کارتون های مورد علاقه بچه ها، دیروز و امروز

مجله شهرزاد:کودکان علاقه زیادی به دیدن کارتونهای مختلف از خود نشان میدهند. با پدر و مادرها که صحبت کنید و از کارتونهای مورد علاقه بچه ها که بپرسید، متوجه میشوید از بین این همه کارتون و برنامه ساخته شده برای کودکان که در شبکه های تلویزیونی و فروشگاه های عرضه محصولات صوتی و تصویری ارائه میشود، چندتایی بیشتر از بقیه، دل بچه ها را برده اند. اگر در گذشته بچه ها به تام و جری و دختر به نام نل و بچه های آلپ علاقه نشان میدادند، امروز کارتونهایی مثل بن تن و اسپایدرمن بیشتر مورد علاقه پسران هستند و کارتونهایی مثل سیندرلا و زیبای خفته بیشتر مورد علاقه دختر بچه ها.

جالب اینکه کارتونهای دخترانه انگار نسل به نسل جذابیت خود را حفظ میکنند. تاثیر این کارتونها بر بچه ها هم به گونه ای است که آنها در بازیهای خود از شخصیت این کارتونها الگوبرداری میکنند، حتی وسایل و اسباب بازیهایی که مرتبط با شخصیت این کارتونهاست بیشتر مورد توجه آنها قرار میگیرد. ممکن است والدین دلیل علاقه زیاد کودکان به این کارتونها و جنبه های مثبت و منفی که شخصیت های کارتونی بر کودکان میگذارند، ندانند و اطلاعی از اینکه آیا دیدن این کارتونها برای کودکان مفید یا مضر هستند، نداشته باشند. از این رو با خانم دکتر خوشابی، روانپزشک و فلوشیپ روانپزشکی کودک درباره این مسائل صحبت کردیم تا به والدین کمک بیشتری در انتخاب های مناسب کرده باشیم.

دلیل علاقه کودکان چیست؟

دلیل علاقه کودکان به کارتونهایی مثل بن تن و اسپایدر من و تاثیر آنها بر کودکان فیلم های انیمیشنی مثل اسپایدرمن و بن تن که بیشتر مورد علاقه پسر بچه ها هستند، معمولا با استفاده از جلوه های 3بعدی زیبا و خلاقانه تهیه میشوند و درصد جذب مخاطب را بالا می برد. به لحاظ روانشناختی انسان ها معمولا قهرمانان را دوست دارند و به گونه ای با آنها همذات پنداری میکنند. مثال در مورد کودکان دیرجوش که محتاط و حتی ترسو هستند دیدن این انیمیشنها به کودک کمک می کند خودش را جای قهرمان اصلی داستان بگذارد و در تخیل، خود را همانند شخصیت کارتونی شجاع، نترس و فداکار بپندارد.

این فیلمها ذهن خیال پرداز کودکان را به تخیل بیشتر وا می دارد و ساعاتی از روز که سرگرم تماشای آنها هستند و ساعات دیگری که با فکر این شخصیت ها روز خود را به بازی با خود یا همسالان می گذرانند، آنها را به خوبی سرگرم میکند و احساس لذت و تفریح و خوشی را در آنها تقویت میکند. بنابراین طبیعی است کودکان جذب این فیلمها میشوند. در مورد دختران هم فیلمهایی مثل سیندرلا، زیبای خفته، باربی ها و.... تقریبا همین نقش را برای آنها ایفا میکند.

این الگوپذیری از شخصیتهای فیلمهای انیمیشن گاه تاثیر مثبت وگاه منفی دارد.جنبه های مثبت این فیلمها در تقویت رفتارهای مطلوب مانند مهربانی کردن به دیگران، ایثار و همدلی کردن با سایر انسان هاست. از سوی دیگر جنبه های منفی به خصوص در مورد فیلمهای خشن، تقویت رفتارهای پرخاشگرانه به ویژه در پسر بچه هاست که آنها سعی میکنند الگوی رفتاری مشاهده شده در فیلمها را در ارتباط با همسالان خود در مهدکودک یا مدرسه اجرا کنند.

چه رفتاری باید با کودکان داشت که کمتر این فیلمها را ببینند و چه چیزهایی را میتوان جایگزین کرد؟

با توجه به اثرات مثبت و منفی تماشای فیلمهای انیمیشنی، نقش والدین در کمک به کودک برای انتخاب درست این فیلمها بسیار مهم است. از همان ابتدای دوران کودکی بهتر است والدین سعی کنند از خرید فیلمهایی با محتوای خشن خودداری کنند و به عنوان یک قانون از آن یاد کنند.

کودکان را میتوان از همان دوران کودکی یعنی ۵/ 2 تا ۳ سالگی به بعد با قوانین موجود در خانواده آشنا کرد تا آنها یاد بگیرند در منزل آنها فیلمهای ترسناک و خشن وارد نمیشود. مدت زمان تماشای این فیلمهای کارتونی نیز بسیار مهم است.

در بسیاری از خانواده ها کودکانی که به مهدکودک نمیروند ساعات زیادی از روز را صرف تماشای این فیلمها میکنند و والدین هم از این فرصت استفاده میکنند و به کارهای منزل خود رسیدگی میکنند، اما قاعدتا در هر خانه ای باید ساعات مشخصی را برای دیدن این فیلمها به کودکان داد و معمولا بهتر است از ساعات دیدن یک تا 2 فیلم بیشتر نباشد. کودکان بهتر است ساعات صبح را در مهد بگذرانند تا آموزشهای ویژه سنین خود را دریافت کنند و از طرف دیگر تعاملات اجتماعی آنها با گروه همسالان تقویت شود و در ساعات عصر زمان کوتاهی به تماشای این فیلمها بپردازند و در کنار آن زمانی را برای بازیهای جسمی و فکری داشته باشند.

طبیعی است برای انجام بازیهای فیزیکی و فکری مشارکت والدین و سایر فرزندان با هم لذت بخشی بیشتری دارد. وقتی کودکان برنامه منظمی داشته باشند، بدیهی است به طور خود به خود زمان کمتری برای تماشای فیلم های کارتونی خواهند داشت. این مسئله از این نظر حائز اهمیت است که بسیاری از کودکان تا قبل از مدرسه به دیدن تلویزیون و انواع سیدی ها به شدت عادت میکنند و این در سنین مدرسه برای انجام تکالیف اختلال ایجاد میکند.

از آنجا که ترک این امر کار مشکلی است بهتر است در منزل، تلویزیون و سایر رسانه های تصویری در ساعتهای خاصی برای دیدن برنامه روشن شود نه اینکه از صبح تا شب روشن باشد و کودک یاد بگیرد میتواند هر برنامه ای را تماشا کند. کودکانی که طی روز برنامه های مختلفی از جمله شرکت در کلاسهای ورزشی، نقاشی، خلاقیت و..... دارند، ساعات کمتری را صرف تماشای انواع رسانه های تصویری میکنند.