ماندن جفت بعد از زایمان، یعنی چه؟

فرآیند بارداری در خانم‌های مختلف متفاوت است؛ از این رو، هیچ روند روشنی برای پیش‌بینی فرآیند بارداری از زمان لقاح تا زمان زایمان وجود ندارد. تصویری که فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی از زایمان نشان می‌دهند، اغلب یک فرآیند ساده متشکل از فشار دادن، جیغ زدن و به دنیا آمدن نوزاد است.

این در حالی است که لذت مادر شدن به کلی با این تصویر تفاوت دارد. هر خانم بارداری ممکن است نگران بروز مشکل در روند بارداری خود باشد. شاید درباره عارضه نادر جفت‌ماندگی چیزهایی شنیده باشید. این عارضه به ندرت اتفاق می‌افتد، اما کاملا قابل درمان است. شما می‌توانید با کنترل این عارضه مانع از آسیب دیدن نوزادتان شوید.

جفت‌ماندگی چیست؟

جفت‌ماندگی عارضه‌ای است که در آن جفت جنین پس از زایمان داخل رحم باقی می‌ماند؛ این عارضه در 2 درصد از زایمان‌ها رخ می‌دهد. در دوران بارداری، جفت به دیواره رحم متصل می‌شود تا مواد مغذی، اکسیژن، دی‌اکسید‌کربن و آب از خون مادر به نوزاد منتقل شوند. جفت از 3 بخش تشکیل شده که هریک به واسطه غشاها و عروق خونی مخصوص به خود به بند ناف متصل شده‌اند.

وقتی نوزاد به صورت واژینال یا از طریق سزارین به دنیا می‌آید، جفت در جریان انقباضات رحم به صورت دست‌نخورده از رحم خارج می‌شود. این امر به طور معمول حدود 15 تا 30 دقیقه پس از زایمان رخ می‌دهد. با این حال، گاهی اوقات بخشی از جفت به دلایل گوناگون داخل رحم گیر افتاده یا در گوشه‌ای جا می‌ماند. به این عارضه در اصطلاح پزشکی جفت‌ماندگی می‌گویند.

چه کسانی در معرض خطر جفت‌ماندگی هستند؟
خانم‌هایی که قبلا کورتاژ کرده یا تجربه یک زایمان زودرس قبل از ۳۴ هفتگی را داشته‌اند و همچنین خانم‌هایی که سقط جنین داشته‌اند یا از اختلالات بارداری رنج می‌برند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. از آنجایی که جفت‌ماندگی پس از زایمان رخ می‌دهد، هیچ تبعاتی برای نوزاد ندارد.

۳ سناریوی مختلف برای بروز جفت‌ماندگی ارائه شده است:
چسبندگی جفت؛ زمانی رخ می‌دهد که جفت به طور طبیعی در عرض 30 تا 60 دقیقه پس از زایمان از رحم مادر خارج نمی‌شود. این جفت‌ماندگی رایج‌ترین نوع آن است.
جفت به‌دام‌افتاده؛ زمانی اتفاق می‌افتد که جفت از رحم جدا می‌شود، اما به طور طبیعی از بدن مادر خارج نمی‌شود. انسداد دهانه رحم یکی از عوامل به دام افتادن جفت است.

جفت عمیق؛ زمانی اتفاق می‌افتد که جفت در لایه‌های عمیق رحم رشد کرده و به طور طبیعی از رحم خارج نمی‌شود. این جفت‌ماندگی خطرناک‌ترین نوع آن است و می‌تواند به هیسترکتومی منجر شود.

علائم و نشانه‌های جفت‌ماندگی چیست؟

اگر رحم پس از زایمان خالی باشد، به طور طبیعی منقبض شده، به حالت عادی بازمی‌گردد و از سرعت جریان خون کاسته می‌شود. شایع‌ترین علامت جفت‌ماندگی پس از زایمان این است که عضوی که وظیفه تغذیه جفت در دوران بارداری را بر عهده داشت، نتواند در عرض ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از زایمان به شکل طبیعی از بدن خارج شود. اگر بخش‌هایی از جفت در عرض چند روز یا چند هفته پس از زایمان از بدن خارج نشود، ممکن است با علائمی از قبیل تب، خونریزی شدید یا لخته شدن خون، دل‌درد و یک ترشح بدبو مواجه شوید.

عوارض ناشی از جفت‌ماندگی چیست؟

مابین زایمان و مرحله خروج جفت از رحم مادر، خونریزی زیادی رخ می‌دهد. از این رو، ممکن است مادر به دریافت خون نیاز پیدا کند یا حتی کارش به اورژانس بکشد. کارمندان بخش زنان و زایمان طوری آموزش دیده‌اند که در صورت لزوم سریعا به مادر خون تزریق کنند تا دچار مشکلات بعدی نشود.

جفت‌ماندگی چگونه درمان می‌شود؟

درمان جفت‌ماندگی با خارج کردن تمام بخش‌های به‌جای‌‌مانده از جفت از داخل رحم انجام می‌گیرد. پزشک می‌تواند بلافاصله بعد از زایمان دست به این کار بزند و بخش‌های باقیمانده از جفت را به صورت دستی یا به کمک ابزار پزشکی از داخل رحم بیرون بیارود. اگر چند هفته از زایمان شما می‌گذرد و جفت هنوز خارج نشده، بهتر است از سونوگرافی برای انجام عمل استفاده کنید.

جفت‌ماندگی قابل پیشگیری است؟

گاهی اوقات پیشگیری مستلزم صبر و شکیبایی است. برخی از پزشکان حداقل دو ساعت صبر می‌کنند تا انقباضات رحم به اتمام برسد و جفت به طور طبیعی از بدن خارج شود. با این حال، ماساژ دادن رحم، مصرف داروهایی مانند اکسی‌توسین و اعمال فشار روی جفت نیز از جمله روش‌های موثر برای خارج کردن جفت هستند. این تکنیک‌های ساده در همان ساعات اولیه پس از زایمان نیز قابل اجرا هستند.

جفت‌ماندگی پس از سزارین
اگر پس از سزارین دچار جفت‌ماندگی شده‌اید، به احتمال زیاد این جفت‌ماندگی از نوع عمیق است. این نوع جفت‌ماندگی خطرناک‌ترین نوع آن است و می‌تواند سلامت شما را به چالش بکشد. در این حالت برای تعیین اینکه از چه روشی برای خارج کردن جفت استفاده شود، باید دید جفت‌ماندگی در چه عمقی از بافت رحم رخ داده است.