علت درد مثانه در زنان، تشخیص و درمان
عفونت مثانه باعث علائمی می‌شود که توجه شما را به خود جلب می‌کند.
عفونت مثانه باعث علائمی می‌شود که توجه شما را به خود جلب می‌کند. بطور مکرر به دستشویی می‌روید و همچنان احساس می‌کنید که مجدداً نیاز به دفع ادرار دارید. و پس از اینکه وارد دستشویی شدید، به جای اینکه بدون نگرانی این کار را انجام دهید، با هر بار ادرار کردن احساس سوزش یا درد خواهید داشت. ابتلا به عفونت مثانه منجر به التهاب مثانه می‌گردد که در این وضعیت مثانه متورم شده و تحریک می‌شود. به همین دلیل علائم آن پدید می‌آیند. عفونت مثانه یکی از شایع‌ترین انواع عفونت مجاری ادراری می‌باشد.
چه افرادی در معرض عفونت مثانه هستند؟
هر فردی ممکن است به عفونت مثانه مبتلا شود، اما زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به عفونت‌های مثانه هستند. زیرا مجرای پیشابراه زنان کوتاه‌تر بوده و در نتیجه مسیر حرکت باکتری به مثانه ساده‌تر است. همچنین فاصله مجرای پیشاب تا راست روده (رکتوم) در زنان نزدیک‌تر از مردان است. به عبارت دیگر فاصله کوتاهی برای حرکت باکتری تا مثانه وجود دارد. فاکتورهای دیگری نیز می‌تواند خطر ابتلا به عفونت مثانه در مردان و زنان را افزایش دهد. این فاکتورها شامل:
- سن بالا
- عدم تحرک
- عدم مصرف مایعات کافی
- انجام عمل جراحی در مجاری ادراری
- استفاده از سوند ادراری
- احتباس ادراری که شامل انسداد در مثانه یا پیشابراه است.
- اختلالات دستگاه ادراری به دلیل نقائص هنگام تولد و یا وارد شدن صدمات
- مشکلات و دشواری دفع ادرار که به معنی مشکلات تخلیه مثانه است.
- تنگی مجرای ادرار
- بزرگ شدگی پروستات
- بی‌اختیاری مدفوع
- بارداری
- دیابت
اگرچه زنان به طور کلی بیشتر مستعد ابتلا به عفونت مثانه هستند، اما مردان نیز در برابر آن کاملاً مصون نیستند. در مردان، پس از اولین دفعه ابتلا به عفونت مثانه، احتمال عود مجدد آن وجود دارد. به این دلیل که باکتری‌ها می‌توانند راه خود را به بافت‌های پروستات پیدا کرده و در آن بافت‌ها پنهان شوند.
هر فردی ممکن است به عفونت مثانه مبتلا شود، اما زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به عفونت‌های مثانه هستند. زیرا مجرای پیشابراه زنان کوتاه‌تر بوده و در نتیجه مسیر حرکت باکتری به مثانه ساده‌تر است. همچنین فاصله مجرای پیشاب تا راست روده (رکتوم) در زنان نزدیک‌تر از مردان است. به عبارت دیگر فاصله کوتاهی برای حرکت باکتری تا مثانه وجود دارد. فاکتورهای دیگری نیز می‌تواند خطر ابتلا به عفونت مثانه در مردان و زنان را افزایش دهد. این فاکتورها شامل:
- سن بالا
- عدم تحرک
- عدم مصرف مایعات کافی
- انجام عمل جراحی در مجاری ادراری
- استفاده از سوند ادراری
- احتباس ادراری که شامل انسداد در مثانه یا پیشابراه است.
- اختلالات دستگاه ادراری به دلیل نقائص هنگام تولد و یا وارد شدن صدمات
- مشکلات و دشواری دفع ادرار که به معنی مشکلات تخلیه مثانه است.
- تنگی مجرای ادرار
- بزرگ شدگی پروستات
- بی‌اختیاری مدفوع
- بارداری
- دیابت
اگرچه زنان به طور کلی بیشتر مستعد ابتلا به عفونت مثانه هستند، اما مردان نیز در برابر آن کاملاً مصون نیستند. در مردان، پس از اولین دفعه ابتلا به عفونت مثانه، احتمال عود مجدد آن وجود دارد. به این دلیل که باکتری‌ها می‌توانند راه خود را به بافت‌های پروستات پیدا کرده و در آن بافت‌ها پنهان شوند.
در صورتی که ادرار کردن همراه با درد باشد و هر یک از علائم زیر را دارید باید به پزشک مراجعه نمایید:
- استفراغ
- تب و لزر
- ادرار خونی
- درد شکم یا کمر
این وضعیت می‌تواند بطور بالقوه یک بیماری تهدیدکننده‌ی کلیوی، عفونت پروستات، تومور کلیه یا مثانه یا سنگ مثانه باشد. عفونت مثانه اغلب بیشتر از اینکه جدی باشد، آزاردهنده است. اما می‌تواند به طرف کلیه‌ها گسترش پیدا کرده و باعث مشکلات جدی‌تری شود. بنابراین درمان فوری عفونت‌های مثانه بسیار مهم است. پزشکان معمولاً از آنتی‌بیوتیک جهت از بین بردن باکتری‌هایی که باعث عفونت شده‌اند استفاده می‌کنند.
دلایل
دلیل اصلی باکتری‌ها و معمولاً باکتری اشریشیا کلی (E. coli) می‌باشد. این باکتری‌ها بر روی پوست و روده‌های شما زندگی می‌کنند و بیشتر اوقات باعث مشکل نیستند. تمام افراد این باکتری‌ها را دارند، اما در صورتی که وارد مجرای ادرار شوند، می‌توانند به طرف مثانه حرکت کرده و منجر به عفونت گردند.
در زنان
عفونت مثانه به چندین دلیل در زنان بیشتر از مردان شایع است.
مجرای ادرار زن کوتاه‌تر از مرد می‌باشد و نزدیک به واژن و مقعد که باکتری‌ها در آنجا زندگی می‌کنند است. رابطه جنسی، تمیز کردن ناحیه تناسلی از عقب به جلو پس از رفتن به دستشویی، استفاده از تامپون و نیز دیافراگم جهت پیشگیری از بارداری همگی راه‌هایی هستند که باکتری می‌تواند از طریق آنها وارد شود.
در طول بارداری، جنین می‌تواند به مثانه فشار وارد کند که مانع تخلیه کامل آن شده و در نتیجه فضایی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌شود.
پس از قاعدگی ، زنان هورمون استروژن کمتری تولید می‌کنند. این امر باعث می‌شود که پوشش مجرای ادرار نازک‌تر شده و تعادل باکتری‌های در واژن تغییر کند و احتمال بروز عفونت بیشتر گردد.
در مردان
هنگامی که مردان مبتلا به این مشکل می‌شوند، معمولاً دلیل آن عفونت پروستات می‌باشد. اما هر گونه انسداد مثلاً در اثر سنگ مثانه یا بزرگ شدن پروستات می‌تواند از تخلیه کامل مثانه جلوگیری کرده و باعث عفونت شود.
علائم عفونت مثانه
شایع‌ترین علائم التهاب سیستیت (اصطلاح پزشکی برای عفونت مثانه) احساس سوزش در هنگام ادرار است. سایر علائمی که ممکن است داشته باشید عبارتند از:
- تکرر ادرار
- ادرار به مقدار کم در هر بار دفع ادرار
- ادرار خونی یا تیره
- بوی بد ادرار
- درد در پایین شکم
- تب (علامتی که ممکن است نشان دهد عفونت وارد کلیه‌ها شده است)
در افراد مسن، خستگی طولانی مدت یا سردرگمی ذهنی ممکن است علائم عفونت‌های جدی‌تر مجاری ادرار باشند. اگر قصد مراقبت از یک کودک که دچار عفونت ادراری شده است را دارید، باید خیس شدن‌های تصادفی وی در طول روز را که قبلاً رخ نمی‌داده کنترل کنید. سایر علائم شامل کاهش اشتها و استفراغ می‌باشند.
تشخیص
پزشک می‌تواند عفونت مثانه را با انجام یک آزمایش ادرار تشخیص دهد. آزمایش نمونه ادرار برای بررسی موارد زیر انجام می‌شود:
- گلبول‌های سفید خون
- گلبول‌های قرمز خون
- نیتریت
- باکتری
- مواد شیمیایی دیگری که هنگام عفونت مثانه در ادرار وجود دارد.
پزشک همچنین ممکن است آزمایش کشت ادرار را توصیه کند. این آزمایش به منظور تعیین نوع باکتری موجود در ادرار انجام می‌شود. هنگامی که نوع باکتری شناسایی شد، آزمایش حساسیت آنتی‌بیوتیکی باکتری برای تعیین بهترین آنتی‌بیوتیک مناسب برای درمان عفونت انجام می‌شود.
آزمایش‌های پایه
پزشک در ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد علائمتان صحبت می‌کند. ممکن است همین کار برای تشخیص مشکل شما کافی باشد. در غیر این صورت، آزمایش ادرار تجویز می‌شود. این آزمایش وجود باکتری، خون یا چرک را در نمونه‌ی خون کنترل می‌کند. ممکن است پزشک از تست کشت ادرار نیز برای تعیین اینکه چه باکتری‌هایی باعث عفونت شده‌اند استفاده کند.
آزمایش‌های پیشرفته
به منظور تعیین دلیل عفونت مثانه، پزشک می‌تواند از آزمایش‌های زیر استفاده کند:
- سیستوسکوپی:
پزشک یک سیستوسکوپ (یک لوله باریک همراه با دوربین) را وارد مجرای ادرار می‌کند تا مشکل را پیدا کند یا یک نمونه از بافت را جهت آزمایش‌های بیشتر بگیرد (بافت برداری).
- تصویربرداری:
سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی می‌توانند تومور کلیه، سنگ کلیه و مشکلات دیگر را نشان دهند.
- اوروگرافی داخل وریدی:
در این آزمایش پرتو ایکس از ماده حاجب برای گرفتن تصاویری از کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه استفاده می‌شود.
- سیستو اورتروگرافی در حین ادرار کردن:
پزشک ماده حاجب را وارد مثانه می‌کند تا برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها را در صورت وجود تشخیص دهد.
- اورتروگرافی رتروگراد:
در این آزمایش از ماده حاجب به منظور یافتن مشکلات در مجرای ادرار استفاده می‌شود.
درمان عفونت مثانه
آنتی‌بیوتیک
عفونت خفیف مثانه ممکن است به خودی خود ظرف چند روز برطرف شود. در غیر این صورت معمولاً با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. اغلب پس از یک یا چند روز احساس بهتری خواهید داشت اما باید تمام مقدار داروی تجویز شده را مصرف کنید.
زنان مبتلا به عفونت اولیه و خفیف معمولاً به مدت ۳ تا ۷ روز آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، هر چند برخی پزشکان ممکن است آنتی‌بیوتیکی تجویز کنند که فقط یک بار باید استفاده شود. برای عفونت‌های قوی‌تر، یا در صورتی که بطور مکرر دچار آن می‌شوید، ممکن است نیاز باشد که ۷ تا ۱۰ روز آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. و اگر یک مشکل سلامتی دیگر مانند دیابت داشته باشید، آنتی‌بیوتیک قوی‌تر و به مدت طولانی‌تری باید استفاده شود.
برای زنان بعد از قاعدگی ممکن است پزشک استفاده از کرم واژینال با استروژن را در صورتی که بی‌خطر باشند، توصیه کند. برای مردانی که دچار عفونت مثانه ناشی از عفونت پروستات هستند، ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک به مدت چند هفته باشد. همچنین ممکن است داروهایی جهت تسکین علائمی مانند درد یا تکرر ادرار، تجویز شوند.
داروهای مسکن
داروهای مختلفی می‌توانند باعث تسکین علائم شوند، بخصوص علائمی مانند تکرر ادرار و درد هنگام ادرار. فنازوپیریدین ممکن است با تسکین بافت‌های ملتهب به کاهش درد کمک کند و می‌توان به مدت چند روز و تا زمانی که آنتی‌بیوتیک عفونت را کنترل کرد آن را مصرف نمود.
عمل جراحی
ممکن است جراحی به منظور برطرف کردن هر گونه انسداد فیزیکی در جریان ادرار یا اصلاح یک اختلال ساختاری که باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت می‌شود مانند افتادگی رحم یا مثانه، ضروری باشد. تا زمان انجام جراحی، تخلیه ادرار از ناحیه‌ی مسدود شده با استفاده از کاتتر به کنترل عفونت کمک می‌کند. معمولاً قبل از جراحی به منظور کاهش خطر گسترش عفونت در بدن، آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
مراقبت از خود
برخی از اقداماتی که می‌توان در خانه جهت تسکین علائم انجام داد عبارتند از:
-پرهیز از رابطه جنسی
-نوشیدن مقدار زیاد آب، و پرهیز از کافئین و غذاهای ادویه‌دار که می‌توانند باعث بدتر شدن علائم شوند.
-مصرف داروهای مسکن
-حمام آب گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه
-استفاده از پد حرارتی بر روی پایین شکم
راه‌های جلوگیری از عفونت مثانه
تغییر شیوه زندگی می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت مثانه را کاهش دهد. اگر شما مکرراً دچار عفونت مثانه می‌شوید، پزشک ممکن است درمان پیشگیرانه را به شما توصیه کند. این درمان شامل مصرف روزانه آنتی‌بیوتیک در دوزهای کوچک برای پیشگیری یا کنترل عفونت مثانه در آینده است.
تغییر شیوه زندگی
تغییرات زیر در شیوه زندگی شما ممکن است سبب کاهش بروز عفونت مثانه یا جلوگیری از آن گردد:
- شش تا هشت لیوان آب در روز بنوشید. اگر مبتلا به نارسایی کلیه هستید، در مورد مقدار نوشیدن مایعات با پزشک خود مشورت کنید.
- نوشیدن آب زغال اخته روزانه
- ادرار کردن به محض حساس نیاز
- پس از ادرار، از جلو به عقب خود را بشویید. (اگر زن هستید)
- از دوش مهبل، اسپری‌های بهداشتی زنانه یا پودر استفاده نکنید.
- در هنگام حمام کردن، ایستاده دوش بگیرید.
- لباس زیر پنبه‌ای و لباس گشاد بپوشید.
- لباس زیر خود را روزانه تعویض کنید.
- به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده کنید.
- به جای استفاده از دیافراگم و یا اسپرم کش، از یک روش دیگر برای کنترل بارداری استفاده کنید.
- از کاندوم غیر اسپرم‌کش و بدون روان‌کننده استفاده کنید.
- قبل و بعد از مقاربت جنسی ادرار کنید.
نظر کاربران
خیلی ممنون از اطلاعات خوبتون .