کرامپ عضلانی در بارداری، یعنی چه؟

کرامپ حاملگی چیست؟ چرا عضلات در حین حاملگی دچار گرفتگی می شوند. علائم گرفتگی عضلانی حاملگی چیست؟ چگونه از گرفتگی عضلانی در حین حاملگی پیشگیری کنیم؟ علل گرفتگی عضلات در حاملگی چیست؟ اینها سئوالاتی است که در این مقاله بحث می شوند.

کرامپ عضله چیست؟
گرفتگی عضلانی یا کرامپ عضله زمانی است که عضله سفت (منقبض) می شود، بدون اینکه اراده ای در کار باشد و خود شخص عضله را منقبض کند و عضله شل نشود. کرامپ ممکن است همه یا بخشی از یک عضله یا یک گروه عضلانی را درگیر کند.
عضلات زیر بیشتر از همه دچار گرفتگی می شوند:
عضله پشت ساق پا (نرمه ساق)
عضله ران (خیاطه)
عضله جلوی ران (چهارسر ران)
هرچند گرفتگی عضلات پا، دست ها، شکم و اطراف قفسه سینه نیز شایع است. کرامپ عضلانی شایع است و ممکن است با صاف و کشیده کردن عضله برطرف شود. عضله دچار گرفتگی یا کرامپ ممکن است به صورت سفت یا برآمده حس شود.
توجه شود که گرفتگی عضلانی یا کرامپ با گیرافتادگی عضله فرق دارد که در آن عضله در اثر حرکت ارادی و منقبض شدن دچار گرفتگی می شود و معمولا در یک عضله یا عضلاتی که از یک عصب خاص عصب دهی می شوند، رخ می دهد. گیرافتادگی یا اسپاسم عضلانی به صورت انقباض و حرکات ریز و رعشه ای عضله مشخص می شود.
یکی از شایعترین ناراحتی هایی که تقریبا توسط نیمی از تمامی مادران حامله دیده می شود گرفتگی عضلانی حین حاملگی است. بیشتر گرفتگی های عضلانی حاملگی در اندام تحتانی و بخصوص در نرمه پشت ساق پا رخ می دهد. کرامپ یا گرفتگی عضلانی انقباض غیرارادی عضله یا گروهی از عضلات است که بطور ناگهانی رخ می دهد و عموما شب ها تجربه می شود و ممکن است با تورم پنجه و مچ پا همراه باشد
گرفتگی عضله حین حاملگی ممکن است در هر عضله یا گروهی از عضلات رخ دهد، اما عموما در پاها تجربه می شود. احتمال کرامپ عضلانی کمر و شکم نیز وجود دارد.
کرامپ یا اسپاسم عضلانی توسط سه مشخصه زیر تعیین می شود:
انقباض یا سفت شدن خودبخودی عضله
بروز ناگهانی
همراهی با درد تیز شدید
اگر گرفتگی عضلانی حین حاملگی زیاد رخ دهد بایستی با پزشک متخصص زنان و زایمان مشاوره کنید، بخصوص اگر با تورم و قرمزی همراه باشد و با روش های سنتی برطرف نشود.

علت گرفتگی عضلانی حین حاملگی چیست؟
یکی از عوامل زیر به طور شایع موجب گرفتگی عضلانی حین حاملگی می شود:
استفاده افراطی از عضله (حمل بار زیاد یا ورزش سنگین)
کم آبی بدن
تغییر جریان خون یا گردش خون عضله
کمبود حرکات کششی یا حرکات کششی بیش از حد
تحت فشار قرار گرفتن عصب
کمبود مواد معدنی (پتاسیم، کلسیم یا منیزیم)
اگر زیاد دچار گرفتگی عضله می شوید، احتمالا بیشتر از یکی از علل فوق درگیر است.
بهتر است از گرفتگی عضلات پیشگیری کنیم تا اینکه پس از وقوع گرفتگی عضلانی حین حاملگی به فکر درمان آن باشیم. در ادامه چند اقدام برای پیشگیری یا کاهش احتمال گرفتگی عضلانی حین حاملگی پیشنهاد شده است:
نوشیدن آب و مایعات فراوان برای جبران مایعات بدن
گرم کردن و کشش دادن عضلات قبل از ورزش یا استفاده زیادی از عضلات
خوردن رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی
فعال ماندن: فعالیت جسمی منظم به پیشگیری از کرامپ کمک می کند
مکمل ها: استفاده از مکمل های ویتامین حاملگی که حاوی کلسیم، پتاسیم و منیزیم است. برای پیشگیری از اوردوز این مواد، قبل از مصرف مکمل بیشتر با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید.
پوشیدن کفش مناسب: کفشی مناسب و راحت بپوشید و پوشیدن کفش های دارای کفی سفت و سخت بهتر است
خوردن غذاهای سرشار از پتاسیم مثل کیوی، موز یا طالبی و گرمک راهی عالی برای تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن و پیشگیری از گرفتگی عضلانی حین حاملگی (کرامپ حاملگی) است.

چگونه گرفتگی عضلانی حین حاملگی را درمان کنیم؟
مهمترین اقداماتی که می توان برای درمان گرفتگی عضلانی حین حاملگی انجام داد، مراحل پیشگیری است که در بالا شرح داده شد.
اگر حامله هستید و گرفتگی عضلات را تجربه می کنید، اقدامات زیر می تواند به شما در تسکین درد و ناراحتی گرفتگی عضله کمک کند:
ماساژ عضله و گروه های عضلانی مجاور آن برای تسکین درد
کشش عضله
اعمال گرما یا کمپرس گرم با پد حرارتی
گرفتن دوش نمک ایپسوم
استعمال کمپرس سرد یا یخ برای کاهش درد
ممکن است ماساژ عضله با گرما یا سرما به تسکین درد کمک کند. اگر عضله شما دچار گرفتگی شد، اندام مربوطه را صاف کنید تا گرفتگی رها شود. قدم زدن و سپس بالا گذاشتن پا به تسکین درد و جلوگیری از عود گرفتگی کمک می کند. گاهی دوش گرم و ماساژ با کمپرس سرد نیز در تسکین گرفتگی موثر است.
اگر کرامپ عضلانی حین حاملگی زیاد رخ می دهد و به درمان های فوق جواب نمی دهد، با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید. این می تواند نشان مشکل جسمی غیر از حاملگی باشد و به درمان خاص نیاز داشته باشد.

پنج اقدام برای رفع گرفتگی پا در حاملگی
ماساژ آرام پا موجب تقویت جریان خون پا شده، ریسک گرفتگی را کاهش می دهد.
با تکه های موز سرشار از منیزیم همراه با تمشک بستی درست کنید، سپس آن را با کمی روغن بادام و کره بادام مخلوط کنید. اندکی پودر تخمه کدو تنبل روی آن بپاشید و مواد معدنی ضد گرفتگی پا را به بدن خود برسانید.
ماساژ پا یا ضربه آرام به مچ و زانو موجب ریلکس شدن و تقویت گردش خود پا می شود و خون وریدی به راحتی به قلب بر می گردد. می توانید دستان خود را با روغن مورد علاقه اتان چرب کنید.
قبل از خواب پاهای خود را روی هم انداخته یا به آرامی به زیر زانوی خود ضربه بزنید تا جریان خون تقویت شود. پاهای خود را بالا برده و روی یک بالش یا چهارپایه حمام قرار دهید.
هنگام خواب و در تختخواب انگشتان پای خود را به سمت زانو فشار دهید تا عضله پشت ساق پا کشیده شده و برگشت خون پا تقویت شود. یک بالش نرم کوچک در پایین تخت و زیر پای خود قرار دهید.