مادر بعد از زایمان، چطور از خودتان مراقبت کنید؟

طبق گفته پزشکان «در چند هفته اول پس از زایمان طبیعی بدن شما سعی می‌کند به حالت اولیه خود بازگردد. به همین دلیل انجام مراقبت‌های بعد از زایمان طبیعی در این هفته‌ها ضروری است زیرا به بهبودی کامل شما پس از زایمان طبیعی کمک می‌کند.» در این مطلب مراقبت‌های بعد از زایمان طبیعی را با هم مرور می‌کنیم:

استراحت و خواب کافی

اغلب مادران، پس از زایمان طبیعی خود را به صورت کامل فراموش می‌کنند و تمام وقت خود را صرف مراقبت و نگهداری از نوزادشان می‌کنند. در حالی که در هفته‌های اول پس از زایمان طبیعی، سلامت شما هم درست به اندازه سلامت نوزادتان اهمیت دارد. بهتر است در این هفته‌های حیاتی خواب و استراحت کافی داشته باشید. با داشتن خواب و استراحت کافی شما می‌توانید به روند بهبود خود کمک بسیاری کنید و هرچه زودتر به صورت کامل مسئولیت مادری را بر عهده بگیرید. از همسرتان بخواهید در این روزها به شما کمک کند تا بتوانید از عهده مراقبت‌های بعد از زایمان بر بیایید.

استفاده از وان

پس از زایمان طبیعی رحم شما شروع به کوچک شدن می‌کند تا به حالت اولیه خود بازگردد. این تغییر حالت ممکن است کمی‌دردناک باشد. از آنجایی که در زایمان طبیعی رحم و واژن بخیه می‌خورند این تغییر حالت کمی‌دردناک تر هم خواهد بود. در زایمان طبیعی تمیز نگه داشتن واژن و بخیه‌های آن، موضوع مهمی‌است. برای این کار به شما توصیه می‌کنیم که از حمام کردن در حالت ایستاده بپرهیزید و سعی کنید در حالت نشسته و در وان حمام کنید. می‌توانید از دود عنبر نسا برای کاهش التهاب و بهبود زخم‌ها استفاده کنید.

کمپرس یخ

بعد از زایمان طبیعی کمپرس یخ می‌تواند درد و التهاب دهانه واژن را تا میزان بسیار زیادی بهبود بخشد. در واقع سردی یخ باعث بی حسی دهانه واژن می‌شود و در نتیجه درد و تورم را کاهش می‌دهد. می‌توانید کمپرس یخ را با قرار دادن آب در یک پد بهداشتی و قرار دادن آن در فریزر بسازید. برای قرار دادن طولانی مدت کمپرس بر روی واژن، از پوشک مخصوص بزرگسالان استفاده کنید تا از چکه کردن کمپرس یخ جلوگیری کنید. توجه داشته باشید هیچ گاه یخ را به صورت مستقیم روی پوست دهانه واژن قرار ندهید. قرار دادن چند تکه یخ در داخل یک حوله و گذاشتن آن به مدت ۱۵ دقیقه بر روی دهانه واژن هم می‌تواند کار مفیدی باشد. البته توجه داشته باشید این کار نباید بیشتر از ۱۵ دقیقه طول بکشد.

استفاده از پد اضافه

پس از زایمان طبیعی خونریزی امری عادی است. شما می‌توانید از پدهای سایز بزرگ یا یک پد اضافه برای جلوگیری از سرریزشدن خونریزی بعد از زایمان طبیعی استفاده کنید.

انجام تمرین‌های کگل

تقویت عضلات لگن پس از زایمان طبیعی بسیار مفید است.پزشکان معتقدند «ورزش کگل برای تقویت عضلاتی که در طول زایمان طبیعی دچار پارگی و یا کشش شده اند بسیار موثر است.» بهتر است ۱ الی ۲ هفته پس از زایمان طبیعی این ورزش‌ها را شروع کنید:

عضلات کف لگنتان را منقبض کنید. (مثل زمانی که می‌خواهید از خروج ادرار جلوگیری کنید.)

- این کار را به مدت ۱۰ ثانیه انجام دهید و سپس برای ۱۰ ثانیه رها کنید.

- این حرکات را به مدت ۱۰ الی ۱۵ بار تکرار کنید.

- در هر روز ۲ تا ۳ بار این کار را انجام دهید.

- در کنار ورزش کگل می‌توانید به انجام پیاده روی و تمرینات کششی هم بپردازید.

در هنگام انجام این تمرینات، حتما مراقب باشید تا صدمه ای به خودتان وارد نکنید!

مراقبت از بخیه‌ها

برخی از بانوان بعد از زایمان طبیعی در ناحیه واژن بخیه می‌خورند. مراقبت از بخیه‌ها و جلوگیری از عفونت آنها موضوع مهمی‌است که بعد از زایمان طبیعی باید به آن توجه شود. این مسئله جز مهم ترین مراقبت‌های بعد از زایمان محسوب می‌شود.

برای مراقبت از محل بخیه‌ها هنگام شستشوی خود از آب گرم استفاده کنید و هنگامی‌که در توالت هستید از فشار وارد کردن به واژن خودداری کنید.

بواسیر

چه بعد از زایمان طبیعی و چه بعد از سزارین، برخی از خانم‌ها ممکن است دچار بواسیر شوند. بواسیر در دو نوع داخلی و خارجی اتفاق می‌افتد و می‌تواند مشکلات بسیاری را پس از زایمان به وجود بیاورد. برای جلوگیری از به وجود آمدن این مشکل راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:

- خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه

- مصرف غلات کامل و غذاهای سرشار از فیبر

- نوشیدن مقدار زیادی آب و پرهیز از مصرف نوشابه‌های گاز دار

- استفاده از کرم‌های موضعی

- استفاده از مسهل‌ها

درد پستان

پس از زایمان، فرایند شیر دهی به نوزاد آغاز می‌شود. ممکن است در روزهای ابتدایی سینه‌های شما سنگین باشند و کمی‌احساس درد کنید. برای کاهش درد سینه‌ها این راهکارها را پیش بگیرید:

- حتماً مرتب به نوزاد خود شیر بدهید و یا شیرتان را بدوشید و داخل بطری نگهداری کنید.

- از کمپرس گرم استفاده کنید تا شیر به راحتی جریان داشته باشد.

- می‌توانید از کمپرس یخ برای کاهش درد استفاده کنید.

- برای جلوگیری از نشت شیر از پد سینه استفاده کنید.

- از سوتین مناسب استفاده کنید.

- سینه را به شکل صحیح در دهان نوزاد قرار دهید.

بررسی علائم عفونت‌ها

عفونت‌ها را جدی بگیرید زیرا عفونت دهانه رحم و محل بخیه‌ها پس از زایمان طبیعی رایج است.

اولین نشانه عفونت دهانه رحم بعد از زایمان طبیعی وجود ترشحات زرد و یا سبز است.

علامت بارز دیگر ترشحات بد بوی واژن است.

احساس سوزش هنگام ادرار و نیاز به دفع مکرر ادرار هم می‌تواند از نشانه‌های عفونت دهانه رحم بعد از زایمان طبیعی باشد.

اگر هر یک از این علائم را دیدید، سریعاً با پزشک خود مشورت کنید.

کنترل احساسات

بعد از زایمان طبیعی و سزارین، تغییرات محسوسی در هورمون‌های خانم‌ها به وجود می‌آید. این تغییرات می‌توانند تاثیر بسیاری بر احساسات آنها بگذارند. یکی از مشکلات رایج عاطفی پس از زایمان، افسردگی است. اگر علائم افسردگی پس از زایمان در خانم‌ها کمتر از دو هفته به طول انجامید، جای هیچ نگرانی نیست. اما اگر این علائم بیش از دو هفته ادامه داشت،‌ به این معناست که مادر دچار افسردگی پس از زایمان شده است.

نکات قابل توجه در مراقبت‌های بعد از زایمان طبیعی

- از سفرهای طولانی مدت بپرهیزید. سعی کنید سفرهای را کوتاه را تجربه کنید.

- اگر مجبور به سفر کردن هستید، حتما پاهای خود را دراز کنید.

- از رفتن به استخر خودداری کنید.

- به مدت ۴ الی ۶ هفته نزدیکی نکنید.

- هنگام سرفه یا عطسه بالشی بر روی شکم خود قرار دهید.

- به مدت طولانی در منزل نمانید! زیرا ممکن است افسردگی شما تشدید شود.