ریفلاکس در نوزادان چیست؟

یکی از شایعترین و البته پردغدغه ترین مشغله ذهنی بسیاری از والدین دارای شیرخوار و کودک با سابقه ریفلاکس معده نوزادی عدم تمایل کودکان به غذا خوردن و بی اشتهایی انها در سال دوم زندگی و تا پایان دوره نونهالی میباشد که درصد بالایی از مراجعات پزشکی و اقدامات درمانی را به دنبال دارد . در این خصوص میتوان اظهار نمود بعد از عوارض تنفسی مانند ابتلا به اسم کودکی و بزرگی لوزه ها بخصوص لوزه سوم ( ادنویید ) و پولیپ های بینی در کودکان با سابقه ریفلاکس معده نوزادی .

بی اشتهایی و لجبازی کودکان در هنگام تغذیه شایعترین شکایت والدین دراین کودکان میباشد به گونه ای که اغلب والدین اظهار مینمایند کودک ان ها در مقابل تغذیه روزانه با بستن دهان و بیرون دادن غذای خورده شده و در برخی موارد تحریک گلوی خود با انگشت اقدام به اوغ زدن و استفراغ غذای خورده شده میکند که این مورد به صورت ارادی و برای ابراز عدم علاقه کودک به تغذیه اجباری توسط والدین انجام میپذیرد .در این خصوص میتوان گفت بی اشتهایی عصبی که درانواع بزرگسالی ان با نام انورکسی نوروزا شناخته میشود علت اصلی این مقاومت در مقابل تغذیه در کودک میباشد .

از علل زمینه ای بی اشتهایی عصبی میتوان به وجود الرزی های غذایی همراه با ریفلاکس معده نوزادی مانند حساسیت به گندم . سیب زمینی . سویا . تخم مرغ . مغزها .ارد برنج و...... به عنوان عامل اولیه ریفلاکس معده یا عامل تشدید کننده ان و عدم کنترل مناسب و کافی ریفلاکس معده درزمان نوزادی و شیرخوارگی و مهمتر از همه اجبار والدین در تغذیه دلخواه خود و درزمان نامناسب و مقدار نامناسب به صورت تحمیلی به شیرخوار دارای سابقه ریفلاکس معده اشاره نمود . به این صورت که شیرخوار وکودک مبتلا به ریفلاکس معده همراه با الرژی غذایی درصورتی که حتی ریفلاکس معده وی به صورت مناسب ودرزمان مناسب کنترل شده باشد درمواجهه با غذای الرزی زا به دلیل برگشت یا تشدید علایم ریفلاکس معده و احساس ناخوشایند بدنبال تغذیه از ادامه تغذیه سرباز میزند.

در صورتی که بدون توجه به این نکته و یا درحالی که کودک همچنان دارای علایم اشکار یا مخفی ناشی از برگشت محتویات اسیدی معده به مری و دهان میباشد از سوی والدین مجبور به تغدیه دلخواه انان شود ابتدا با مقاومت در باز کردن دهان و سپس با پافشاری والدین ( که گاه با گرفتن دست و پای کودک و فروبردن قاشق غذا به دهان کودک همراه میگردد ) دچار تنش عصبی ناشی از این نوع تغذیه اجباری و احساس ناخوشایند ناشی از ان میگردد و بعد از اتمام تغذیه با بیرون ریختن غذای داخل دهان یا تحریک ارادی گلو با اوغ زدن یا فروبردن انگشت در دهان اقدام به استفراغ غذای خورده شده میکند و دربرخی موارد نیز کودکان درخصوص برخی غذاها یا غذاهای دارای پالپ و غیر میکس شده این مقاومت را نشان خواهند داد .توجه به سابقه نوزادی و شیرخوارگی کودک و نوع و زمان و میزان تغذیه کودک توسط والدین و عدم رعایت قانون تغذیه کودک بر اساس نیاز .

سلیقه و شرایط کودک و تحریک احساس خوشایند غذاخوردن درکودک از سوی واالدین میتوان به این موارد پی برد و در این صورت استفاده بی رویه و البته ناموفق اشتها آورهای سیپروهپتادینه و انواع ویتامین ها و مکمل های غذایی به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت . لذا توصیه میشود دراین کودکان سوابق پزشکی کودک و نحوه درمان ریفلاکس معده در نوزادی و اوایل شیرخوارگی مورد بازبینی قرار گیرد تا در صورت لزوم درمان مقتضی عامل اولیه به بهترین نوع ممکن میسر شود . همچنین در کودکانی که دارای علایم الرژی غذایی همراه با ریفلاکس میباشند انجام تست های اختصاصی الرژی غذایی مانند تست جلدی و تست rast به تعیین الرژی غذایی و میزان این حساسیت در کودک و تغییر در برنامه غذایی کودک بر اساس ان به بهبود اشتهای کودک کمک زیادی خواهد نمود . همانطور که در ابتدای بحث اشاره شد متاسفانه اغلب موارد بی اشتهایی عصبی در کودکان با سابقه ریفلاکس معده عدم توجه کافی والدین و گاه اصرار بیش از حد اطرافیان . پزشک معالج و مراقبین بهداشت کودک بر نیاز واقعی کودک در تغذیه کمکی و شیر مصرفی در طول روز و یا اصرار در تغذیه با شیر در کودکان بالای یکسال در طول شب میباشد .

دراین خصوص توجه به زمان مناسب و میزان و نوع غذای مورد علاقه کودک و استفاده از روش های طبیعی محرک اشتها که باعث لذت بردن کودک از تغذیه میشود بسیارمورد توجه میباشد بدین صورت که لازم است والدین در زمان تغذیه شرایط عصبی و جسمی کودک را مورد نظر داشته باشند و اجازه دهند کودک ابتدا با غذا بازی کند و با دست بردن در ظرف غذای خود و لمس ان و مالیدن ان به لباس و سر و صورت خود حس کنجکاوی خود را ارضا نماید و خود غذا را به دهان ببرد و سپس در صورتی که تمایل به ادامه تغذیه داشت توسط والدین در ادامه تغذیه کمک شود .

استفاده از ظروف زیبا و با رنگهای شاد و ومتنوع و استفاده از اوازهای کودکانه و وسایل بازی مورد علاقه کودک درزمان تغذیه و تنوع در طعم . شکل و ارایش غذای کودک نیز باعث تحریک اشتها و احساس خوشایند در کودک هنگام تغذیه میگردد . توجه به زمان مناسب برای تغذیه نیز از عوامل اصلی در موفقیت غذا دادن به کودک میباشد بدین معنا که کودک باید در زمان گرسنگی و هوشیاری کامل تغذیه شود و تغذیه در ساعات مشخص و برنامه غذایی از پیش تعیین شده به تحریک لجبازی کودک و ممانعت از پذیرش غذا توسط کودک خواهد انجامید . شناخت غذاهایی که کودک به ان ها حساسیت دارد یا باعث تشدید ریفلاکس معده در کودک میشود برای حذف ان ها از برنامه غذایی کودک نیز الزامی میباشد زیرا در غیر اینصورت کودک با احساس ناخوشایند از دریافت این مواد غذایی در مقابل سایر غذاها نیز دچار استرس و تحریک ترشح اسید معده میگردد و درمقابل هر نوع ماده غذایی واکنش تدافعی به خود میگیرد . از انجا که کودکان ریفلاکسی بسیار لجباز و گاه بیش فعال به نظر میرسند برطرف کردن حس کنجکاوی ان ها قبل از تغذیه با پهن کردن سفرهو اجازه دادن به ان ها برای بازی با غذای خود از علل تشویق ان ها به تغذیه مناسب و دلنشین خواهد بود .

وسرانجام عدم استفاده بی رویه از مکمل های ویتامینه که بسیاری از ان ها خود دارای کالری بالا و سیر کننده کودک هستند و عدم استفاده نابجا از محرک های اشتها که در این کودکان میتواند باعث برانگیختن عصبانیت و بی خوابی و تشدید استرس گردد نیز باید مورد توجه والدین قرار داشته باشد . با این وجود برخی شیرخواران و کودکان به دلیل عدم رعایت شرایط فوق الذکر متاسفانه دچار اختلال بی اشتهایی عصبی پایدار میشوند که دراین موارد اختلال در رشد وزنی و قدی کودک باید مورد توجه پزشک و والدین قرار گیرد ودر این موارد استفاده از مکمل های رشدی مناسب این کودکان مانند اسیدهای چرب زنجیره کوتاه و پروتیین و مالت و امگا و دی اچ آ برای برطرف کردن عقب افتادگی رشد در کنار استفاده از ارامبخش های مناسب برای کودک توسط پزشک میتواند به برطرف شدن عارضه و رشد مناسب کودک کمک نماید.