علل ناباروری در مردان، سه عامل اصلی

بیشتر زوج ها در طی ۶ ماه اولی که تلاش شان برای باردار شدن را آغاز می کنند به هدف شان یعنی باردار شدن نایل می گردند. به طور کلی بعد از ۱۲ ماه آمیزش بدون جلوگیری، حدود ۸۵ درصد از زوج ها باردار می شوند و در طی ۳۶ ماه باقی مانده، در حدود ۵۰ درصد از زوج ها به طور خود به خود آبستن می شوند و اگر این اتفاق نیفتاد باید به ناباروری فکر کرد.

علائم و نشانه ها
ممکن است که یک مرد نابارور نشانه هایی از مشکلات هورمونی مانند تغییراتی در رشد موهای سر و صورت و وضعیت رویش موهای بدن ،‌بزرگی پستانها یا مشکلاتی درعملکرد جنسی اش داشته باشد.

علل و عوامل خطرساز
سن ، شغل ، اعتیاد و نوع آن ، سابقه بیماری ، سابقه فامیلی ، مدت ازدواج ، وضعیت ازدواجهای قبلی ، مشکلات تیروئید ، و بالاخره وضعیت دستگاه تناسلی ( اندازه بیضه ، محل قرار گرفتن بیضه ها ، آلت ، ترشحات مجرا و بخصوص واریس بیضه ها ) .
1- اختلالات مربوط به اسپرم
به طور طبیعی، در بیضه مرد اسپرم تولید می شود و به هنگام انزال از وی خارج می شود. اگر در موارد زیر اختلالی باشد، شانس لقاح کم شده و مرد نابارور محسوب می شود.
- تعداد کم اسپرم
-عدم بلوغ اسپرم
-شکل غیرطبیعی اسپرم
-عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم
عواملی که بر تعداد، شکل،‌ بلوغ و حرکت اسپرم تأثیر منفی دارند عبارتند از:
-بیماری های عفونی: بیماری های عفونی با شرایط التهابی نظیر بیماری اوریون سبب عفونت مجاری تناسلی یا التهاب و از بین رفتن بیضه ها در مرد می شوند. حدود ۲۵درصد مردانی که بعد از بلوغ دچار اوریون می شوند نابارور می شوند.
-اختلالات هورمونی سبب حدود 5-2درصد مشکلات ناباروری در مردان می شود. تولید نامناسب هورمون های FSH و LH بر تولید هورمون مردانگی یا تستوسترون و تولید اسپرم تأثیر دارند.
-اختلالات هورمونی
-مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن
در بدن بعضی مردان علیه اسپرم خودشان ماده ای به نام آنتی بادی تولید می شود که سبب کاهش حرکت اسپرم یا به هم چسبیدن آنها می شود.
2- ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدن
بعضی عوامل نظیر بسته بودن لوله های خروج اسپرم (دفران، اپیدیدیم)‌ سبب ناباروری در مردان می شود . بسته شدن لوله های خروج اسپرم می تواند به علل مادرزادی، نقص ژنتیکی، عفونت ها یا التهاب های دستگاه ادراری - تناسلی باشد. البته جای جراحی های قبلی نیز می تواند این لوله ها را ببندند.
از جمله عوامل دیگر ناباروری در مردان واریکوسل است. در این حالت رگهای درون کیسه بیضه متسع می شود و کیفیت اسپرم کاهش می یابد.
۳- عوامل دیگر
عوامل دیگری نظیر ناتوانی جنسی و یا انزال زودرس نیز می تواند عامل ناباروری در مردان باشد.
درمان ناباروری در مردان احتمال دارد تا چندین ماه یا سال به طول انجامد. معمولاٌ باید در درمان ناباروری، زن و مرد باهم مشارکت داشته باشند.
انسداد دستگاه تناسلی- مردانی که دچار انسداد در مجاریهای انتقال اسپرم از بیضه ها هستند( بنابراین اسپرم نمی تواند خارج شود) این مشکل با عمل جراحی برطرف خواهد شد. اگر این کار موفقیت آمیز نباشد، از تکنیکهای اسپرمهای بازیافت شده از بیضه ها استفاده می شود.
درمان کمبود هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز- در یک تا ۲ درصد از موارد، ناباروری مرد به علت مشکلات غدد هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز است. این دو غده، هورمونهای تولید مثل را تنظیم می کنند.
درمان ماده محرک غده جنسی- درمان ماده محرک غده جنسی با تزریق ماده محرک جنسی 3 بار در هفته به مدت 6 ماه شروع می شود. آزمایش خون نیز برای نظارت بر حجم تستوسترون خون و تنظیم آن در صورت لزوم انجام می شود. درصد موفقیت رشد اسپرم در این فرایند بالا است. در مجموع یک تا 2 سال زمان لازم است تا دوره درمان به موفقیت انجامد.
واریکوسل- واریکوسل اتساع ورید در کیسه بیضه ها است. بسیاری از مردانی که با این مشکل روبرو هستند تعداد اسپرمهای آنها کم بوده یا شکل اسپرمهای آنها غیر طبیعی است. ممکن است تاثیر واریکوسل بر اسپرم با درجه حرارت بیش از حد استاندارد در بیضه ها، ضعف ذخیره اکسیژن و ضعف جریا ن خون در بیضه ها در ارتباط باشد.
واریکوسل با عمل جراحی و قطع کردن وریدهای متصل به واریکوسل قابل درمان است. البته این عمل درمان قطعی محسوب نمی شود و به بسیاری از مردان پیشنهاد نمی شود مگر آنکه واریکوسل بسیار بزرگ باشد. یکی دیگر از راههای درمان واریکوسل استفاده از تکنیک کمک باروری است از جمله تزریق سلولی اسپرم.
در حال حاضر برای ناباروری مردان درمان دیگری در دسترس نیست. به عنوان مثال، برای زمانی که ساختار تولید اسپرم در بیضه ها آسیب دیده یا از حالت طبیعی خارج می شود.