برنامه تغذیه قبل از بارداری، کدوم ماهی ها بهترن؟

ماهی یک ماده غذایی کم چرب ولی سرشار از پروتئین، ویتامین D ودیگر مواد مورد نیاز برای رشد نوزاد و بارداری سالم می باشد.

برای بسیاری از زنانی که قصد بارداری دارن این سوال مطرح است. حتی اگر شما زیاد اهل مصرف ماهی و غذاهای دریایی نیستید، حتما شنیده اید که ماهی مهمترین منبع غذایی اسیدهای چرب امگا۳ ( بخصوص DHA و EPA ) می باشد که برای مغز نوزاد و تکامل چشمانش بسیار مفید است.

ماهی یک ماده غذایی کم چرب ولی سرشار از پروتئین، ویتامین D ودیگر مواد مورد نیاز برای رشد نوزاد و بارداری سالم می باشد. بدن شما می تواند امگا۳ را برای چند هفته ذخیره نماید، پس ایده خوبی است که شما با خوردن ماهی مطمئن شوید که درحال حاضر به اندازه کافی این ماده را دریافت می کند و به اندازه کافی ذخیره داشته باشید تا در دوره بارداری از آن استفاده کنید.

ازسوی دیگر احتمالا شنیده اید که بعضی از ماهی ها آلاینده هایی مانند جیوه دارند. این فلز در مقدار بالا ( دوز بالا) برای رشد مغز و سیستم عصبی کودک شما تاثیر منفی دارد. جیوه در بدن جمع می شود و بدن شما برای دفع آن زمان نیاز دارد،( یعنی از زمانی که شما مصرف ماهی خود را کاهش می دهید مدت زمانی طول می کشد تا ذخیره جیوه از بدن شما دفع شود) بنابراین شما حق دارید که قبل از باردار شدن نگران این موضوع باشید.

اکثر کارشناسان معتقدند که در دوران باروری (سالهایی که قصد بارداری دارند) زنان می توانند مقدار ماهی مصرف کنند ولی مهم است که بدانند که کدام نوع از ماهی بی خطر است و چه مقدار مصرف آن مجاز است. در ادامه مطالبی به عنوان راهنمایی ارائه می گردد تا شما ضمن دریافت مواد مورد نیاز بدن خود و کودکتان ، خطر احتمالی در مورد جیوه نیز برای شما به حداقل برسد.

چطور جیوه وارد بدن ماهی می شود؟

جیوه همه جا هست حتی در هوایی که تنفس می کنیم. برخی از منابع مانند آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها طبیعی هستند. جیوه بیشتر از طریق نیروگاه های برق، کارخانه های سیمان، مواد شیمیایی خاص و تولیدات صنعنی منتشر می شود. جیوه برای ساخت ترمومتر و ترموستات استفاده می شود و پس از پایان عمر این ابزار جیوه استفاده شده در ساخت آنها در محیط منتشر می شوند.

وقتی جیوه وارد آب می شود باکتری ها آن را به متیل جیوه تبدیل می کنند. ماهی ها متیل جیوه را از طریق آبی که درآن شنا می کنند و غذایی که می خورند جذب می کنند. متیل جیوه به پروتئین موجود در ماهیچه های ماهی می چسبد و حتی پس از پخت ماهی نیز از بین نمی رود.

تقریبا تمام ماهی ها و صدف ها مقداری جیوه در بدن خود دارند ولی این مقدار درماهی های درنده ( شکارچی ) بیشتر است. زیرا این ماهی ها از ماهی های دیگر تغذیه می کند ( ماهی هایی که خودشان جیوه جذب کرده اند) . ماهی های بزرگتر بیشتر ماهی می خورند و ماهیهای بزرگتر معمولا بیشتر از کوچکترها عمر می کند و روشن است که زمان بیشتری هم دارند تا جیوه بیشتری جذب کنند.

اگر من ماهی ( با مقدار جیوه بالا ) مصرف کنم چه اتفاقی می افتد؟

بدن شما به راحتی متیل جیوه را از بدن ماهی جذب می کند و چندماه آن را نگه می دارد. اشخاصی که باردار می شوند جیوه را به جفت ( نوزاد ) نیز انتقال می دهند.

تحقیقات نشان می دهد، قرارگرفتن در معرض متیل جیوه با غلظت بالا در دوران بارداری می توان رشد مغز و سیستم عصبی نوزاد را مختل کند.و این تاثیرات ممکن است شدت و ضعف داشته باشد. به گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست EPA بیشتر این تاثیرات بر روی مهارتهای شناختی( مانند حافظه و دقت )، گویش ، مهارتهای حرکتی و بینایی می باشد. زنان باردار، زنانی که قصد بارداری دارند، پرستاران و همین طور کودکان و نوجوانان ایشان در برابر مقدار زیاد جیوه بیشتر آسب پذیرند.

هنوز هیچ نظر کارشناسی و دقیقی وجود ندارد که بیان کند دقیقا وجود چه مقدار جیوه در غذا مضر است ولی اکثر کارشناسان معتقدند که این یک تصمیم عاقلانه است که زنانی که در سن باروری ( بچه زایی ) هستند خوردن ماهی هایی با مقدار فراوان جیوه را قطع نموده و مصرف بقیه ماهی ها را محدود ( نه قطع ) کنند.

چرا نباید خوردن ماهی را قطع کنیم؟

ماهی یک انتخاب تغذیه ای بسیار مناسب است و بسیاری از کارشناسان منافع و مزایایی ماهی را بیشتر از معایب و مضرات آن می دانند. خیلی ضروری نیست و شاید اصلا ممکن نیست که به کلی مانع رسیدن جیوه به بدن شویم و مقدار کمی جیوه نمی تواند مضر باشد. چارلز سنتری (Charles Santerre ) ، پروفسور سم شناسی و مسمومیتهای غذایی در دانشگاه پورود و متخصص درباره آلاینده های موجود درماهی معتقد است اگر یک زن باردار خوردن ماهی را به منظور اجتناب از جیوه قطع کند، ممکن است مواد مفیدی را که از تغذیه ماهی به نوزاد می رسد را از دست بدهد.

این مغز و بنایی کودک شماست که بیشترین استفاده را از اسیدهای چرب سالم موجود در ماهی خواهد برد. بررسی ها نشان می دهد که کودکانی که در دوره بارداری مقدار مناسیب امگا۳ دریافت کرده اند بیشتر از بقیه در مورد مهارتهای شناختی و تکامل بینایی رشد و پیشرفت خواند داشت. و تحقیقات اندکی نیز وجود دارد که نشان می دهد مصرف ماهی در دوران بارداری می تواند از تولد زود هنگام ( نوزاد زودرس ) و وزن کم در هنگام تولد پیشگیری نماید.

منبع: نی نی رشد