درمان ناباروری با کلومیفن، عوارض
اگر زوجین در مدت یکسال قادر به باروری نباشند، نازایی گفته می شود و ۱۵ درصد از زوجین را شامل می شود.
اگر زوجین در مدت یکسال قادر به باروری نباشند، نازایی گفته می شود و ۱۵ درصد از زوجین را شامل می شود. شامل می شود. نازایی در زن و مرد بستگی به چند عامل دارد. ۸ درصد نازایی با علت مردان و ۳۷ درصد علت زنان می باشد و ۳۵ درصد به هر دو، زن و مرد ارتباط دارد. ۵۰ درصد علل مشخص وجود ندارد. وقتی نازایی اتفاق می افتد مرد و زن هر دو باید بررسی شوند. اگر زن تخمک نسازد یک روش درمان استفاده از قرص کلومیفن می باشد.
تخمک گذاری
برای فهم اینکه چرا و چطور کلومیفن مصرف گردد مهم است که تخمک گذاری در زن را بدانیم معمولا هر زن هر 35-24 روز تخمک گذاری می کند و تخمک گذاری 14-12 روز قبل از قاعدگی بعدی اتفاق می افتد و بیشترین شانس باروری در همین زمان تخمک گذاری و یک یا دو روز قبل از تخمک گذاری می باشد که زمان تقریبا 14-12 روز بعد از اولین روز از 28 روز سیکل ماهیانه می باشد.
خانمهایی که بیشتر به کلومیفن جواب می دهند آنهایی هستند که FSH بالایی نداشته باشند و همچنین آندسته ای که بعد از درمان با پروژسترون خونریزی می کنند که شامل زنهایی با تخمدان پلی کیستیک می باشد.
بررسی قبل از درمان:
قبل از هر درمان نازایی زن و همسرش باید بررسی کامل نازایی شوند. این بررسی شامل، گرفتن شرح حال، معاینه فیزیکی، تست اسپرم و آزمایش خون و غیره می باشد.
مقدار دارو:
کلومیفن معمولا روز ۳ یا ۴ یا ۵ قاعدگی داده می شود. معمولا یک قرص mg۵۰ برای ۵ روز داده می شود. اولین روز خونریزی روز اول سیکل نامیده می شود. اگر زن قاعدگی نداشته باشد با پروژسترون ایجاد قاعدگی می کنید.
تخمک گذاری معمولا بین روز 19-14 اتفاق می افتد. می توان با استفاده از نوار مخصوص که در ادرار تست می شود زمان تخمک گذاری را مشخص کرد اگر این نوار در دسترس نباشد توصیه می شود از روز 10 قاعدگی به مدت یک هفته یک روز در میان نزدیکی داشته باشید. با استفاده از سونوگرافی واژینال می توان زمان تخمک گذاری را مشخص نمود. اگر تخمک گذاری در ماه اول ایجاد نشد و دوز کلومیفن افزایش داده می شود.
بیشتر حاملگی ها در ۶ ماه اول استفاده از کلومیفن اتفاق می افتد بعد از ۶ ماه موفقیت کاهش می یابد.
فوائد:
کلومیفن ارزان می باشد. کلومیفن شانس حاملگی را افزایش می دهد و خطر جانبی کمتری دارد.
خطرات:
خطر کلومیفن شامل افزایش چند قلویی می باشد. تقریبا ۶ درصد زنها شانس دوقلویی دارند.و درصد کمکی ممکن است تخمدانها بزرگ شود.
از خطرات جانبی دیگر گرگرفتگی، سردرد. احساس نفخ شکم، تهوع، استفراغ، درد پستان می باشد؟
عدم بینایی مانند کدورت و دوبینی در ۲-۱ درصد اتفاق می افتد.
بیشتر مطالعات افزایش خطر اختلالات جنسی و سقط گزارش نداده اند. خطر کانسر پستان و رحم افزایش نمی یابد. بطو مختصری خطر کانسر تخمدان را افزایش می دهد. زنهایی که بعد از سه سیکل درمان با کلومیفن باردار نمی شوند. احتیاج به بررسی های دیگری مانند هیستروسالپنگوگرافی (X-Ray رحم و لوله ها) آزمایش خون می باشند.
کاهش وزن:
زنهایی که چاق هستند کمتر تخمک گذاری می کنند. اغلب کاهش وزن بهترین درمان می باشد. چاقی وقتی است که BMI بیشتر از kg/m۲۲۵ باشد. کاهش وزن ارزان می باشد و شانس تخمک گذاری و حاملگی را افزایش می دهد به علاوه خطر در حین حاملگی را کاهش می دهد.
کاهش مصرف کالری و ورزش برای کم کردن 10-5 درصد وزن پیشنهاد می شود.
افزایش وزن:
زنهایی که زیر وزن نرمال می باشند. BMI کمتر از ۱۷ بعلت کاهش اشتها و یا ورزش سنگین بطور نامرتب تخمک گذاری می کنند. به این دسته توصیه می شود که حداقل BMI را به ۱۹ برسانند.
درمان با گونادوتروپین انسانی
بعضی از خانمها با وجود رشد فولیکول در وسط سیکل افزایش LH نداشته و تخمک گذاری نمی کنند که به این دسته آمپول HCG تزریق می کنند.
با استفاده از سونوگرافی فولیکول اندازه گیری می شود و زمان تزریق HCG مشخص می شود که در روز تزریق ۴۴-۳۶ ساعت بعد تخمک گذاری اتفاق می افتد.
عدم جواب به کلومیفن
اگر بیماران با توجه به داشتن تخمک در سه سیکل باردار نشوند باید دلائل دیگر نازایی، چسبندگی آندومتریوز و علل مردانه وجود داشته باشد.
اگر درمان با کلومیفن موفقیت آمیز نبود. روشهای دیگر درمان نازایی مانند جراحی (برداشتن چسبندگی و فیبروم) تزریق گونادوتروپین و یا IVF پیشنهاد می شود.
هیستروسکوپی
روشی است که جهت دیدن داخل رحم استفاده می شود. یک وسیله ظریف که هیستروسکوپ نامیده می شود از طریق واژن و دهانه رحم داخل رحم می شود که توسط آن پزشک به امکان مشاهده داخل رحم را می دهد که علل مشکل رحمی شما را تشخیص دهد.
چه مواقعی استفاده می شود؟
در موارد زیر پزشک شما هیستروسکوپی را پیشنهاد می کند.
- خونریزی شدید و قاعدگی طولانی
- خونریزی بین دو قاعدگی
- خونریزی بعد از یائسگی
- قاعدگی نامرتب
- درد شدید قاعدگی
- سقط مکرر
- جابجایی آی یو دی
برای فهم اینکه چرا و چطور کلومیفن مصرف گردد مهم است که تخمک گذاری در زن را بدانیم معمولا هر زن هر 35-24 روز تخمک گذاری می کند و تخمک گذاری 14-12 روز قبل از قاعدگی بعدی اتفاق می افتد و بیشترین شانس باروری در همین زمان تخمک گذاری و یک یا دو روز قبل از تخمک گذاری می باشد که زمان تقریبا 14-12 روز بعد از اولین روز از 28 روز سیکل ماهیانه می باشد.
خانمهایی که بیشتر به کلومیفن جواب می دهند آنهایی هستند که FSH بالایی نداشته باشند و همچنین آندسته ای که بعد از درمان با پروژسترون خونریزی می کنند که شامل زنهایی با تخمدان پلی کیستیک می باشد.
بررسی قبل از درمان:
قبل از هر درمان نازایی زن و همسرش باید بررسی کامل نازایی شوند. این بررسی شامل، گرفتن شرح حال، معاینه فیزیکی، تست اسپرم و آزمایش خون و غیره می باشد.
مقدار دارو:
کلومیفن معمولا روز ۳ یا ۴ یا ۵ قاعدگی داده می شود. معمولا یک قرص mg۵۰ برای ۵ روز داده می شود. اولین روز خونریزی روز اول سیکل نامیده می شود. اگر زن قاعدگی نداشته باشد با پروژسترون ایجاد قاعدگی می کنید.
تخمک گذاری معمولا بین روز 19-14 اتفاق می افتد. می توان با استفاده از نوار مخصوص که در ادرار تست می شود زمان تخمک گذاری را مشخص کرد اگر این نوار در دسترس نباشد توصیه می شود از روز 10 قاعدگی به مدت یک هفته یک روز در میان نزدیکی داشته باشید. با استفاده از سونوگرافی واژینال می توان زمان تخمک گذاری را مشخص نمود. اگر تخمک گذاری در ماه اول ایجاد نشد و دوز کلومیفن افزایش داده می شود.
بیشتر حاملگی ها در ۶ ماه اول استفاده از کلومیفن اتفاق می افتد بعد از ۶ ماه موفقیت کاهش می یابد.
فوائد:
کلومیفن ارزان می باشد. کلومیفن شانس حاملگی را افزایش می دهد و خطر جانبی کمتری دارد.
خطرات:
خطر کلومیفن شامل افزایش چند قلویی می باشد. تقریبا ۶ درصد زنها شانس دوقلویی دارند.و درصد کمکی ممکن است تخمدانها بزرگ شود.
از خطرات جانبی دیگر گرگرفتگی، سردرد. احساس نفخ شکم، تهوع، استفراغ، درد پستان می باشد؟
عدم بینایی مانند کدورت و دوبینی در ۲-۱ درصد اتفاق می افتد.
بیشتر مطالعات افزایش خطر اختلالات جنسی و سقط گزارش نداده اند. خطر کانسر پستان و رحم افزایش نمی یابد. بطو مختصری خطر کانسر تخمدان را افزایش می دهد. زنهایی که بعد از سه سیکل درمان با کلومیفن باردار نمی شوند. احتیاج به بررسی های دیگری مانند هیستروسالپنگوگرافی (X-Ray رحم و لوله ها) آزمایش خون می باشند.
کاهش وزن:
زنهایی که چاق هستند کمتر تخمک گذاری می کنند. اغلب کاهش وزن بهترین درمان می باشد. چاقی وقتی است که BMI بیشتر از kg/m۲۲۵ باشد. کاهش وزن ارزان می باشد و شانس تخمک گذاری و حاملگی را افزایش می دهد به علاوه خطر در حین حاملگی را کاهش می دهد.
کاهش مصرف کالری و ورزش برای کم کردن 10-5 درصد وزن پیشنهاد می شود.
افزایش وزن:
زنهایی که زیر وزن نرمال می باشند. BMI کمتر از ۱۷ بعلت کاهش اشتها و یا ورزش سنگین بطور نامرتب تخمک گذاری می کنند. به این دسته توصیه می شود که حداقل BMI را به ۱۹ برسانند.
درمان با گونادوتروپین انسانی
بعضی از خانمها با وجود رشد فولیکول در وسط سیکل افزایش LH نداشته و تخمک گذاری نمی کنند که به این دسته آمپول HCG تزریق می کنند.
با استفاده از سونوگرافی فولیکول اندازه گیری می شود و زمان تزریق HCG مشخص می شود که در روز تزریق ۴۴-۳۶ ساعت بعد تخمک گذاری اتفاق می افتد.
عدم جواب به کلومیفن
اگر بیماران با توجه به داشتن تخمک در سه سیکل باردار نشوند باید دلائل دیگر نازایی، چسبندگی آندومتریوز و علل مردانه وجود داشته باشد.
اگر درمان با کلومیفن موفقیت آمیز نبود. روشهای دیگر درمان نازایی مانند جراحی (برداشتن چسبندگی و فیبروم) تزریق گونادوتروپین و یا IVF پیشنهاد می شود.
هیستروسکوپی
روشی است که جهت دیدن داخل رحم استفاده می شود. یک وسیله ظریف که هیستروسکوپ نامیده می شود از طریق واژن و دهانه رحم داخل رحم می شود که توسط آن پزشک به امکان مشاهده داخل رحم را می دهد که علل مشکل رحمی شما را تشخیص دهد.
چه مواقعی استفاده می شود؟
در موارد زیر پزشک شما هیستروسکوپی را پیشنهاد می کند.
- خونریزی شدید و قاعدگی طولانی
- خونریزی بین دو قاعدگی
- خونریزی بعد از یائسگی
- قاعدگی نامرتب
- درد شدید قاعدگی
- سقط مکرر
- جابجایی آی یو دی
- ناباروری
چطور برای انجام هیستروسکوپ آماده شوم؟
ابتدا دارویی می دهیم که درد نداشته باشد. بیهوشی عمومی به شما عدم هوشیاری می دهد و یک لوله راه هوایی یا ماسک به تنفس شما کمک می کند. همچنین بی حسی موضعی مانند اسپانیال ممکن است استفاده شود که براساس موقعیت شما تصمیم گرفته می شود.
اگر قرار باشد عمل شما تحت بیهوشی عمومی انجام گیرد:
- باید آزمایشات خون لازم را حدود یک دقیقه قبل انجام دهید.
- زمان بستری شما را در بیمارستان مشخص نماید.
- شب یا صبح قبل از عمل دوش بگیرید.
- از شب قبل از عمل چیزی ننوشید یا نخورید.
عمل چگونه انجام می گیرد؟
ابتدا دارویی می دهیم که درد نداشته باشید. با بیهوشی شما هوشیار نخواهید بود و یک لوله برای راه هوایی یا ماسک به تنفس شما کمک می کند. همچنین بیحسی موضعی مانند اسپاینال ممکن است استفاده شود. قبل از هیستروسکوپی ابتدا دهانه رحم شستشو داده می شود. هیستروسکوپ وارد رحم می شود. مایع یا گاز از طریق هیستروسکوپ داخل رحم جهت اتساع فرستاده می شود که دیدن داخل رحم را ساده تر می کند. سپس پزشک شما داخل رحم را مشاهده می کند و بررسی جهت مشکل شما انجام می دهد. اگر حالت غیرطبیعی مشاهده شود نمونه برای بررسی گرفته می شود. اگر جراحی لازم باشد از طریق هیستروسکوپ وسیله مخصوص وارد می شود. پزشک می تواند پرده داخل رحم را ترمیم کند. فیبروم و پولی را خارج نماید و ممکن است از حرارت جهت ترمیم لایه داخل رحم استفاده نماید.
در انتهای عمل پزشک هیستروسکوپ رااز رحم خارج و مایع و گاز را تخلیه می کند.
بعد از عمل چه اتفاقی می افتد؟
بیشتر بیماران ۴-۲ ساعت در بیمارستان می مانند تا کلا بهبود یابند. اگر بیهوش شده اید باید همراه داشته باشید که رانندگی کند و شما را به منزل برساند چون ممکن است شما احساس درد و سرگیجه داشته باشد.
شما ممکن است تهوع، زخم گلو (بدلیل لوله هوایی) و درد ناحیه شانه ها داشته باشند ممکن است درد زیر شکم، لکه بینی، خونریزی کمی داشته باشید این علائم نرمال است و در عرض چند روز برطرف می شود.
پزشک شما ممکن است داروهای مسکن برای شما نسخه نماید. استامینوفن و پروفن می تواند درد شما را تسکین دهد. ممکن است شما بعد از چند روز بتوانید سرکار بروید.
پزشک شما برای بررسی مجدد وقت بعدی را تعیین می کند.
خطرات این عمل چیست؟
اگرچه هیستروسکوپی یک روش ساده است، ولی احتمال کمی ریسک وجود دارد. تمامی احتیاطات لازم جهت کاهش خطر برای شما انجام می گیرید.
- خطرات در رابطه با دارو و بیهوشی
- ممکن است دهانه رحم در حین عمل آسیب ببنید
- گاز و مایع ممکن است داخل جریان خون شود و ایجاد مشکلات جدی نماید. اگرچه نادر است.
- اعضاء مجاور رحم مانند تخمدانها، مثانه، روده ممکن است آسیب ببیند. هرگونه آسیب و خونریزی غیرقابل کنترل ممکن است احتیاج به تزریق خون و ترمیم داشته باشد.
- عفونت ممکن است اتفاق بیافتد. گاهی ممکن است شدید باشد و بیمار چند روز در بیمارستان بستری باشد.
- درد شدید قفسه سینه
- تهوع و استفراغ مداوم
ابتدا دارویی می دهیم که درد نداشته باشد. بیهوشی عمومی به شما عدم هوشیاری می دهد و یک لوله راه هوایی یا ماسک به تنفس شما کمک می کند. همچنین بی حسی موضعی مانند اسپانیال ممکن است استفاده شود که براساس موقعیت شما تصمیم گرفته می شود.
اگر قرار باشد عمل شما تحت بیهوشی عمومی انجام گیرد:
- باید آزمایشات خون لازم را حدود یک دقیقه قبل انجام دهید.
- زمان بستری شما را در بیمارستان مشخص نماید.
- شب یا صبح قبل از عمل دوش بگیرید.
- از شب قبل از عمل چیزی ننوشید یا نخورید.
عمل چگونه انجام می گیرد؟
ابتدا دارویی می دهیم که درد نداشته باشید. با بیهوشی شما هوشیار نخواهید بود و یک لوله برای راه هوایی یا ماسک به تنفس شما کمک می کند. همچنین بیحسی موضعی مانند اسپاینال ممکن است استفاده شود. قبل از هیستروسکوپی ابتدا دهانه رحم شستشو داده می شود. هیستروسکوپ وارد رحم می شود. مایع یا گاز از طریق هیستروسکوپ داخل رحم جهت اتساع فرستاده می شود که دیدن داخل رحم را ساده تر می کند. سپس پزشک شما داخل رحم را مشاهده می کند و بررسی جهت مشکل شما انجام می دهد. اگر حالت غیرطبیعی مشاهده شود نمونه برای بررسی گرفته می شود. اگر جراحی لازم باشد از طریق هیستروسکوپ وسیله مخصوص وارد می شود. پزشک می تواند پرده داخل رحم را ترمیم کند. فیبروم و پولی را خارج نماید و ممکن است از حرارت جهت ترمیم لایه داخل رحم استفاده نماید.
در انتهای عمل پزشک هیستروسکوپ رااز رحم خارج و مایع و گاز را تخلیه می کند.
بعد از عمل چه اتفاقی می افتد؟
بیشتر بیماران ۴-۲ ساعت در بیمارستان می مانند تا کلا بهبود یابند. اگر بیهوش شده اید باید همراه داشته باشید که رانندگی کند و شما را به منزل برساند چون ممکن است شما احساس درد و سرگیجه داشته باشد.
شما ممکن است تهوع، زخم گلو (بدلیل لوله هوایی) و درد ناحیه شانه ها داشته باشند ممکن است درد زیر شکم، لکه بینی، خونریزی کمی داشته باشید این علائم نرمال است و در عرض چند روز برطرف می شود.
پزشک شما ممکن است داروهای مسکن برای شما نسخه نماید. استامینوفن و پروفن می تواند درد شما را تسکین دهد. ممکن است شما بعد از چند روز بتوانید سرکار بروید.
پزشک شما برای بررسی مجدد وقت بعدی را تعیین می کند.
خطرات این عمل چیست؟
اگرچه هیستروسکوپی یک روش ساده است، ولی احتمال کمی ریسک وجود دارد. تمامی احتیاطات لازم جهت کاهش خطر برای شما انجام می گیرید.
- خطرات در رابطه با دارو و بیهوشی
- ممکن است دهانه رحم در حین عمل آسیب ببنید
- گاز و مایع ممکن است داخل جریان خون شود و ایجاد مشکلات جدی نماید. اگرچه نادر است.
- اعضاء مجاور رحم مانند تخمدانها، مثانه، روده ممکن است آسیب ببیند. هرگونه آسیب و خونریزی غیرقابل کنترل ممکن است احتیاج به تزریق خون و ترمیم داشته باشد.
- عفونت ممکن است اتفاق بیافتد. گاهی ممکن است شدید باشد و بیمار چند روز در بیمارستان بستری باشد.
- درد شدید قفسه سینه
- تهوع و استفراغ مداوم
منبع:
شفا آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼