ویژگی‌هایِ پدربزرگ و مادربزرگِ «خوب»

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها می‌توانند نقش بسیار مؤثری در رشد و تربیت نوه‌ها داشته باشند، اما نیاز است که در این مسیر به برخی نکات توجه کنند تا هم در تربیت نوه‌ها تأثیر مثبت بگذارند و هم به حریم والدین احترام بگذارند و کودک را گم و گیج نکنند.

حمایت عاطفی و پشتیبانی، نه تربیت مستقیم

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها می‌توانند منبعی از عشق، محبت و اطمینان خاطر برای نوه‌ها باشند. اما وظیفه اصلی تربیت و تصمیم‌گیری‌های تربیتی بر عهده والدین است. حمایت عاطفی که از جانب پدربزرگ و مادربزرگ ارائه می‌شود، باید به گونه‌ای باشد که اعتماد به نفس و احساس امنیت در کودکان تقویت شود، نه اینکه تعارض با اصول تربیتی والدین ایجاد کند.

احترام به سبک تربیتی والدین

هر خانواده‌ای ممکن است سبک و اصول تربیتی متفاوتی داشته باشد، و وظیفه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها این است که به این اصول احترام بگذارند و از تضعیف تصمیمات تربیتی والدین خودداری کنند.

برای مثال، اگر والدین محدودیت‌هایی در استفاده از وسایل الکترونیکی یا برنامه‌های غذایی نوه‌ها تعیین کرده‌اند، پدربزرگ و مادربزرگ نباید این محدودیت‌ها را نادیده بگیرند.

مشورت دادن به جای تصمیم‌گیری

در مواقعی که لازم است پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها تجربیات خود را با والدین به اشتراک بگذارند، بهتر است این کار را به صورت مشورتی انجام دهند، نه اینکه خود را مسئول تصمیم‌گیری بدانند.

بیان پیشنهادها بدون تحمیل آن‌ها به والدین، به خانواده کمک می‌کند که با تجربه‌های متفاوت آشنا شود اما در عین حال استقلال خود را حفظ کند.

عدم دخالت در تربیت مستقیم

دخالت مستقیم در تربیت کودک بدون هماهنگی با والدین، می‌تواند منجر به تعارض و اختلاف شود. پدربزرگ و مادربزرگ‌ها نباید بدون اجازه والدین، تصمیمات مهم تربیتی مانند تنبیه یا تشویق‌های خاص برای نوه‌ها را بگیرند. هرگونه مداخله در این زمینه ممکن است موجب سردرگمی و حتی ایجاد حس تضاد در کودکان شود.

الگوی مناسب و آموزش غیرمستقیم

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها با رفتار و گفتار خود می‌توانند الگویی مثبت برای نوه‌ها باشند. رفتار محترمانه، صبر و مهربانی، و حتی یاد دادن برخی ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی از طریق داستان‌ها یا تجربیات زندگی می‌تواند به رشد شخصیت نوه‌ها کمک کند. اما این آموزش‌ها باید به شکلی غیرمستقیم و بدون تعارض با اصول تربیتی والدین ارائه شود.

اجتناب از تضعیف اقتدار والدین

یکی از مهم‌ترین مواردی که پدربزرگ و مادربزرگ‌ها باید رعایت کنند، پرهیز از تضعیف اقتدار والدین است. اگر کودک احساس کند که پدربزرگ و مادربزرگ در تصمیمات والدین او را حمایت نمی‌کنند، ممکن است باعث شود که کودک قوانین والدین را کمتر جدی بگیرد.

به عنوان مثال، اگر والدین محدودیتی در رفت و آمد یا سرگرمی کودک قرار داده‌اند، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نباید این محدودیت‌ها را نادیده بگیرند.

کنترل رفتارهای دل‌سوزانه و بیش از حد حمایتی

گاهی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به دلیل محبت زیاد، به سمت حمایت‌های افراطی و دل‌سوزی‌های بی‌مورد می‌روند که می‌تواند مانع رشد استقلال و توانایی‌های کودکان شود. آن‌ها باید توجه داشته باشند که حمایت و محبت باید به گونه‌ای باشد که به کودک اجازه رشد و تجربه شکست و موفقیت را بدهد.

منطقه ممنوعه پدربزرگ و مادربزرگ

مواردی که جزو وظایف پدربزرگ و مادربزرگ‌ها نیست و دخالت محسوب می‌شود، عبارتند از:

تصمیم‌گیری در مورد آموزش‌های اصلی کودک مانند انتخاب مدرسه یا برنامه‌های درسی خاص، که باید توسط والدین انجام شود.

تعیین نظم و قواعد در خانه والدین کودک، مانند زمان خواب، نوع تغذیه و عادات روزمره.

تنبیه و تشویق‌های خاص بدون هماهنگی با والدین، که ممکن است با سیستم تربیتی والدین متفاوت باشد.

ایجاد تغییر در برنامه‌های تربیتی والدین بدون اطلاع آن‌ها، مانند تشویق کودک به رفتارهایی که والدین با آن‌ها مخالفند.

امیدواریم با رعایت این نکات، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بتوانند روابط خانوادگی گرم و حمایت‌کننده‌ای ایجاد کنند و همزمان به والدین اجازه دهند تا مسئولیت اصلی تربیت فرزندان را بر عهده داشته باشند.