مصرف چه داروهایی در بارداری مجاز است؟

در دوران بارداری شما ممکن است ندایند که آیا می‌توانید داروهای معمولی بدون نیاز به نسخه پزشک را مصرف کنید یا نه. مصرف برخی داروها در دوران بارداری بی‌خطر است اما برخی دیگر ممکن است بر جنین شما تأثیر داشته باشند که شما از آن اطلاعی ندارید.
این طبقه‌بندی به صورت زیر است:
-A: داروهایی که می‌توان آنها را به مقدار زیاد در دوران بارداری مصرف کرد بدون این که خطری برای نوازد داشته باشند.
-B: داروهایی که می‌توان مقادیر محدودی از آنها را مصرف کرد. اطلاعات انسانی در مورد این داروها کم است و بر اساس مطالعات حیوانی موجود دسته‌بندی می‌شوند.
-B۱: مطالعات بر روی حیوانات نشان‌دهنده وجود خطرات احتمالی نیست.
-B2: مطالعات بر روی حیوانات محدود بوده اما به نظر نمی‌رسد که خطرات احتمالی زیادی داشته باشند.
-B۳: مطالعات بر روی حیوانات نشان می‌دهد که خطرات احتمالی وجود دارد اما این که این خطرات برای انسان‌ها هم وجود داشته باشد هنوز مشخص نیست.
-C: داروهایی که به دلیل اثراتشان ممکن است بر جنین تأثیر داشته باشد اما باعث بروز نقص‌های مادرزادی نمی‌شود. این اثرات برگشت‌پذیر هستند.
-D: داروهایی که ممکن است باعث بروز نقص‌های مادرزادی شوند ولی مزیت استفاده از آنها بیش از خطرات احتمالی نشای از مصرف آنها است.
-X: داروهایی که مصرف آنها احتمال بروز نقص‌های مادرزادی را افزایش می‌دهد و نباید در دوران بارداری مصرف شوند.

مصرف چه داروهایی در دوران بارداری بی‌خطر است؟
ویتامین‌های پیش از تولد بی‌خطر بوده و باید در دوران بارداری مصرف شوند. از پزشک خود در مورد بی‌خطر بودن مصرف ویتامین‌های دیگر، داروهای گیاهی و مکمل‌ها سؤال کنید. بی‌خطر بودن مصرف بیشتر داروهای گیاهی و مکمل‌ها در دوران بارداری هنوز اثبات نشده است. معمولاً شما نباید در دوران بارداری هیچ دارویی را بدون نسخه پزشک مصرف کنید.

درمان سردرد و درد در بارداری
استامینوفن (تایلنول) دارویی است که می‌توان برای تسکین درد در دوران بارداری مصرف کرد. این دارو به میزان گسترده‌ای مصرف می‌شود و مدارک کمی در مورد عوارض جانبی آن وجود دارد اما از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و آسپیرین در دوران بارداری باید اجتناب شود. برخی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی عبارتند از:
-ایبوپروفن
-کتوپروفن
-ناپروکسن
اگر درد شما خیلی شدید است - مثلاً پس از انجام عمل جراحی - ممکن است پزشک، مصرف یک دوره کوتاه مدت از مسکن‌های مخدر را برای شما تجویز نماید. زمانی که این داروها مطابق دستور پزشک مصرف می‌شوند بر رشد جنین تأثیری ندارند. گفته می‌شود مصرف داروهای مخدر در دوران بارداری ممکن است پس از زایمان باعث بروز عوارض ناشی از قطع مواد مخدر موسوم به سندرم قطع مواد نوزاد شود.

درمان سرماخوردگی در بارداری
در مورد مصرف داروهای سرماخوردگی در دوران بارداری هنوز مطالعات کافی انجام نشده است. برخی پزشکان معتقدند که باید تا پس از هفته ۱۲ام بارداری صبر کرد تا احتمال بروز خطرات احتمالی برای نوزاد به حداقل برسد. برخی داروهای بی‌خطر برای سرماخوردگی عبارتند از:
-شربت سرفه ساده
-شربت سرفه دکسترومتورفان و دکسترومتورفان - گایفنزین
-شربت سرفه اکسپکتورانت در طول روز
-شربت‌های سرفه برای مصرف در هنگام شب
-استامینوفن برای کاهش درد و تب
محتویات فعال در سودافد، پزودوافدرین ممکن است باعث افزایش فشار خون شده یا بر جریان خونی که از رحم برای جنین می‌رود تأثیر بگذارند. این داروها در طبقه‌بندی‌های سازمان غذا و داروی آمریکا قرار ندارند. ممکن است مصرف این داروها در دوران بارداری بی‌خطر باشد اما اگر فشار خون شما بالا است یا مشکلات دیگری دارید با پزشک خود مشورت کنید.

درمان خانگی سرماخوردگی
پزشکان غالباً توصیه می‌کنند که قبل از مصرف داروها از روش‌های درمانی خانگی استفاده کنید. برخی از اقدامات درمانی خانگی عبارتند از:
-زیاد استراحت کنید
-آب بدن خود را حفظ کنید و مقادیر زیادی آب و مایعات گرم مانند سوپ مرغ یا چای بخورید و بیاشامید.
-برای کاهش درد گلو، آب نمک قرقره کنید.
-از قطره سالین برای درمان گرفتگی بینی استفاده کنید.
-هوای اتاق را مرطوب نگه دارید.
-منتول روی سینه خود بمالید.
-برای باز شدن مسیرهای عبور هوا در بینی از نوارهای بینی استفاده کنید.

درمان سوزش و رفلاکس معده در بارداری
داروهای ضد اسیدی بدون نیاز به نسخه پزشک حاوی اسید آلژینیک، آلومینیوم، منیزیم و کلسیم هستند که معمولاً مصرف آنها در دوران بارداری بی‌خطر است.
-هیدروکسید آلومینیوم - هیدروکسید منیزیم
-کربنات کلسیم
-سیمیتیکون
-فاموتادین برای سوزش شدید معده، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که از مسدودکننده‌های H۲ استفاده کنید که برخی از آنها عبارتند از:
-رانیتیدین
-سیمیتیدین

درمان خانگی سوزش و رفلاکس معده در بارداری
برخی تغییرات در سبک زندگی نیز می‌تواند به کاهش سوزش و رفلاکس معده کمک کند:
-لباس‌های گشاد بپوشید که فشاری بر شکم شما وارد نکنند
-به رژیم غذایی خود توجه داشته باشید و از خوردن غذاهایی که ممکن است باعث بروز رفلاکس معده شوند پرهیز کنید
-تا سه ساعت پس از خوردن هر وعده غذایی دراز نکشید. از خوردن غذا در هنگام شب و قبل از خوابیدن خودداری کنید.
-در هنگام خواب شبانه، سر خود را بالا قرار دهید.
-سعی کنید در طول روز، وعده‌های غذایی کوچک‌تر میل کنید.

درمان آلرژی در بارداری
آلرژی‌های خفیف را معمولاً می‌توان با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی کنترل کرد. اگر شما به اقدامات بیشتری برای درمان آلرژی‌های خود نیاز دارید می‌توانید از داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک مانند آنتی‌هیستامین‌های استفاده کنید که به عنوان داروهای بی‌خطر شناخته می‌شوند و برخی از آنها عبارتند از:
-دیفن هیدرامین
-کلروفنیرامین
-لوراتادین
-سیتریزین
اگر آلرژی شما شدیدتر بود ممکن است پزشک به شما پیشنهاد استفاده از دوزهای کم اسپری‌های کورتیکواستروئیدی بدون نیاز به نسخه پزشک را همزمان با مصرف آنتی‌هیستامین‌ها بدهد. برخی از این داروها عبارتند از:
-بودزونید
-فلوتیکازون

درمان خانگی آلرژی در بارداری
برخی تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به شما در درمان آلرژی کمک کنند که برخی از آنها عبارتند از:
-از خانه بیرون نروید یا در روزهای آلوده پنجره‌های منزل را باز نگذارید.
-لباس‌هایی که در بیرون از خانه می‌پوشید را درآورید، دوش گرفته و گرد و غبار و ذرات را از روی پوست و موی خود بشورید.
-هنگام کار کردن در بیرون منزل از ماسک استفاده کنید یا از دیگران بخواهید در کارهایی نظیر علف چینی به شما کمک کنند.
-بینی خود را استفاده از اسپری سالین تمیز کنید.

درمان یبوست در بارداری
استفاده از داروهای مسهل مانند کولاس یا سورفاک معمولاً در دوران بارداری بی‌خطر هستند. لاکستیوها مانند سنوکوت، دولکولاکس یا شیر منگنز نیز ممکن است مؤثر واقع شوند اما قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.

درمان خانگی یبوست در بارداری
از دیگر روش‌های درمانی یبوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-مقادیر بیشتری آب و مایعات مصرف کنید. آب آلو نیز یکی از مواد مفید و مؤثر برای کاهش یبوست است.
-ورزش و تحرک بیشتری در روز داشته باشید
-فیبر بیشتری بخورید. میوه‌ها و سبزیجات (در صورت امکان با پوست)، لوبیا و غلات کامل از منابع فیبر هستند.
-در مورد مصرف مکمل‌های فیبری مانند متاموسیل با پزشک خود مشورت کنید.

درمان استفراغ و تهوع در بارداری
ناخوشی‌های صبحگاهی در اولین سه ماهه بارداری شایع است که همیشه هم به درمان نیاز ندارند. از روش‌های درمانی خانگی مانند خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر در طول روز یا خوردن زنجبیل قبل از مصرف دارو استفاده کنید. همچنین می‌توانید از داروهای زیر نیز استفاده نمایید:
-ویتامین ب-۶، مقدار ۲۵ میلی‌گرم خوراکی سه مرتبه در روز
-دوگزیلامین ساکسینات
-دیمن هیدرامین
اگر شما به حالت تهوع و استفراغ شدید مبتلا گشتید ممکن است پزشک، داروهای زیر را برای شما تجویز نماید:
-داکسیلامین ساکسینات - پیریدوگزین هیدروکلراید
-اوندانزترون

درمان بواسیر در بارداری
هموروئید یا بواسیر ممکن است در دوران بارداری به دلیل تورم عروق خونی یا یبوست ایجاد شود. برخی روش‌های درمانی برای درمان بواسیر عبارتند از:
-استفاده از پدهای مخصوص
-آنوزول

درمان خانگی بواسیر در بارداری
برخی روش‌های دیگر برای درمان بواسیر عبارتند از:
-نشستن در وان آب گرم بدون صابون.
-در صورت امکان، بایستید یا به پهلو دراز بکشید
-از بالش‌های مخصوص حلقه‌ای در زمان‌هایی که باید بنشینید استفاده کنید.
-با استفاده از داروهای مسهل، نوشیدن مقادیر زیاد مایعات، ورزش و تحرک بیشتر و مصرف بیشتر فیبر، یبوست خود را درمان کنید.

درمان عفونت در بارداری
بروز عفونت در بارداری نیز بسیار محتمل است. بهتر است قبل از شروع اقدامات درمانی خانگی به منظور تشخیص صحیح این عارضه با پزشک خود تماس بگیرید. برخی داروهای بی‌خطر در این ارتباط عبارتند از:
-میکونازول
-کلوتریمازول
-بوتوکونازول
روش‌های درمان خانگی و درمان‌های طبیعی معمولاً برای درمان عفونت‌های دوران بارداری توصیه نمی‌شوند.

درمان خارش و بثورات پوستی در بارداری
بثورات و خارش پوست را می‌توان در دوران بارداری به کمک کرم‌های هیدرکورتیزونی بدون نیاز به نسخه پزشک درمان نمود اما توجه داشته باشید که باید در این مواد حتماً به پزشک خود مراجعه کنید تا احتمال ابتلا به بیمارهای دیگر مانند پاپول¬های خارشی و پلاک‌های بارداری رد شوند. پزشک ممکن است در برخی موارد برای شما استفاده از کرم‌های استروئیدی را تجویز نماید. برای بریدن، ناحیه مورد نظر را با آب و صابون بشورید. می‌توانید از پمادهای آنتی‌بیوتیک بدون نیاز به نسخه پزشک مانند نئوزپورین نیز برای محافظت بیشتر استفاده نمایید.

درمان بی‌خوابی در بارداری
داروهای بی‌خطر برای درمان بی‌خوابی از خانواده دیفن هیدرامین ها هستند که برخی از آنها عبارتند از:
-سومینکس
-نیتول
-داکسی لامین ساکسینات نیز یکی دیگر از داروهایی است که می‌توان برای درمان بی‌خوابی مصرف کرد.
اگر استفاده از داورهای بدون نیاز به نسخه پزشک مؤثر واقع نشدند، پزشک ممکن است استفاده از داروهای زیر را برای شما تجویز نماید:
-داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای آرام‌بخش
-بنزودیازپین. بنزودیازپین ها ممکن است باعث بروز شکاف در لب و کام شوند. در صورت مصرف آنها در اواخر دروان بارداری، احتمال بروز این عوارض جانبی کاهش می‌یابد.

درمان خانگی بی‌خوابی در بارداری
برخی تغییرات در سبک زندگی که به کاهش بی‌خوابی کمک می‌کنند عبارتند از:
-برنامه‌ریزی برای زمان ثابت خوابیدن و بیدار شدن
-ورزش منظم
-بیش از ۳۰ دقیقه در طول روز چرت نزنید
-از مصرف کافئین و محرک‌های دیگر پرهیز کنید
-برای خواب خود تشریفات ایجاد کنید. به عنوان مثال، دوش بگیرید، به موزیک گوش دهید یا یوگا تمرین کنید
-از روش‌های درمانی جایگزین نظیر مدیتیشن یا طب سوزنی نیز می‌توانید بهره بگیرید

استفاده از مکمل‌ها در دوران بارداری
در مورد استفاده از هر نوع مکملی در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید. مصرف ویتامین‌های دوران بارداری مانند فولات برای حفظ سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی است و مصرف مکمل‌های دیگر ممکن است برای نوزاد خطر داشته باشد. این مکمل‌ها ممکن است با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داروی ایجاد کنند. توجه داشته باشید که اگر روی برچسب دارویی نوشته شده بود "از مواد طبیعی" بدان معنی نیست که این دارو حتماً بی‌خطر است. مکمل‌ها مانند داروها تحت نظر سازمان غذا و داروی آمریکا نیستند. آنها را با احتیاط مصرف کنید و قبل از شروع مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

درمان‌های جایگزین در دوران بارداری
درمان‌های مکمل و جایگزین ممکن است روش‌های مناسبی در دوران بارداری باشند. برخی از این روش‌های درمانی عبارتند از:
-طب سوزنی
-درمان‌های دستی و کایروپرکتیک
-ماساژ درمانی
برخی روش‌های درمانی مکمل و جایگزین به خصوص آنهایی که با استفاده از داروهای گیاهی و مکمل‌ها انجام می‌شوند ممکن است بی‌خطر نباشند. به هر حال، عموماً در مورد درمان‌های جایگزین به خوبی مطالعه نشده است بنابراین در صورتی که می‌خواهید از این روش‌ها استفاده کنید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی داروها در دوران بارداری
معمولاً داروها یا موادی که در دوران بارداری مصرف می‌شوند ممکن است باعث بروز عوارض زیر شوند:
-تأثیر منفی در رشد جنین
-آسیب رساندن به ارگان‌های نوزاد
-آسیب رساندن به جفت و ایجاد خطرات جانی برای زندگی نوزاد
-افزایش احتمال سقط جنین
-زایمان زودرس

عواملی که احتمال بروز نقص‌های مادرزادی را افزایش می‌دهند
علم پزشکی همیشه نمی‌تواند پیش‌بینی کند که چگونه داروهای تراتوژنیک بر جنین تأثیر می‌گذارند. احتمال بروز آسیب‌دیدگی به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
-نوع دارو
-میزان مصرف و دوز دارو
-تناوب مصرف دارو
-مرحله رشد جنین (سن بارداری) در زمان مصرف دارو
-واکنش‌های فردی جنین به دارو
-عوامل دیگر مانند رژیم غذایی یا بیماری مادر

سؤالات رایج
آیا زمانی که تصمیم به باردار شدن دارم می‌توانم دارو مصرف کنم؟
تشخیص دقیق زمان باردار شدن دشوار است. زمانی که شما باردار شدید، ممکن است تا ۱۰ الی ۱۴ روز پس از آن خودتان متوجه حاملگی نشوید. قبل از این که باردار شوید بهتر است به پزشک مراجعه کرده و در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید با او بحث و تبادل نظر کنید. گاهی اوقات، داروها باید تغییر یابند و گاهی اوقات باید مصرف آنها را قبل از باردار شدن متوقف کرد. هر زنی متفاوت است بنابراین باید در مورد داروهای مصرفی خود و تغییرات احتمالی داروها با پزشک خود مشورت کنید. اگر شما باردار هستید یا برای باردار شدن برنامه‌ریزی کرده‌اید:
-قبل از مشورت با پزشک مصرف داروهای تجویزی خود را قطع نکنید.
-قبل از مصرف داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک با پزشک خود مشورت کنید.
من بیمار هستم. آیا باید در زمان بارداری مصرف داروهای خود را قطع کنم؟
اگر شما باردار هستید یا می‌خواهید باردار شوید باید در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنید. خودتان مصرف داروها را متوقف نکنید و تغییری در دوز مصرفی آنها ندهید. این شامل داروهای افسردگی، آسم، دیابت، تشنج (صرع) و داروهای بیماری‌های دیگر نیز می‌شود. عدم استفاده از داروهایی که شما باید مصرف کنید ممکن است برای شما و جنین زیان‌آورتر باشد. برای زنان مبتلا به اچ آی وی، مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، مصرف زیدوودین را در دوران بارداری توصیه می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که احتمال انتقال اچ ای وی به نوزاد در زنان مبتلا به اچ ای وی که زیدوودین مصرف می‌کنند کمتر است. اگر خانمی که به دیابت مبتلا است در دوران بارداری داروهای خود را مصرف نکند احتمال سقط جنین، مرده به دنیا آمدن نوزاد و بروز برخی نقص‌های مادرزادی افزایش می‌یابد. اگر فردی به آسم و فشار خون بالا در دوران بارداری مبتلا باشد که کنترل شده نباشد، ممکن است مشکلاتی برای جنین به وجود آید.

آیا مصرف ویتامین‌ها در دوران بارداری بی‌خطر است؟
زنانی که باردار هستند نیابد ویتامین‌های معمول را مصرف کنند زیرا ممکن است دوز محتویات آنها خیلی زیاد باشد. در مورد ویتامین‌های مفید برای زنان باردار و نوزادان آنها با پزشک صحبت کنید. این ویتامین‌های دوران بارداری باید حداقل حاوی ۴۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم فولیک اسید باشند. بهتر است مصرف این ویتامین‌ها را از قبل از بارداری شروع کنید. فولیک اسید احتمال بروز نقص در لوله عصبی نوزاد مانند بیماری اسپینا بیفیدا که ستون فقرات یا مغز نوزاد به دلیل ابتلا به آن به درستی شکل نمی‌گیرد را کاهش می‌دهد. مصرف آهن نیز از کم شدن گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی) پیشگیری می‌کند. مقدار مصرف ویتامین‌ها در دوران بارداری باید طبق تجویز و دستور پزشک باشد. مصرف زیاد ویتامین‌ها ممکن است به نوزاد آسیب برساند. به عنوان مثال مقادیر زیاد ویتامین آ ممکن است با نقص‌های مادرزادی شدید ارتباط داشته باشد.