نحوه شیردهی به نوزاد نارس، روش صحیح
مادری که نوزاد نارس دارد شیرش مناسب و مخصوص نوزاد نارس خود اوست.
مادری که نوزاد نارس دارد شیرش مناسب و مخصوص نوزاد نارس خود اوست. این شیر بر حسب سن حاملگی مادر دارای فواید و ترکیبات خاصی است. ترکیب شیر این مادران حتی تا یک ماه پس از تولد و چربی های مخصوص آن حتی تا شش ماه بعد از تولد و مواد حفاظتی ، کلسیم ، ویتامین D، ویتامین E و بتاکاروتن و تورین و...آن بیشتر از شیر مادرانی است که نوزاد ترم به دنیا آورده اند.این تغییرات طبیعی به گونه ای است که ضمن فراهم نمودن نیاز های نوزاد نارس برای رشد و نمو بهتر او جهت پیشگیری از بروز برخی بیماری های شایع این دسته از شیرخواران از جمله رتینوپاتی ( اختلالات ته چشم ) ، بیماری های روده ای و ( NEC) و مرگ و میر ناشی از آن ها بسیار موثر می باشد. . به جز مواد حفاظتی موجود در شیرمادران دارای نوزاد نارس که برای بقای آنان از اهمیت بی شماری برخوردار است شیرمادر نوزاد نارس سبب تکامل سریع تر دستگاه گوارش و تقویت و هماهنگی در مکیدن و بلع و برقراری ارتباط بهتر عاطفی بین مادر و نوزاد ، بهبود و تسریع تکامل عصبی ، حفظ گرمای مناسب و تأمین سطح اکسیژن بالاتر در آنان می شود .
شیرمادر نوزاد نارس برای وی زود هضم و مناسب است و به همین دلیل این شیرخواران نسبت به شیرخوارانی که از شیرمادر محرومند به مراتب کمتر دچار مشکلات معده و روده ای(NEC) می شوند .
به مادران نوزادان نارس ویا بیماری که مجاز به تغذیه از راه دهان نیستند بایدتوصیه کرد که حداکثر از حدود ۶ ساعت پس از تولد، دوشیدن پستان های خود را شروع نموده و حداقل هر ۳ ساعت یک بار آن را تکرار کنند و شیر دوشیده شده خود را ذخیره نمایند( به فصل ششم مراجعه شود).برای تغذیه نوزادانی که مجاز به تغذیه از راه دهان هستند ولی توانایی مکیدن را ندارند می توان از این شیر دوشیده شده استفاده نمود تا در اولین فرصتی که توانایی مکیدن حاصل شد ، مادر او را به پستان بگذارد. در مواردی که نوزاد مجاز نیست از شیر پستان تغذیه کند ، مادر باید هر دو پستان تخلیه شده خود را فقط برای مکیدن در اختیار او قرار دهد تا هم نوزاد تمرین کافی داشته باشد و هم پستان های مادر تحریک شود.
هنگامی که نوزاد نارس از نظر فیزیکی وضعیت ثابتی پیدا کرد توانست شیر را از پستان مادر مستقیما" بمکد و بلع کند، تغذیه با شیرمادر باید شروع شود ولی تا جایی که ممکن است باید نوزاد نارسی که بیماری خاصی ندارد بیشتر اوقات زیر پستان مادر باشد حتی اگر هنوز قادر به مکیدن پستان نیز نباشد . ( مراقبت آغوشی یا KMC ).
در ابتدا ممکن است این نوزادان فقط نوک پستان را لیس بزنند و گاهی به مقدار کمی بمکند لذا باید صبور بود و به مادر اجازه داد که در صورت خوب بودن حال عمومی نوزاد نارس، او را در اولین فرصت به پستانش بگذارد . این نوزادان آرام آرام شیر می خورند و ممکن است در صورت تغذیه طولانی مدت خیلی زود خسته شوند . طریقه مکیدن آن ها نیز شبیه شیرخوارن رسیده نیست به طوری که عموما" در ابتدا به مدت کوتاه تری پستان را می مکند و در بین مکیدن ها وقفه های طولانی تری دارند و حتی در ابتدا ممکن است پس از چند بار مکیدن چند دقیقه توقف نموده و دوباره شروع به مکیدن نمایند . از طرفی مدت شیرخوردن در این نوزادان ممکن است در هرنوبت تغذیه به ۴۰ تا ۴۵ دقیقه برسد بنابراین در صورت خوب بودن حال عمومی نباید آنان را سریعا" از پستان جدا نمود چون دوباره شروع به مکیدن می نمایند فقط در صورتی که این نوزادان خودشان پستان را رها کرده و به خواب روند و از مکیدن امتناع کنند، وعده شیردهی متوقف می شود .
نباید چنین انتظار داشت که نوزاد نارس در شروع ، مقدار زیادی شیر بخورد .بلکه به تدریج و با افزایش سن و بهتر شدن قدرت مکیدن و بیشتر شدن طول مدت مکیدن ، تغذیه از پستان مادر به راحتی انجام می شود به طوری که مکیدن های هر نوبت بیشتر و وقفه های بین مکیدن ها نیز کمتر خواهد شد ضمنا" ممکن است این شیرخواران در ابتدا جهت گرفتن صحیح پستان به کمک مادر نیاز داشته باشند یعنی مادر ضمن گرفتن پستانش ، با انگشت اشاره و فشار ملایمی به فک پایین نوزاد وارد می کند تا او دهانش را باز نماید .
گرچه فواصل تغذیه با شیرمادر در نوزادان به موقع متولد شده هر ۱ تا ۲ ساعت و تا ۳ ساعت ولی بر حسب نیاز و میل آنان انجام می شود اما در نوزادان نارس ممکن است علاوه بر میل و تقاضای آنان به شیرخوردن، تغذیه بر اساس یک برنامه زمان بندی خاصی نیز انجام شود چون احتمال دارد این شیرخواران نتوانند شیر مورد نیاز خود را صرفاً برحسب میل و تقاضای خود دریافت نمایند .
بهتر است به منظور تحریک هر دو پستان مادر ولو برای مدت کوتاه هم که شده ، نوزاد نارس را برای مکیدن ، به تناوب بر روی هر دو پستان مادر قرار داد. در پایان تغذیه مستقیم نوزاد نارس در هر نوبت شیرخوردن ، لازم است هر دو پستان مادر از طریق دوشیدن با دست یا دوشیدن با پمپ تخلیه و شیر دوشیده شده مادر با قاشق یا فنجان به نوزاد نارس خورانده شود.
تغذیه نوزادان نارس در حین انجام KMC ( مراقبت آغوشی ) از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا روش مراقبت آغوشی در این نوزادان از اقدامات معمول پرستاری در بخش های NICU به شمار می رود . به این منظور نوزاد نارس به صورت عریان ( فقط با پوشک و کلاه ) به شکم بر روی قفسه سینه عریان مادر و در بین پستانهای وی قرار داده می شود و مادر با پوشیدن لباس مخصوص، او را در آغوش خود کاملاً امن و راحت نگه می دارد( تصویر شماره ۱۳). این نوزادان با این روش مراقبت خیلی بهتر و سریع تر با پستان مادر آشنا شده و تغذیه با شیر مادر را زودتر شروع می کنند ، این روش ضمناً سبب افزایش تولید شیر و طول مدت شیردهی هم می شود.
· تغذیه نوزادان نارس نزدیک ترم با شیر مادر
این دسته از نوزادان هر چند اغلب جثه ای نسبتاً درشت و وزن مناسبی دارند ولی قدرت مکیدن آنان برای تخلیه کامل پستان های مادر نا کافی است. در طی چند روز اول که حجم شیر مادر زیاد نیست این شیرخواران ممکن است بتوانند پستان های مادر را تخلیه کنند ولی اغلب آنان پس از افزایش حجم شیر مادر قادر نیستند از طریق مکیدن ، پستان ها را تخلیه کنند و در حقیقت خسته می شوند لذا این نوزادان باید در روزهای اول فقط برای دقایقی کوتاه شاید حدود دو دقیقه در هر نوبت به صورت مستقیم هر پستان مادر را بمکند و سپس فردی بلافاصله شیری را که قبلاً دوشیده شده است با فنجان ، استکان ، قاشق و یا قطره چکان به آنان بخوراند و مادر نیز در کنار نوزاد مشغول دوشیدن پستان های خود شود و این شیر دوشیده شده را برای نوبت بعدی تغذیه نگهداری کند. به تدریج که قدرت مکیدن نوزاد نارس نزدیک به ترم بیشتر می شود طول مدت مکیدن مستقیم بیشتر و نیاز وی به شیر دوشیده شده کمتر می شود تا زمانی که قدرت کافی برای تخلیه هر دو پستان را بدون خسته شدن پیدا می کند.
متأسفانه عدم توجه به محدودیت توان فیزیکی این دسته از نوزادان نارس ( معمولاً 35 تا 37 هفته داخل رحمی ) که ناشی از توجه صرف به وزن آنان است موجب می شود که تغذیه مستقیم طولانی مدت از پستان مادر، آنان را خسته کند و مصرف انرژی زیاد برای مکیدن ، مانع افزایش مناسب وزن آنان شده و در نتیجه ممکن است وزن زیادی از دست داده و تغذیه نا موفقی داشته باشند.
· روش شیردادن به نوزادان نارس
به منظور سهولت در گرفتن صحیح پستان و در آغوش گرفتن مناسب نوزادان نارس دو روش شیردهی گهواره ای متقابل و روش زیر بغلی توصیه شده است.
در روش زیر بغلی مادر پستانش را با دست ، جهت عدم فشار آن به فک و سینه نوزاد نگه می دارد و با انگشت اشاره، فک پایین او را به طرف پایین می کشد تا دهانش را کاملا" باز کند و باید مطمئن شود که زبان نوزاد در کف دهان وی قرار گرفته است .
استفاده از شیردوش و یا دوشیدن با دست بخشی از اصول تغذیه با شیرمادر در نوزادان نارس است. همان طوری که قبلا" ذکر شد دوشیدن شیر در صورت عدم تغذیه از پستان و یا به دلیل عدم توانایی در تخلیه کامل پستان ، هر چه زودتر ظرف مدت شش ساعت اول پس از تولد ، باید شروع شود . این عمل باعث ترشح هورمون تولید شیر و تحریک پستان در استقرار شیردهی ( به شیر آمدن ) می شود زیرا این مادران دیرتر از مادران دارای نوزاد رسیده شیرشان برقرار می شود .دوشیدن شیر این مادران حتی در طی ساعت اول پس از تولد نیز نتایج خیلی خوب داشته و توصیه شده است. مطالعات نشان داده که بادوشیدن شیر در قبل از یک ساعت بعد از تولد ، حجم شیر تولید شده در هفته اول دو برابر و طول زمان استقرار شیردهی ( به شیر آمدن ) کمتر و تولید شیر در هفته های بعد بیشتر بوده است.
در صورت استفاده از پمپ دوبل ، دوشیدن شیر در ابتدا روزانه هر سه ساعت یک بار و حداقل به مدت 10 تا 15 دقیقه در هر بار انجام می شود .
استفاده از پمپ حداقل 8 بار در 24 ساعت توصیه می شود ولی در طی شب ، فاصله دوشیدن را تا 5 ساعت ( جهت خوابیدن مادر ) می توان به تعویق انداخت .
استفاده از شیردوش با قیف دوتایی ضمن صرفه جویی در وقت ، در افزایش حجم شیر و تحریک هورمون تولید شیر( در مدت کوتاه) موثر بوده است .
· نکات مهم
مادرانی که نوزاد نارس دارند مطمئن باشند که می توانند به شیرخوار نارسشان شیر بدهند.باید به آنان اطمینان خاطر داده شود که در صورت دوشیدن های مکرر و تخلیه پستان ها ، شیرشان به مقدار کافی تولید خواهد شد.
بهترین و مناسب ترین غذا برای نوزاد نارس ، شیر مادر خود اوست.
نوزادان نارس در ابتدا به دلایل زیر در مقایسه با نوزادان رسیده خوب تغذیه نمی شوند :
_ به سرعت خسته شده و مکیدن ضعیف دارند .
_ به مدت کوتاه تری می مکند .
_ به مدت طولانی تر شیر می خورند و ممکن است بعد از چند نوبت مکیدن مدت زیادی مکث کنند و دوباره پستان را بمکند.
این نوزادان پس از شیرخوردن نیاز به آروغ گرفتن بیشتری دارند و چون هماهنگی در مکیدن ، بلعیدن و نفس کشیدن در آنان تکامل نیافته است ، ممکن است شیر به گلویشان بپرد لذا مادر باید بیشتر متوجه این موضوع باشد.
در صورتی که این نوزادان نارس خواب آلودگی زیاد داشته باشند نباید به تغذیه آنان اصرار ورزید .
تغذیه نوزاد تا حدی که ممکن است باید در محیط آرام و امن باشد و از سر و صدا و نور زیاد و تکان دادن شدید او در حین تغذیه ، پرهیز شود.
شیرمادر نوزاد نارس برای وی زود هضم و مناسب است و به همین دلیل این شیرخواران نسبت به شیرخوارانی که از شیرمادر محرومند به مراتب کمتر دچار مشکلات معده و روده ای(NEC) می شوند .
به مادران نوزادان نارس ویا بیماری که مجاز به تغذیه از راه دهان نیستند بایدتوصیه کرد که حداکثر از حدود ۶ ساعت پس از تولد، دوشیدن پستان های خود را شروع نموده و حداقل هر ۳ ساعت یک بار آن را تکرار کنند و شیر دوشیده شده خود را ذخیره نمایند( به فصل ششم مراجعه شود).برای تغذیه نوزادانی که مجاز به تغذیه از راه دهان هستند ولی توانایی مکیدن را ندارند می توان از این شیر دوشیده شده استفاده نمود تا در اولین فرصتی که توانایی مکیدن حاصل شد ، مادر او را به پستان بگذارد. در مواردی که نوزاد مجاز نیست از شیر پستان تغذیه کند ، مادر باید هر دو پستان تخلیه شده خود را فقط برای مکیدن در اختیار او قرار دهد تا هم نوزاد تمرین کافی داشته باشد و هم پستان های مادر تحریک شود.
هنگامی که نوزاد نارس از نظر فیزیکی وضعیت ثابتی پیدا کرد توانست شیر را از پستان مادر مستقیما" بمکد و بلع کند، تغذیه با شیرمادر باید شروع شود ولی تا جایی که ممکن است باید نوزاد نارسی که بیماری خاصی ندارد بیشتر اوقات زیر پستان مادر باشد حتی اگر هنوز قادر به مکیدن پستان نیز نباشد . ( مراقبت آغوشی یا KMC ).
در ابتدا ممکن است این نوزادان فقط نوک پستان را لیس بزنند و گاهی به مقدار کمی بمکند لذا باید صبور بود و به مادر اجازه داد که در صورت خوب بودن حال عمومی نوزاد نارس، او را در اولین فرصت به پستانش بگذارد . این نوزادان آرام آرام شیر می خورند و ممکن است در صورت تغذیه طولانی مدت خیلی زود خسته شوند . طریقه مکیدن آن ها نیز شبیه شیرخوارن رسیده نیست به طوری که عموما" در ابتدا به مدت کوتاه تری پستان را می مکند و در بین مکیدن ها وقفه های طولانی تری دارند و حتی در ابتدا ممکن است پس از چند بار مکیدن چند دقیقه توقف نموده و دوباره شروع به مکیدن نمایند . از طرفی مدت شیرخوردن در این نوزادان ممکن است در هرنوبت تغذیه به ۴۰ تا ۴۵ دقیقه برسد بنابراین در صورت خوب بودن حال عمومی نباید آنان را سریعا" از پستان جدا نمود چون دوباره شروع به مکیدن می نمایند فقط در صورتی که این نوزادان خودشان پستان را رها کرده و به خواب روند و از مکیدن امتناع کنند، وعده شیردهی متوقف می شود .
نباید چنین انتظار داشت که نوزاد نارس در شروع ، مقدار زیادی شیر بخورد .بلکه به تدریج و با افزایش سن و بهتر شدن قدرت مکیدن و بیشتر شدن طول مدت مکیدن ، تغذیه از پستان مادر به راحتی انجام می شود به طوری که مکیدن های هر نوبت بیشتر و وقفه های بین مکیدن ها نیز کمتر خواهد شد ضمنا" ممکن است این شیرخواران در ابتدا جهت گرفتن صحیح پستان به کمک مادر نیاز داشته باشند یعنی مادر ضمن گرفتن پستانش ، با انگشت اشاره و فشار ملایمی به فک پایین نوزاد وارد می کند تا او دهانش را باز نماید .
گرچه فواصل تغذیه با شیرمادر در نوزادان به موقع متولد شده هر ۱ تا ۲ ساعت و تا ۳ ساعت ولی بر حسب نیاز و میل آنان انجام می شود اما در نوزادان نارس ممکن است علاوه بر میل و تقاضای آنان به شیرخوردن، تغذیه بر اساس یک برنامه زمان بندی خاصی نیز انجام شود چون احتمال دارد این شیرخواران نتوانند شیر مورد نیاز خود را صرفاً برحسب میل و تقاضای خود دریافت نمایند .
بهتر است به منظور تحریک هر دو پستان مادر ولو برای مدت کوتاه هم که شده ، نوزاد نارس را برای مکیدن ، به تناوب بر روی هر دو پستان مادر قرار داد. در پایان تغذیه مستقیم نوزاد نارس در هر نوبت شیرخوردن ، لازم است هر دو پستان مادر از طریق دوشیدن با دست یا دوشیدن با پمپ تخلیه و شیر دوشیده شده مادر با قاشق یا فنجان به نوزاد نارس خورانده شود.
تغذیه نوزادان نارس در حین انجام KMC ( مراقبت آغوشی ) از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا روش مراقبت آغوشی در این نوزادان از اقدامات معمول پرستاری در بخش های NICU به شمار می رود . به این منظور نوزاد نارس به صورت عریان ( فقط با پوشک و کلاه ) به شکم بر روی قفسه سینه عریان مادر و در بین پستانهای وی قرار داده می شود و مادر با پوشیدن لباس مخصوص، او را در آغوش خود کاملاً امن و راحت نگه می دارد( تصویر شماره ۱۳). این نوزادان با این روش مراقبت خیلی بهتر و سریع تر با پستان مادر آشنا شده و تغذیه با شیر مادر را زودتر شروع می کنند ، این روش ضمناً سبب افزایش تولید شیر و طول مدت شیردهی هم می شود.
· تغذیه نوزادان نارس نزدیک ترم با شیر مادر
این دسته از نوزادان هر چند اغلب جثه ای نسبتاً درشت و وزن مناسبی دارند ولی قدرت مکیدن آنان برای تخلیه کامل پستان های مادر نا کافی است. در طی چند روز اول که حجم شیر مادر زیاد نیست این شیرخواران ممکن است بتوانند پستان های مادر را تخلیه کنند ولی اغلب آنان پس از افزایش حجم شیر مادر قادر نیستند از طریق مکیدن ، پستان ها را تخلیه کنند و در حقیقت خسته می شوند لذا این نوزادان باید در روزهای اول فقط برای دقایقی کوتاه شاید حدود دو دقیقه در هر نوبت به صورت مستقیم هر پستان مادر را بمکند و سپس فردی بلافاصله شیری را که قبلاً دوشیده شده است با فنجان ، استکان ، قاشق و یا قطره چکان به آنان بخوراند و مادر نیز در کنار نوزاد مشغول دوشیدن پستان های خود شود و این شیر دوشیده شده را برای نوبت بعدی تغذیه نگهداری کند. به تدریج که قدرت مکیدن نوزاد نارس نزدیک به ترم بیشتر می شود طول مدت مکیدن مستقیم بیشتر و نیاز وی به شیر دوشیده شده کمتر می شود تا زمانی که قدرت کافی برای تخلیه هر دو پستان را بدون خسته شدن پیدا می کند.
متأسفانه عدم توجه به محدودیت توان فیزیکی این دسته از نوزادان نارس ( معمولاً 35 تا 37 هفته داخل رحمی ) که ناشی از توجه صرف به وزن آنان است موجب می شود که تغذیه مستقیم طولانی مدت از پستان مادر، آنان را خسته کند و مصرف انرژی زیاد برای مکیدن ، مانع افزایش مناسب وزن آنان شده و در نتیجه ممکن است وزن زیادی از دست داده و تغذیه نا موفقی داشته باشند.
· روش شیردادن به نوزادان نارس
به منظور سهولت در گرفتن صحیح پستان و در آغوش گرفتن مناسب نوزادان نارس دو روش شیردهی گهواره ای متقابل و روش زیر بغلی توصیه شده است.
در روش زیر بغلی مادر پستانش را با دست ، جهت عدم فشار آن به فک و سینه نوزاد نگه می دارد و با انگشت اشاره، فک پایین او را به طرف پایین می کشد تا دهانش را کاملا" باز کند و باید مطمئن شود که زبان نوزاد در کف دهان وی قرار گرفته است .
استفاده از شیردوش و یا دوشیدن با دست بخشی از اصول تغذیه با شیرمادر در نوزادان نارس است. همان طوری که قبلا" ذکر شد دوشیدن شیر در صورت عدم تغذیه از پستان و یا به دلیل عدم توانایی در تخلیه کامل پستان ، هر چه زودتر ظرف مدت شش ساعت اول پس از تولد ، باید شروع شود . این عمل باعث ترشح هورمون تولید شیر و تحریک پستان در استقرار شیردهی ( به شیر آمدن ) می شود زیرا این مادران دیرتر از مادران دارای نوزاد رسیده شیرشان برقرار می شود .دوشیدن شیر این مادران حتی در طی ساعت اول پس از تولد نیز نتایج خیلی خوب داشته و توصیه شده است. مطالعات نشان داده که بادوشیدن شیر در قبل از یک ساعت بعد از تولد ، حجم شیر تولید شده در هفته اول دو برابر و طول زمان استقرار شیردهی ( به شیر آمدن ) کمتر و تولید شیر در هفته های بعد بیشتر بوده است.
در صورت استفاده از پمپ دوبل ، دوشیدن شیر در ابتدا روزانه هر سه ساعت یک بار و حداقل به مدت 10 تا 15 دقیقه در هر بار انجام می شود .
استفاده از پمپ حداقل 8 بار در 24 ساعت توصیه می شود ولی در طی شب ، فاصله دوشیدن را تا 5 ساعت ( جهت خوابیدن مادر ) می توان به تعویق انداخت .
استفاده از شیردوش با قیف دوتایی ضمن صرفه جویی در وقت ، در افزایش حجم شیر و تحریک هورمون تولید شیر( در مدت کوتاه) موثر بوده است .
· نکات مهم
مادرانی که نوزاد نارس دارند مطمئن باشند که می توانند به شیرخوار نارسشان شیر بدهند.باید به آنان اطمینان خاطر داده شود که در صورت دوشیدن های مکرر و تخلیه پستان ها ، شیرشان به مقدار کافی تولید خواهد شد.
بهترین و مناسب ترین غذا برای نوزاد نارس ، شیر مادر خود اوست.
نوزادان نارس در ابتدا به دلایل زیر در مقایسه با نوزادان رسیده خوب تغذیه نمی شوند :
_ به سرعت خسته شده و مکیدن ضعیف دارند .
_ به مدت کوتاه تری می مکند .
_ به مدت طولانی تر شیر می خورند و ممکن است بعد از چند نوبت مکیدن مدت زیادی مکث کنند و دوباره پستان را بمکند.
این نوزادان پس از شیرخوردن نیاز به آروغ گرفتن بیشتری دارند و چون هماهنگی در مکیدن ، بلعیدن و نفس کشیدن در آنان تکامل نیافته است ، ممکن است شیر به گلویشان بپرد لذا مادر باید بیشتر متوجه این موضوع باشد.
در صورتی که این نوزادان نارس خواب آلودگی زیاد داشته باشند نباید به تغذیه آنان اصرار ورزید .
تغذیه نوزاد تا حدی که ممکن است باید در محیط آرام و امن باشد و از سر و صدا و نور زیاد و تکان دادن شدید او در حین تغذیه ، پرهیز شود.
پ
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼