بارداری خارج رحمی، ریسک فاکتورها و درمان

بارداری خارج رحمی یا (Ectopic pregnancy) جزء مشکلات نسبتا نادر در میان خانم ها است. در حالت عادی، تخمک بعد از لقاح با اسپرم به آرامی از مسیر لوله فالوپ حرکت کرده تا به دیواره داخلی رحم رسیده و در آنجا لانه گزینی کند. اما در بارداری خارج رحمی تخمک لقاح یافته در جایی به جز داخل رحم مثلا داخل لوله های فالوپ لانه گزینی میکند.
در موارد بسیار نادر، جنین می تواند به سرویکس یا دهانه رحم و یا حتی تخمدان یا ارگان های شکمی متصل شود. متأسفانه، حاملگی خارج رحمی در هر صورت با شکست مواجه می شود و در صورت عدم رسیدگی احتمال مرگ مادر و جنین وجود دارد.
تشخیص اولیه این عارضه ناخوشایند با سونوگرافی به پزشکان کمک میکند تا از بروز عوارض جدی و خطرناک بعدی پیشگیری کنند. و دست کم جان مادر را نجات دهند. در ادامه با علایم، ریسک فاکتورها و درمان بارداری خارج رحمی بیشتر آشنا خواهید شد.

علائم حاملگی خارج رحمی
در مراحل اولیه ممکن است زنی که با این عارضه مواجه است دچار حالت تهوع ، استفراغ و همچنین حساسیت بافت پستان شود. علاوه بر این علایم، موارد زیر نیز می توانند جزء علایم EP باشند:
لکه بینی واژن یا خونریزی از آن
درد شکم یا لگن (که معمولاً یک طرفه است و می تواند از یک متوسط تا شدید و تیز باشد.)
در موارد شدید، حاملگی خارج رحمی به اندازه کافی بزرگ میشود که قادر است لوله فالوپ را پاره کند. یک زن حامله در این وضعیت علایم زیر را تجربه میکند:
شوک
کوتاهی نفس
تپش قلب
نکته مهم: در حدود ۵۰ درصد از زنانی که با پارگی لوله فالوپ مواجه شده اند، علائم هشدار دهنده ای مانند درد خفیف یا خونریزی از واژن وجود ندارد.

عوامل خطر حاملگی خارج رحمی
بزرگترین عامل خطر EP عبارتند از:
سابقه حاملگی خارج رحمی قبلی (اگر ۱ بار سابقه حاملگی خارج رحم داشته باشید احتمال اینکه در بارداری بعدی بازم با این مشکل مواجه بشید ۱۵ درصده. اگر خدایی نکرده ۲ بار سابقه این عارضه رو داشتید، احتمال اینکه دفعه بعدی هم به EP مبتلا بشید میشه ۲۵%)
وجود زخم و اسکار جراحی بر روی لوله های فالوپ یا هر کدام از اندام های داخل لگن
سابقه آندومتریوز
ابتلا به عفونت های مقاربتی
لقاح آزمایشگاهی یا (IVF)
و ناباروری
نکته: البته نیمی از زنانی که این بیماری را تجربه می کنند هیچ یک از این عوامل خطر ندارند.

درمان بارداری خارج رحمی
در موارد بسیار نادر، برخی از زنان نیازی به درمان ندارند. اما از نظر خونریزی و بروز عوارض دیگر با سونوگرافی تحت نظارت قرار می گیرند.
دارویی به نام متوترکسات وجود دارد (یک نوع داروی تزریقی) که توسط متخصص زنان و به منظور خاتمه بارداری خارج رحمی تجویز می شود. این دارو به طور معمول برای خانمهایی که معمولا حدودا کمتر از ۶ هفته بعد از بارداری با این مشکل تشخیص داده می شوند تجویز می شود.
در برخی موارد ممکن است بعد از سپری شدن هفته ششم بارداری مشخص شود خانمی EP دارد. اگر خونریزی داخلی شروع شده باشد و ساختاری مثل لوله فالوپ پاره شده باشد معمولا متخصص زنان درخواست انجام عمل جراحی را خواهد کرد.
جراح و متخصص زنان میتواند با انجام یک عمل تهاجمی لوله فالوپ را کات کرده و به طور کلی به بارداری خاتمه دهد. پس از خارج کردن بقایای بارداری، جراح لوله را ترمیم می کند و توصیه های لازم را به خانم بیمار ارائه می دهد.

بارداری خارج رحمی چگونه بر باروری خانم ها تاثیر می‌گذارد؟
حتی با وجود وارد شدن آسیب، پاره شدن یا برداشتن یکی از لوله های فالوپ، باروی شما کاهش پیدا نمی کند. و می توانید پس از بهبودی زیر نظر پزشک اقدام به بارداری مجدد کنید.
به عنوان مثال، اگر لوله فالوپ سمت چپ شما برداشته شده باشد، تخمک می تواند از طریق تخمدان و لوله سمت راست آزاد شود. بنابراین هنوز هم شانس بارور شدن خواهید داشت.
سن و سال و باروری نیز باید هنگام تلاش برای باردار شدن پس از داشتن یک حاملگی خارج رحمی در نظر گرفته شود.
به عنوان مثال، اگر ۳۸ ساله هستید، احتمالاً دیگر تمایلی به مشورت با متخصص زنان یا متخصص نازایی نداشته باشید.
و شواهد اخیر نشان می دهد زنانی که در وضعیت IVF هستند به دنبال بارداری خارج رحمی ممکن است میزان باروریشان کاهش پیدا کند.
دکتر مک کینی پزشک و جراح متخصص زنان در مجله بارداری خارج رحمی می نویبسد:
"حتی با وجود داشتن یک بار سابقه چنین عارضه ای، باز هم می تواند باروری خود را حفظ کرده و یک بارداری طبیعی را تجربه کنید. بدترین نوع حاملگی خارج رحمی که من دیده ام مربوط میشد به خانمی که در هفته ۱۰ حاملگی بود. با وجود پاره شدن لوله فالوپ اما سریعا عمل جراحی انجام دادیم و مادر نجات پیدا کرد. پس از بهبودی، همان خانم توانست به صورت طبیعی و سالم باردار شود."
اگر بارداری خارج رحمی داشته اید و می خواهید شانس مجدد ابتلا به آن را بررسی کنید ، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک به شما خواهد گرفت که چه زمانی میتوانید اقدام به بارداری کنید و چگونه در طی حاملگی از خود مراقبت کنید.