رنگدانه‌های زرد و نارنجی و بتاکاروتن دارند و همچنین سبزیجاتی که دارای برگ‌های سبز و بزرگ هستند غنی از آنتی‌اکسیدان هستند.
دکتر رحیمی، به خانم‌های باردار مبتلا یه فشار خون توصیه می‌کند بیماری خود را به ویژه در این دوران جدی بگیرند و می‌گوید:« در فشار خون بارداری، موضوع اختلال خون شامل اختلال در خون‌رسانی رحمی و جفتی مطرح است که بسته به شدت اختلال، باعث کاهش رشد جنین در درجات مختلف، عوارض عروق جنینی و مرگ و میر می‌شود. در صورتی که خانم‌های باردار به فشار خون خود اهمیت ندهند و آن را دست‌کم بگیرند برای خود و جنین‌شان عوارض متعدد و خطرناکی در پی خواهد داشت. اختلال شدید عملکرد قلبی-عروقی، اِدِم بافت‌ها و اِدِم ریه از عوارض این بیماری هستند که در پی اختلال عملکرد قلبی-عروقی، کلیه‌ها از کار می‌افتند و حتی کارکرد عروق چشمی مختل شده و گاهی فرد دچار کوری موقت می‌شود.»
دکتر رحیمی درباره مرحله بحرانی و خطرناک فشار خون در بارداری توضیح می‌دهد:« در اکلامپسی این علائم شدید‌تر شده و به تشنج و کما رفتن ختم می‌شود. خوشبختانه علائم خطری برای اکلامپسی وجود دارد که مادران باردار با مشاهده کردن آنها باید هرچه زودتر خود را به بیمارستان برسانند. این علائم شامل سردردی‌که با مسکن خوب نشود، تاری دید و درد ناحیه کبد (بالای شکم، سمت راست) است.»
در صورت بالا بودن فشار خون در دوره بارداری، احتمال مرده‌زایی و جداشدن زودرس جفت وجود دارد. جدا شدن جفت معمولا با انقباض و درد رحم (درد‌های زایمانی) و خونریزی (رنگ خون قهوه‌ای و در غلظت‌های مختلف) همراه است.
این متخصص زنان و زایمان درباره درمان پره‌اکلامپسی توضیح می‌دهد:« اگر پره‌اکلامپسی خفیف باشد و یا شخص مورد نظر فشار خون ساده داشته باشد، می‌توان آن را با داروی فشار خون کنترل کرد. برای کنترل فشار خون ساده در زنان باردار، معمولا متیل دوپا و در شرایط پره‌اکلامپسی، هیدرولازین تجویز می‌شود. در صورتی که مادر باردار دچار پره‌اکلامپسی شدید و یا اکلامپسی شود، باید پس از بستری شدن، به مانیتورینگ وضعیت او پرداخت و در صورت بروز تشنج باید فشار خون او کنترل شده و به او داروی ضد‌تشنج داد.»
در صورت بحرانی شدن شرایط باید ختم بارداری انجام گیرد که در این صورت نجات جان مادر ارجحیت دارد. اگر کسی قبلا مشکل فشار خون نداشته باشد و در دوره بارداری فشارش 14 روی 9 و بالاتر باشد، مشکوک به پره‌اکلامپسی است که متخصصان با آزمایش‌های تکمیلی به این موضع پی می‌برند و اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
دکتر رحیمی معتقد است مراقبت‌های بارداری در ایران و جهان اهمیت زیادی داردند اما متاسفانه هنوز مادران زیادی بر اثر پره‌اکلامپسی جان خود را از دست می‌دهند:« ما به همه خانم‌های بارداری که فشار خون دارند توصیه می‌کنیم هرچه زودتر به متخصص مراجعه کنند تا با توجه به شرایط‌شان برای آنها دوره درمان طراحی شود. طراحی دوره درمان به دلیل متفاوت بودن شرایط جسمی و فشار خون هر فرد با فرد دیگر انجام می‌شود و فایده دیگر آن این است که طبق این دوره درمان می‌توان فشار خون را کنترل کرد و مرحله خطر را پیش‌بینی کرد. خانم‌های بارداری که به صورت نامرتب و یا فوری به پزشک متخصص و یا بیمارستان مراجعه کنند، ممکن است در مرحله خطر قرار داشته باشند بنابر‌این بسیار مهم است که آنها دقیقا در زمان‌هایی که متخصصان برایشان تعیین می‌کنند، به بیمارستان مراجعه کنند.»
منبع:
نی نی سایت
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼