پذیرش فرزند از پرورشگاه، شرایط محرمیتش چگونه است؟

یکی از مهم ترین مشکلات در خانواده های امروزی، معضل ناباروری است. با وجود پیشرفت علم پزشکی و راههای مختلفی مانند لقاح مصنوعی، برخی از زوج ها نمی توانند صاحب فرزند خود شوند. به همین دلیل برای داشتن فرزند، خواهان به سرپرستی گرفتن و تربیت کودکی از پرورشگاه می باشند. خانواده ای که سرپرستی فرزندی را به عهده می گیرد، باید فرزندخوانده را مانند کودک واقعی خود بدانند، یعنی علاوه بر ایجاد فضایی آرامش بخش، نیازهای او را به طور کامل برطرف کند و البته نگاهی به غیر از نگاه فرزندی به اوو نداشته باشند. به طور یقین کودک هم به مرور با آن ها اخت شده و آنها را پدر و مادر واقعی خود می داند. یکی از مسائلی که پذیرش فرزند از پرورشگاه را دچار مشکل می کند، موضوع محرمین کودک با زوجین می باشد. کودکی که در خانواده رشد می کند به محبت و آغوش گرم نیاز دارد، در حالی که این مسئله با موضوع محرمیت، متناقض است و هر دو طرف را با مشقت مواجه می سازد.

راه های محرم شدن در اسلام

در اسلام ۳ راه برای محرم شدن وجود دارد:نسب، رضاع و سبب.

نسب

نسب یعنی همان ولادت که از طریق آن، اشخاص به یکدیگر محرم می شوند؛ مانند محرمیتِ پسر به مادر و دختر به پدر.

رضاع

اگر خانمی با توجه به شرایطی که در کتاب های فقهی ذکر شده است به به کودکی شیر بدهد، خود، همسرش و فرزندانش به آن کودک محرم می شوند.

سبب

سبب با ازدواج صورت می گیرد که در آن عده ای به شخص محرم می شوند؛ مانند عروس به شوهر و پدرشوهر، داماد به همسر و مادر همسر.

موضوع قابل ذکر این است که اگر خانواده ای، فرزندی را به سرپرستی بپذیرند، چگونه مسئله محرمیت را برطرف می کنند؛ زیرا دختر یا پسر بعد از رسیدن به سن تکلیف به پدرخوانده یا مادر خوانده نامحرم می شوند.

همانطور که گفته شد راه محرم شدن منحصرا همان سه روش است، بنابراین باید کاری انجام داد که از طریق همان روش ها، بین فرزند خانده و والدین سرپرست، محرمیت انجام شود.

اولین روش که راه نسبی بود که منتفی می باشد و تنها با دورش باقیمانده باید محرمیت میان آن ها را ایجاد نمود. البته باید توجه داشت که تمام مطالب، روش های پیشنهادی است، یعنی امکان دارد که فردی با بررسی جوانب مسئله، که داشتن تسلط کافی به احکام شرعی در آن ضروری است، بتواند راه های دیگری برای ایجاد محرمیت طراحی یا پیشنهاد دهد.

اگر فرزند خوانده، دختر باشد

اگر فرزندی که به سرپرستی گرفته می شود دختر باشد ، با مادر خوانده به لحاظ محرمیت مشکلی ندارد . اما با ورود به سن تکلیف، به پدرخوانده خود نامحرم می شود که باید برای محرمیت، یکی از راه های زیر انجام شود :

۱. همسرش یا همان مادر خوانده به کودک شیر دهد که در این شرایط، پدر سرپرست، پدر رضاعی آن دختر خواهد شد و به او محرم می شود.

۲. مادر مرد سرپرست به کودک شیر بدهد. که در این صورت مرد سرپررست، برادر رضاعی آن دختر خواهد شد.

۳. خواهر یا خواهرزاده مرد سرپرست به او شیر دهد تا در این صورت، او، دایی رضاعی دختر شود.

۴. همسر برادر یا یکی از برادرزاده های پدر خوانده به نوزاد شییر دهد تا مرد، عموی رضاعی دختر شود.

البته تمام این موارد در صورتی امکان پذیر است که کودک در دوران شیرخوارگی باشد . مثلا اگر دو سال کودک تمام شده باشد و روش رضاعی امکان پذیر نباشد.

اگر فرزند خوانده، پسر باشد

اگر زوجی فرزند پسر را به سرپرستی قبول کنند از نظر محرمیت با مرد خانواده مشکلی وجود ندارد، اما برای ایجاد محرمیت با مادرخوانده، می توان یکی از راه های زیر را انجام داد :

۱. اگر مادر سرپرست خود شیر داشته باشد ؛ مثلا نوزاد او پس از تولد فوت کرده باشد و تمایل به داشتن فرزندی برای جایگزین کردن با نوزاد فوت شده خود است می تواند با رعایت شرایط شیردهی به آن پسر شیر دهد. در این صورت ، مادر رضاعی آن پسر خواهد شده و به یکدیگر محرم می شوند.

۲. اگر مادر این خانم، توانایی شیر دادن به نوزاد را دارد ، با رعایت شرایط به این کودک شیر دهد تا مادرخوانده، خواهر رضاعی آن پسر شود.

۳. اگر همسر یکی از برادرهای مادر سرپرست، یا دختر یکی از برادرها یا حتی نوه یکی از برادرها به نوزاد با رعایت شرایطی شیر دهد، مادر خوانده، عمه رضاعی پسر خواهد شد.

۴. اگر خواهر یا خواهرزاده یا نوه خواهر این مادر سرپرست ، با رعایت شرایط به نوزاد پسر شیر دهند ، در این صورت، این خانم، خاله رضاعی آن پسر می شود.

مانند فرزند خونده دختر، شیر دادن به فرزند پسر نیز باید قبل از دوران اتمام شیرخوارگی باشد. اگر کودک بیش از دو سال داشته باشد و یا هیچ یک از خانم های فامیل، شیری برای تغذیه کودک نداشته باشند ، راه حل قابل ملاحضه دیگری برای محرمیت وجود ندارد.

شرایط شیر دادن

۱. کودک شیر را از پستان بمکد.

۲. شیر آن زن از زائیدن شرعی بوجود آمده باشد.

۳. پانزده مرتبه، یا یک شبانه روز، شیر، سیر بخورد یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر استخوانش محکم شده و گوشت در بدنش روییده است به شرط آنکه در فواصل شیر خوردن، شیر دیگری نخورد.

۴. بچه شیر را قی نکند.

۵. شیر با چیز دیگر مخلوط نباشد.

۶. شیر از یک شوهر باشد.

۷. دو سال بچه تمام نشده باشد.

حکم محرمیت پسر یا دختری که شیر خواره نباشند از نظر مراجع تقلید

در پاسخ به سوال شما کاربران در این رابطه بهتر دانستیم تا نظر مراجع را به عنوان پاسخ مطرح کنیم.

امام خمینی(ره)

راهی برای محرمیت نیست مگر آنکه بچه اگر پسر باشد بعد از بلوغ شرعی با ازدواج محرم شوند. (در صورتی که در منزل پدر خوانده، فرزندی از خودشان موجود باشد.) و قبل از بلوغ، اگر ولّی ندارد راهی برای محرم شدن با عقد نیست.

آیت الله العظمی سیستانی

راهی ندارد.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی

در صورتی که دختر باشد راه صحیح این است که با اجازه حاکم شرع او را برای پدر آن مرد عقد موقت کنند و در این صورت به عنوان زن پدر برآن مرد محرم میشود و اگر پسر باشد راهی جز شیر خوردن از خواهر زن یا مادر زن و مانند آن در سن قبل از دو سالگی ندارد.

آیت الله العظمی نوری همدانی

در صورتی که دختر باشد و سرپرست خانواده پدر یا جد داشته و آن دختر را متعه نماید او با اجازه حاکم شرع به سرپرست خانواده محرم می شود.

آیت الله العظمی بهجت(ره)

محرم نیستند و راهی ندارد مگر در بعض موارد نادره به مصاهرت.