درمان خشک شدن شیر مادر، راهکار

در نظر بگیرید که چندین ساعت از زایمان مادری می گذرد و پزشک متخصص به علت کم بودن ترشحات شیر مادر، شیر کمکی را نیز به همراه آن تجویز نموده است.

در برخی از مواقع علت این امر، ناآرامی و اضطراب مادر است که پس از برگشت به منزل و قرار گرفتن در یک محیط آرام و به دور از هیاهو و استرس ، ترشحات سینوس های پستانی خود به خود افزایش یافته و نوزاد به اندازه کافی سیر می شود و دیگر تمایلی به خوردن شیر کمکی از خود نشان نمی دهد.

نظر متخصصین بر این است که به منظور کمک به تحریک غدد شیری پستان ها، بایستی به تدریج از مقدار شیر کمکی کاست تا بدین وسیله نوزاد بیشتر سینه مادر را بمکد. روش عملی زیر می تواند ر اهنمای مناسبی برای این دسته از مادران باشد.

پس از برگشت به منزل، مقدار شیر کمکی توصیه شده را افزایش ندهید و در همان مقدار به طور ثابت تا دو روز به نوزاد، همراه با شیر خود، شیر کمکی بدهید در این فاصله هرگز سعی نکنید در وعده ای که قرار است از شیر خودتان به کودک بدهید، از شیر خشک استفاده کنید.

پس از گذشت این دو روز، از مقدار شیر کمکی توصیه شده در هر بار استفاده، معادل یک قاشق غذاخوری کاملاً پر یا دو قاشق غذا خوری سر خالی کم کنید تا زمانی که مقدار آن به صفر رسیده و کاملاً حذف شود. می خواهید اثر آن را بدانید؟ با کاستن از مقدار شیر کمکی، نوزاد احساس گرسنگی بیشتری می کند.

مادر بایستی کاملاً آماده باشد تا هر زمانی که کودک شیر خواست به او بدهد. مهم نیست که کودک یک ساعت قبل شیر خورده است و یا چهار ساعت قبل. البته این امر مهم فقط برای چند روز ممکن است مادر را دچار مشکل ساخته و بیشتر وقت او را به خود اختصاص دهد.

تخلیه مرتب پستان ها باعث تحریک بیشتر غدد شیری گشته و در نتیجه شیر بیشتری ترشح خواهد شد.پس از یک الی دو هفته، ساعات شیر خوردن نوزاد نظم خاصی خواهد یافت. اما اگر پس از ۵ الی ۶ روز حذف کامل شیر کمکی و تغذیه کودک با شیر مادر، نوزاد بی قراری کرده و افزایش وزنش دچار وقفه گردیده، بایستی دادن شیر کمکی مجدداً به برنامه غذایی او اضافه گردد.

رابطه ی مستقیمی حجم شیر مادر با تکرر شیردهی

حجم شیر مادر رابطه ی مستقیمی با تکرر شیردهی دارد و تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر موجب تولید شیر بیشتر می ‌شود. همچنین با شروع مصرف غذاهای کمکی و کاهش دفعات شیردهی، حجم شیر تولید شده کاهش می ‌یابد و نیاز مادر به مواد مغذی نیز به تعادل می ‌رسد.

تعدادی از گیاهان با مکانیسم ‌های مختلف و از طریق تحریک غدد تولید شیر باعث افزایش شیر مادران می ‌شوند. گیاهانی مانند ریحان، بادام زمینی،ترخون، زیره و رازیانه معطر خاصیت ضد نفخ داشته و با ورود به شیر مادر از دل درد کودک جلوگیری می‌ کنند.نیاز مادر شیرده حدود ۵۰۰ کیلوکالری بیش از دوران قبل از بارداری افزایش پیدا می ‌کند.

برای تأمین این مقدار کالری علاوه بر مصرف مواد غذایی مقوی شامل انواع چربی‌ ها و پروتئین، از چربی ‌های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می‌ شود و دریافت کالری ناکافی موجب کاهش تولید شیر می ‌شود.

مادران شیرده برای پیشگیری از کم آبی بدن باید به اندازه کافی حدود ۸ تا ۱۰ لیوان در روز مایعات شامل شیر، دوغ، چای و آبمیوه بنوشند و مواد غذایی آب ‌دار مانند انواع خورشت‌ ها را نیز مصرف کنند.

خاصیت ضد نفخ ریحان

ریحان جزء گیاهان معطر و دارای خاصیت ضد نفخ برای مادر و کودکان است و رازیانه نیز همانند ریحان دارای همان خاصیت به اضافه دارای هورمون ‌های گیاهی است که از طریق تحریک با غدد مترشحه شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌ شود.

سیاه دانه نیز با خاصیت ضد درد، ضد سرطان، هضم کننده غذا، کاهش دهنده پرفشاری خون باعث افزایش شیر مادران می ‌شود و مصرف روزانه ۲ گرم سیاه دانه بلامانع است که بهتر است دانه‌ ها له تا اثر آن ها بیشتر شود. تاکنون عوارض جانبی از سیاه دانه مشاهده نشده و مصرف آن در دوران بارداری توصیه می ‌شود.

سیب ‌زمینی هم برای مادر مقوی و سالم است و مهم ترین اثر آن ضد درد، ضد میکروب، خواب آور، خلط آور و ادرارآور برای کودک است.

معرفی برخی مواد غذایی که موجب افزایش شیر مادر می شود
* مجموعه مواد غذایی موجود در اسفناج برای زیاد کردن شیر بانوان کاملا موثر است.
* مصرف دم کرده ی گل بابونه در ازدیاد شیر بانوان موثر است.
* خوردن تخم ترب به اندازه 2 گرم در شبانه روز باعث زیاد کردن شیر می شود.
* مصرف شوید و تخم شوید اثر آرام بخش در ناراحتی های عصبی داشته و افزاینده شیر بانوان است.
* خوردن دانه لوبیا پخته، به صورت های غذایی زیاد کننده ی شیر بانوان است.
* آب هندوانه زیاد کننده شیر بانوان شیرده می باشد
* گندم را بو دهند با دانه های کنجد و خشخاش و نبات، قاووت نموده میل کنند.
* آب گوشت تهیه نموده که دارای نخود و لوبیا باشد و مقدار ۲۰۰ گرم سرکه شیره در آن مخلوط نموده میل کنند.
* آب سیرابی هم شیر خانم ها را زیاد و هم معده را قوی می کند.
* خوردن کاهو با سرکه شیره در ازدیاد شیر نافع است.
* در همدان از انگور چیزی درست می کنند به نام "شیره شیره" که در ازدیاد شیر بسیار نافع است.
* جوشانده ی تخم شوید را برای زیاد شدن شیر خانم ها توصیه می شود.

- مقدار۳ گرم از آن را در یک فنجان آب بریزند و بجوشانند. دستور مصرف این است که در هر روز ۱ تا ۲ فنجان بیاشامند.

توجه: افرادی که به امراض کلیوی مبتلا باشند نباید به هیچ وجه از شوید استفاده کنند.

* خوردن رازیانه موجب زیاد شدن شیر مادران می شود.

- یک قاشق قهوه خوری دانه های رازیانه را در یک فنجان آب داغ ده دقیقه گرم کنند و بعد با عسل شیرین کرده بنوشند.
* کاهوی پخته برای ازدیاد شیر خانم ها نافع است.
* خوردن گرمک موجب ازدیاد شیر است.
* خوردن سیاه دانه موجب زیاد شدن شیر خانم ها می شود.
* ماءالشعیر را با شربت نیلوفر میل نمایند.
* خوردن سیب ترشی شیر مادران را زیاد می کند.
* خوردن ماش پخته زیاد کننده ی شیر است.
* آرتیشو چون از ترشح شیر جلوگیری می کند، مادران شیرده نباید آن را بخورند.
* خوردن آب هویج برای ازدیاد شیر مفید است.
* شیر مادر اگر غلیظ است آبلیمو بخورد تا رقیق شود.
* دم کرده ی تخم هویج به مقدار یک قاشق قهوه خوری برای یک فنجان آب جوش، شیر را زیاد می کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
اگر گمان می‌کنید که شیرتان برای نوزاد کافی نیست، به دنبال نشانه‌های زیر باشید:
-تعداد پوشک‌های مصرفی نوزاد در روز کمتر از حد متوسط است.
-نوزاد در زمان شیردهی ناراضی به نظر می رسد.
-میزان افزایش وزن نوزاد رضایت بخش نیست.
-کم آبی در نوزادان موجب تیره شدن رنگ ادرار، زردی و بی حالی آن‌ها می‌شود.
اگر نوزاد یک یا چند مورد از این علائم را نشان می‌دهد، الزاما به معنای کمبود شیر مادر نیست و ممکن است نشانه بیماری نوزاد باشد. در این شرایط بهتر است نوزاد را برای تشخیص قطعی نزد پزشک ببرید.

راه‌های افزایش شیر مادر
به کار بستن نکات زیر کمک می‌کند تا تولید شیر مادر افزایش یابد.
-به محض تولد نوزاد شیردهی را آغاز کنید. انتظار طولانی برای شروع شیردهی منجر به کاهش تولید شیر می‌شود.
بلافاصله پس از زایمان، با نوزاد تماس پوستی برقرار کنید و در اولین ساعت پس از زایمان شیر دهی را آغاز کنید.
-به دفعات زیاد به نوزاد شیر بدهید. در هفته‌های اول تولد، نوزاد هر دو تا سه ساعت نیاز به خوردن شیر دارد، حدود ۸ تا ۱۲ بار در روز. برای کسب اطلاعات بیشتر، مطلب تعداد دفعات شیردهی به نوزاد بر اساس سن او را مطالعه کنید.
-پستان به دهان گرفتن نوزاد را بررسی کنید. بررسی کنید که نوزاد به درستی هاله پستان را به دهان گرفته باشد. نشانه‌های بلعیدن شیر را در نوزاد مشاهده کنید.
-از مشکلات شیردهی آگاه باشید. تناوب در شیردهی از هر پستان را رعایت کنید تا تولید شیر در یکی از پستان‌ها کاهش نیابد.
برای آگاهی بیشتر در این زمینه، مطالب شیر خوردن نوزاد از یک سینه، دلایل و راهکار‌ها و ۱۵ مورد از مشکلات شیردهی و راه حل آن‌ها را مطالعه کنید.
-نوبت های شیردهی را کاهش ندهید. هربار که یکی از نوبت‌های شیردهی را به هر دلیلی از دست دادید، شیر خود را بدوشید تا تولید شیر تحریک شود.
-در دادن پستانک به نوزاد عجله نکنید. اگر تصمیم دارید به نوزاد پستانک بدهید، تا یک ماه پس از تولد او دست نگه دارید.
این زمان به شما فرصت می‌دهد تا ذخیره شیر مورد نیاز او را تامین کنید. اگر نوزاد در هنگام شیردهی ناآرام است، مطلب ۷ دلیل برای بی قراری نوزاد هنگام شیر خوردن و ۷ راهکار پیشنهادی را مطالعه کنید.
-در استفاده از دارو‌ها محتاط باشید. همانگونه که پیش از این گفته شد، برخی دارو‌ها موجب کاهش تولید شیر می‌شوند و برخی قرص‌های پیشگیری از بارداری نیز در جاری شدن شیر اختلال ایجاد می‌کنند.
-نوشیدن الکل و کشیدن سیگار را ترک کنید. نوشیدن الکل موجب کاهش تولید شیر می‌شود. سیگار کشیدن نیز تاثیر مشابهی دارد.
-شیر بیشتری بدوشید. تعداد دفعات شیردوشی را افزایش دهید و در هر نوبت شیردهی کاملا پستان‌ها را تخلیه کنید. حتی اگر نوزاد گرسنه نیست، هر دو ساعت یک بار شیر را بدوشید و فریز کنید.
بدین ترتیب در طول چند روز تولید شیر افزایش چشمگیری می‌یابد.
-پس از هر نوبت شیردهی، شیر بدوشید. بعد از شیر دادن به نوزاد، شیر باقی مانده را بدوشید. یک لیوان آب بنوشید و پس از ۲۰ دقیقه دوباره شیر بدوشید. این کار پس از هر نوبت شیردهی انجام دهید تا شاهد افزایش شیر باشید.
از مواد غذایی شیرافزا استفاده کنید. خوردن جو دوسر موجب افزایش تولید شیر مادر می‌شود.
ماءالشعیر نیز دارای مقدار زیادی مخمر است که به تولید شیر کمک می‌کند. همچنین دمنوش‌های گیاهی و قطره های شیرافزا، برای این منظور وجود دارند که در صورت تجویز پزشک می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

روش های تقویت شیر مادر
مادران به دلیل اینکه نگران رشد و سلامتی کودک شان هستند به دنبال راه هایی به منظور تقویت شیر هستند که در ادامه با غذاهایی که باعث تقویت شیر مادر و افزایش آن می شود آشنا می شوید.

افزایش کالری روزانه
به منظور داشتن انرژی کافی جهت شیر دهی باید در شش ماه اول دوران شیر دهی ۴۰۰ کیلو کالری انرژی بیشتری دریافت کنید که برای افزایش این مقدار کالری باید غذاهای مقوی مصرف کنید و در این دوران نباید رژیم کاهش وزن بگیرید.

غذاهای پر پروتئین
یکی دیگر از روش های تقویت شیر مادر استفاده از غذاهای سرشار از پروتئین مانند گوشت لخم، حبوبات، تخم مرغ و لبنیات می باشد که باید این مواد غذایی را در رژیم غذایی روزانه تان بگنجانید.
اگر کالری روزانه تان متوسط ۲۴۰۰ کالری است بهتر است سه لیوان لبنیات مانند شیر، پنیر و یا ماست مصرف کنید، لوبیا ها، ماهی و مغزیجات نیز سرشار از پروتئین و مواد مقوی هستند البته از مصرف غذاهای دریایی کم جیوه مانند میگو، سالمون و پولاک غافل نشود.

میوه، سبزی و غلات
از دیگر روش های تقویت شیر مادر استفاده از این سه ماده غذایی به طور متعادل می باشد که در واقع نان سبوس دار و برنج قهوه ای منابع خوب غلات هستند، قبل از اینکه میوه و سبزیجات را مصرف کنید آن را خیلی خوب بشوید تا آفت کش ها از بین بروند.

غذاهای متنوع موجب افزایش شیر مادران می شود
استفاده از غذاهای متنوع و متعادل با طعم و مزه مختلف به تقویت شیر مادر کمک می کند و کودک نیز شیر بیشتری مصرف می کند.

ویتامین و املاح
برای مقوی شدن شیر باید از مکمل مناسب نیز استفاده کنید که پزشک برای مادر اغلب مولتی ویتامین و تا پایان سه ماهگی پس از زایمان استفاده از قرص آهن را توصیه می کند.

مصرف رازیانه برای تقویت شیر مادر
رازیانه یکی از گیاهانی می باشد که به عنوان تقویت کننده شیر مادر شناخته شده است و بسیار پر کاربرد است.
این گیاه به دلیل داشتن ترکیباتی مانند آنتول، دیانتول و فوتوآنتول هورمون ها را تغییر می دهد و می توانند تولید استروژن و پرولاکتین را که برای تولید شیر لازم است را تحریک کند.
رازیانه را باید طبق توصیه کارشناسان تنها دو بار در هفته یا یک هفته در میان استفاده کنید همچنین این گیاه را می توانید به صورت خام یا پخته مصرف کنید.

روغن ها و چربی ها
هر نوع چربی که مادر مصرف می کند بر روی چربی شیر تاثیر گذار است بنابراین چربی ها مضر مانند اسیدهای چرب ترانس و روغن هیدروژنه سبزیجات را از برنامه غذایی تان حذف نمایید.

جو دوسر
از دیگر خوراکی هایی که باعث تقویت شیر مادر می شود جو دوسر است، این خوراکی حاوی پروتئین٬ ویتامین٬ مواد معدنی و عناصر دیگری است.
همچنین موجب افزایش شیر نیز می شود زیرا سرشار از آهن می باشد و آرام بخش است.

نوشیدن آن و آبمیوه های طبیعی
نوشیدن آب و آب میوه علاوه بر تقویت شیر باعث افزایش تولید آن نیز می شود، نوشیدن آب و آب میوه از کم شدن آب بدن جلوگیری می کند بنابراین در زمان تشنگی یا حتی قبل از شیر دهی به نوزاد یک لیوان آب بنوشید.

تقویت شیر مادر با زردآلو
به منظور افزایش شیر مادر بهتر است زرد آلو را در برنامه غذایی خود داشته باشید این میوه سرشار از ویتامین C و دیگر ویتامین های مفید می باشد.

خلاصه لیست غذاها برای تقویت کردن شیر مادر
-اسفناج
-روغن جگر ماهی
- سالمون
-شیر و خامه و کره
-زرده تخم مرغ
-پرتغال
- جو

سخن آخر
نوشیدن شیر کافی و مغذی برای حفظ سلامتی و رشد همه جانبه نوزاد بسیار مهم است. اما شیر مادر تنها منبع تامین نیاز کودک نیست.
اگر به هر دلیل نتوانستید شیردهی به نوزاد را ادامه دهید، با پزشک درباره مناسب‌ترین نوع شیرخشک برای نوزادتان مشورت کنید.
برای آشنایی با انواع شیرخشک، مطلب انواع شیر خشک نوزادان و راهنمای انتخاب آن را مطالعه کنید. در نظر داشته باشید که فارغ از تغذیه، نوزاد به مادری سالم از لحاظ جسمی و روانی نیاز دارد.
تجربیات خود را از مشکلات شیردهی و کافی نبودن شیر با ما و دیگر مادران همراه ستاره در بخش نظرات و پرسش‌ها در میان بگذارید.