پولیپ بینی در کودکان: درمان + علائم

پولیپ‌های بینی در کودکان، توده‌های بی‌خطری از بافت هستند که در مجاری بینی کودک رشد می‌کنند. ممکن است حتی از وجود آن‌ها آگاه نباشید تا زمانی که به‌اندازه‌ای بزرگ شوند که مشکل ایجاد کنند.

اگرچه این پولیپ‌ها ممکن است تاثیر زیادی بر کودک شما نداشته باشند، اما می‌توانند حس بویایی کودک را کاهش داده یا با مسدود کردن سوراخ‌های بینی، تنفس را برای او دشوار کنند. زمانی که این اتفاق بیفتد، می‌توان اقداماتی در خانه انجام داد یا از درمان‌های پزشکی مناسب و ایمن برای کودکان استفاده کرد.

از کجا بفهمم کودک من پولیپ بینی دارد؟

حتی اگر کودک شما نتواند به‌طور مشخص بگوید چه چیزی اذیتش می‌کند، بسیاری از علائم پولیپ‌های بینی قابل مشاهده هستند. اگر پولیپ‌ها بزرگ باشند یا در قسمت‌های پایینی مجرای بینی قرار گرفته باشند، ممکن است بتوانید با نگاه کردن به داخل بینی کودک، آن‌ها را ببینید.

علائم شایع پولیپ بینی

• گرفتگی بینی: این وضعیت می‌تواند صدای کودک را تغییر دهد و باعث تنفس از راه دهان شود.

• آبریزش بینی: ممکن است بینی کودک را در حال آبریزش ببینید یا متوجه شوید مرتب فین می‌کند.

• کاهش حس بویایی: کودک ممکن است شکایت کند که نمی‌تواند بو یا مزه غذا را حس کند که این ناشی از کاهش حس بویایی است.

• خر و پف: پولیپ‌های بینی باعث اختلال در جریان هوا می‌شوند که می‌تواند منجر به خر و پف شود.

• ریزش مخاط به پشت حلق: ممکن است بشنوید کودک مرتب آب دهانش را قورت می‌دهد یا تلاش می‌کند گلویش را پاک کند. همچنین ممکن است از احساس خارش یا گلودرد شکایت کند.

• فشار در صورت یا پیشانی: پولیپ‌ها می‌توانند احساس پری در صورت یا پیشانی ایجاد کنند، اما معمولاً درد ایجاد نمی‌کنند.

پولیپ‌های بینی در بزرگسالان شایع‌تر از کودکان هستند. آن‌ها ممکن است در یک یا هر دو سوراخ بینی رشد کنند و اغلب به شکل خوشه‌ای و شبیه گلابی یا انگور ظاهر می‌شوند.

اگرچه پولیپ بینی شایع‌ترین علت انسداد بینی در کودکان است، اما دلایل دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد، مانند انحراف تیغه بینی (وقتی تیغه بینی به‌درستی در وسط قرار ندارد)، بزرگی لوزه سوم (غددی که در بالای دهان و پشت بینی قرار دارند)، و تومورها (چه خوش‌خیم و چه بدخیم).

علل پولیپ بینی در کودکان

علت دقیق ایجاد پولیپ‌های بینی مشخص نیست، اما این توده‌ها معمولاً با التهاب مزمن در مجاری بینی مرتبط هستند. در کودکان، این پولیپ‌ها اغلب همراه با سایر شرایط پزشکی بروز می‌کنند، از جمله:

• آسم: علائم آسم اغلب از دوران کودکی ظاهر می‌شوند. این بیماری به دلیل التهاب مزمن در ریه‌ها ایجاد می‌شود. کودکانی که دچار عفونت‌های مکرر تنفسی ویروسی می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به آسم هستند.

• فیبروز کیستیک: این بیماری ژنتیکی باعث می‌شود مخاط در ریه‌ها (و سایر اندام‌ها) بیش‌ازحد غلیظ شود، که منجر به عفونت‌های مزمن و مشکلات تنفسی می‌گردد. بیشتر موارد فیبروز کیستیک تا سن ۲ سالگی تشخیص داده می‌شوند.

• عفونت‌های مزمن سینوس: پولیپ‌های بینی مانع تخلیه صحیح مخاط از سینوس‌ها می‌شوند. این مسئله باعث تجمع باکتری‌ها و بروز عفونت‌های مزمن می‌شود.

• رینیت آلرژیک (تب یونجه): کودکانی که دچار آلرژی فصلی هستند، بیشتر مستعد بروز پولیپ بینی‌اند. آلرژی‌ها باعث التهاب و تورم مزمن در مجاری بینی می‌شوند، شرایطی که مستقیماً منجر به ایجاد پولیپ می‌شود.

• حساسیت به آسپرین: بیماری تنفسی تشدیدشده با آسپرین (AERD) شامل سه ویژگی اصلی است: پولیپ بینی (به‌دلیل بیماری سینوسی)، آسم، و حساسیت به آسپرین یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs). اگر فردی همزمان آسم، پولیپ بینی و حساسیت به آسپرین داشته باشد، به آن «سه‌گانه سامتر» (Samter's triad) گفته می‌شود.

• سینوزیت قارچی آلرژیک (AFS): این بیماری ناشی از قارچ‌هایی است که از محیط تنفس می‌شوند. AFS بیشتر در نوجوانان و جوانان دیده می‌شود تا کودکان خردسال. افرادی که دچار AFS می‌شوند اغلب همزمان دچار پولیپ بینی نیز هستند.

تشخیص پولیپ بینی کودک

نخستین گام در تشخیص پولیپ بینی، انجام معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص اطفال است. این معاینه معمولاً با استفاده از ابزاری به‌نام اتوسکوپ انجام می‌شود. اتوسکوپ وسیله‌ای با چراغ و ذره‌بین است که ابتدا برای معاینه گوش طراحی شده، اما می‌توان از آن برای مشاهده داخل بینی نیز استفاده کرد تا وجود پولیپ بررسی شود.

کدام پزشک پولیپ بینی را تشخیص می‌دهد؟

اگر پزشک کودک شما به وجود پولیپ بینی مشکوک باشد، احتمالاً او را به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) ارجاع می‌دهد. این پزشک متخصص در بررسی دقیق‌تر، تشخیص قطعی و برنامه‌ریزی درمان مناسب برای پولیپ‌های بینی تخصص دارد.

آندوسکوپی بینی و تشخیص پولیپ

برای تشخیص پولیپ‌های بینی، آندوسکوپی بینی نیز استفاده می‌شود که اغلب در مطب پزشک انجام می‌گیرد. در این روش، از وسیله‌ای به نام آندوسکوپ استفاده می‌شود؛ لوله‌ای بلند و انعطاف‌پذیر که در انتهای آن چراغی وجود دارد. این لوله وارد بینی و سینوس‌های کودک می‌شود تا وجود احتمالی پولیپ بررسی شود.

در موارد کمتر رایج، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، تصویربرداری‌های بیشتری لازم باشد، مانند:

• سی‌تی‌اسکن (CT)

• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

از آن‌جایی که پولیپ‌های بینی اغلب همراه با سایر بیماری‌ها ظاهر می‌شوند، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند تست‌های آلرژی یا آزمایش خون را نیز برای کودک توصیه کند.

بیماری‌های دیگری هم وجود دارند که علائمی مشابه با پولیپ بینی دارند؛ به همین دلیل، بررسی توسط پزشک متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) بسیار کمک‌کننده است. برای مثال، تومور خوش‌خیم نازوفارنژیال نوجوانان علائمی بسیار شبیه به پولیپ‌های خوش‌خیم بینی ایجاد می‌کند.

درمان پولیپ بینی در کودکان

اگر کودک شما دچار پولیپ بینی باشد، روش‌های مؤثری برای درمان و کاهش علائم آزاردهنده وجود دارد.

درمان اولیه معمولاً با هدف کوچک کردن اندازه‌ی پولیپ‌ها انجام می‌شود. یکی از اصلی‌ترین درمان‌ها، استفاده از اسپری بینی کورتیکواستروئیدی است که باعث کاهش التهاب و تورم در بینی می‌شود و می‌تواند اندازه‌ی پولیپ‌ها را کاهش دهد یا حتی آن‌ها را به‌طور کامل از بین ببرد.

پزشک ممکن است داروهای کورتون خوراکی (خوراکی‌شدنی) نیز تجویز کند تا اثر درمانی بیشتری بر روی التهاب داشته باشد.

داروهای دیگری مانند آنتی‌هیستامین‌ها و ضداحتقان‌ها (دکونژستانت‌ها) می‌توانند در صورتی که کودک دچار آلرژی باشد، به بهبود علائم کمک کنند. عفونت‌ها نیز اغلب با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند. با این حال، باید توجه داشت که این داروها خود پولیپ‌های بینی را درمان نمی‌کنند.

اگر داروهای استروئیدی مؤثر نباشند و کودک همچنان از علائم شدید ناشی از پولیپ بینی رنج ببرد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. این عمل با استفاده از آندوسکوپی بینی انجام می‌شود؛ همان روشی که برای تشخیص نیز به کار می‌رود. در طول عمل، پولیپ‌ها با ابزارهایی مانند گراسپر (grasper) یا میکرودی‌بریدر (microdebrider) برداشته می‌شوند.

بعد از عمل جراحی، ممکن است پزشک همچنان استفاده از اسپری بینی کورتیکواستروئیدی را برای کودک تجویز کند تا از بازگشت پولیپ‌ها جلوگیری کند. متأسفانه، بازگشت پولیپ‌ها پس از درمان، اتفاقی رایج است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه پولیپ بینی معمولاً برای کودک خطرناک نیست، اما در شرایطی خاص باید حتماً به پزشک مراجعه کرد، از جمله:

• ترشح غلیظ زرد یا سبز رنگ از بینی

• تب

• سختی در تنفس

مقابله با پولیپ بینی کودکان در خانه

درمان‌های خانگی می‌توانند در کاهش عوارض پولیپ بینی مؤثر باشند و همچنین با کاهش التهاب در بینی کودک، از بازگشت مجدد پولیپ‌ها پس از درمان جلوگیری کنند:

• پاکیزگی بینی: شست‌وشوی بینی با محلول سالین (نمکی) استریل می‌تواند باکتری‌ها و احتقان را کاهش داده و تنفس کودک را راحت‌تر کند. این کار را می‌توان با نتی‌پات (neti pot) یا اسپری بینی سالین انجام داد.

• مرطوب نگه داشتن هوا: خشکی راه‌های تنفسی می‌تواند باعث تجمع مخاط در بینی و سینوس‌های کودک شود. استفاده از دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز در اتاق خواب کودک، می‌تواند به بهبود تنفس شبانه کمک کند.

• پرهیز از عوامل تحریک‌کننده: اگر کودک شما آلرژی دارد، دوری از محرک‌هایی مانند دود، گردوغبار یا مواد حساسیت‌زا می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. تست آلرژی می‌تواند به شناسایی مواد خاصی که کودک به آن‌ها حساسیت دارد کمک کند.

در کل اگرچه پولیپ‌های بینی به‌خودی‌خود خطرناک نیستند، اما می‌توانند زندگی کودک شما را دشوارتر کنند. مشکلات تنفسی می‌توانند بر همه‌چیز، از سطح انرژی گرفته تا خواب شبانه‌ی باکیفیت، تأثیر بگذارند. اقدام پیشگیرانه انجام دهید. با پزشک کودک خود درباره گزینه‌های درمان و روش‌های کاهش علائم مشورت کنید.

سوالات پرتکرار

آیا پولیپ‌های بینی خودبه‌خود از بین می‌روند؟

خیر. پولیپ‌های بینی بدون درمان از بین نمی‌روند.

آیا وجود پولیپ در بینی کودکان طبیعی است؟

خیر. پولیپ‌های بینی رشدهای غیرطبیعی در مجاری بینی هستند، اما در کودکانی که بیماری‌هایی مانند آلرژی یا فیبروز کیستیک دارند، نسبتاً رایج‌اند.

اگر پولیپ بینی برداشته نشود، چه می‌شود؟

اگر پولیپ‌ها مشکلی در تنفس ایجاد نکنند، لزومی به برداشتن آن‌ها نیست. اما پولیپ‌های بزرگ یا متعدد، در صورت عدم درمان یا عدم استفاده از دارو، می‌توانند به‌تدریج مشکلات بیشتری ایجاد کنند.

آیا پولیپ‌های بینی خونریزی می‌کنند؟

پولیپ‌های بینی معمولاً خونریزی نمی‌کنند، اما اگر تحریک یا ملتهب شوند، ممکن است خونریزی داشته باشند.