رشد ذهنی نوزاد، بدو تولد تا شش ماهگی

کودک از بدو تولد شروع به فهمیدن می‌کند.
روز اول گوش می‌کند و هوشیار است؛
روز سوم هنگامی که با او صحبت کنند واکنش نشان می‌دهد و نگاه او عمدی است؛
روز نهم چشمانش به سمت صدا حرکت می‌کند؛
روز چهاردهم مادر خود را «می‌شناسد»؛
روز هجدهم صدا در می‌آورد و سرش را به طرف صدا می‌چرخاند؛
روز بیست و چهارم او دارای مجموعه واژگان صوتی است و وقتی مادرش صحبت می‌کند، دهان خود را تغییر شکل می‌دهد.
در این مرحله:
- به تمامی علائم و صداهای کودک «پاسخ دهید». اجازه دهید نوزاد حرکت دهانتان را ببیند، سر و بدن خود را به عنوان سلام زیاد حرکت دهید.
- کودک فاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متری را به وضوح می‌بیند، بنابراین صورت خود، اشیاء رنگی، یا انگشتان در حال حرکت خود را در حدود همین فاصله برای او قرار دهید.

رشد ذهنی در ۴ هفتگی
کودک حرکات صحبت کردن را می‌فهمد و دهانش را به تقلید از تکلم باز و بسته می‌کند. او رفتارش را با آهنگ صدای پدر و مادر تطبیق می‌دهد؛ اگر با آرامش صحبت کنید ساکت می‌شود و اگر از صدای خشن یا بلند استفاده کنید، مضطرب می‌شود.
در این مرحله
- برایش لالایی بخوانید؛ زیاد بخندید.
- با کودک تماس جسمانی داشته باشید. او را محکم بگیرید و تکان دهید، تاب دهید، و بچرخانید. از صندلی یا گهواره از نوعی که می‌توان کودک را تاب داد استفاده کنید. در حالی که کودک را در آغوش گرفته‌اید حرکت کنید و او را تکان و تاب دهید.

رشد ذهنی در ۶ هفتگی
وقتی مادر، با کودک صحبت می‌کند کودک لبخند کوتاهی می‌زند و سرش را تکان می‌دهد. هنگامی که با او صحبت می‌کند صداهای کوتاه و حلقی از خود درمی‌آورد.
در این مرحله
- کودک روی شما تمرکز حاصل می‌کند، بنابراین تا حد امکان با حالت زنده صورت خود و حفظ تماس چشمی به او کمک کنید.
- برای جلب توجه کودک، می‌توان انگشتان خود یا اسباب بازی را به حوزه دید او وارد و خارج کرد. پس به‌طور متناوب در دو طرف صورت او صحبت کنید.

رشد ذهنی در ۸ هفتگی
اکنون کودک به‌راحتی و مکرر لبخند می‌زند. او با نگاه کردن در جهت صداها و حرکات، به محیط اطراف خود توجه نشان می‌دهد و به اشیای مختلف خیره می‌شود، چنان‌که گویی می‌خواهد «آن‌ها را با چشم بگیرد».
در این مرحله
- باید محیط اطراف او را جذاب کرد.
- می‌توان با گذاشتن بالش در پشت کودک، او را به حالت نیمه نشسته قرار داد تا بتواند به اطراف خود نگاه کند و اشیای مختلف دارای رنگ‌های روشن و درخشان را که اطراف او پخش است ببیند.
- می‌توان در رخت‌خواب یا کالسکه کودک اسباب بازی های کوچک، ساده و نرم در اختیار او قرار داد.
- شعرهای کودکانه برای او بخوانید.
- دست‌های کودک را به او نشان دهید.

رشد ذهنی در ۱۲ هفتگی
کودک شروع به درک بدن خود کرده و به انگشتان خود نگاه می‌کند و آن‌ها را به‌طور ارادی تکان می‌دهد. وقتی با او صحبت می‌کنند با واکنش‌های متنوعی مثل تکان دادن سر، لبخند زدن، حرکات دهان، صدا درآوردن، جیغ زدن، و کارهای دیگر خوشحالی خود را نشان می‌دهد و بدن خود را نیز با هیجان به حرکت درمی‌آورد.
در این مرحله
- بهتر است با واکنشی نمایشی و اغراق‌آمیز به تمام رفتارهای کودک پاسخ دهید.
- می‌توان شعرهای کودکانه را با ادا و اطوار برای او خواند.
- می‌توان از بازی‌های جسمانی ساده مانند تکان‌های ملایم، خم کردن زانو، کشیدن دست و قلقلک دادن پاها، استفاده کرد.
- می‌توان اسباب بازی های کوچک و محکمی با وزن‌های مختلف و جنس‌های مختلف به او داد که بتواند آن‌ها را بگیرد، و دست‌کاری و لمس کند.
- بهتر است به تمام رفتارهای کودک، اعم از حرکات، ژست‌ها، و ابراز احساساتی که نشان می‌دهد، با حرکاتی اغراق‌آمیز که نشان‌دهنده خوشحالی باشد، پاداش داد.

رشد ذهنی در ۱۶ هفتگی
کنجکاوی کودک آشکار است. او به اسباب بازی های جدید، مکان‌های جدید، افراد جدید و حس‌های جدید علاقه‌مند است.
او هم‌چنین اشیا و مکان‌های آشنا را می‌شناسد و کارهای همیشگی را درک می‌کند. او با دیدن سینه مادر یا بطری شیر هیجان‌زده می‌شود. کم‌کم نوعی حس شوخ‌طبعی از خود نشان می‌دهد. دوست دارد در حالت تکیه کرده به اطراف خود نگاه کند.
در این مرحله
- می‌توان شوخ‌طبعی او را با فراهم آوردن آن‌چه برای او سرگرم‌کننده است، خندیدن به همراه او، و شوخی‌های مشترک تقویت کرد.
- اسباب بازی ها، مسائل مختلفی را به کودک یاد می‌دهند، بنابراین اسباب بازی های متنوع با اندازه‌ها، شکل‌ها، جنس‌ها، و طرق استفاده مختلف در اختیار او قرار دهید. بهتر است بعضی از آن‌ها قادر به تولید صدا باشند.
- والدین می‌توانند با صحبت کردن با کودک در مورد آن‌چه می‌بینند و انجام می‌دهند، به آن‌چه کودک می‌بیند و احساس می‌کند عمق و غنا ببخشند پس تا آن‌جا که می‌توانید در مورد هر شیء یا فعالیت با جزئیات بیشتری صحبت کنید.

رشد ذهنی در ۲۰ هفتگی
کودک، بازی کردن، از جمله آب‌بازی در حمام را دوست دارد.
او افزایش تمرکز خود را با صرف وقت بیشتر جهت بررسی اشیا نشان می‌دهد.
او در آینه به خود لبخند می‌زند، سرش را به طرف شما می‌گرداند، و دست و پایش را برای جلب توجه تکان می‌دهد.
او شیشه شیر خود را نوازش می‌کند.
در این مرحله
- برای این‌که کودک بیاموزد که به خواسته‌هایش پاسخ داده می‌شود و والدین، منبع کمک و آسایش برای او هستند، هنگامی که سعی می‌کند توجه دیگران را جلب کند، شما می‌توانید با تولید صدا، چرخاندن بدن، ایجاد ارتباط چشمی، و حرکت کردن به طرف او، پاسخ دهید.
- بهتر است همه افراد غریبه را به کودک معرفی کنید.
- تا می‌توانید او را به اسم صدا کنید.
- «دالی کردن» و … بازی‌هایی هستند که کودک از آن‌ها لذت می‌برد. تا می‌توانید همراه با کودکتان بخندید.

رشد ذهنی در ۲۴ هفتگی
کودک با ایجاد صداهای مختلف سعی در جلب توجه می‌کند، وقتی صدای پای کسی را می‌شنود هیجان‌زده می‌شود، و دستانش را برای اینکه بغلش کنند بلند می‌کند.
او با تصویر خود در آینه صحبت می‌کند و به آن لبخند می‌زند،‌و با دهانش حباب تولید می‌کند.
کم‌کم از غریبه‌ها خجالت می‌کشد، ممکن است از خود ترس نشان دهد.
بعضی غذاها را ترجیح می‌دهد و از بعضی غذاها بدش می‌آید.
در این مرحله
- بازی پرت کردن اشیا و پس دادن آن و سایر بازی‌های بده بستانی را با او انجام دهید.
- مکرر او را به اسم صدا کنید.
- برای این‌که به او کمک شود تا اراده ایجاد و تغییر چیزها را به دست آورد، کارهای مختلف و نتایج آن‌ها را نمایش دهید. به عنوان مثال، توپ را هُل بدهید و به او بگویید که توپ می‌غلتد.
- به جلب توجه او پاسخ دهید. وقتی کودک نشان می‌دهد که پدر یا مادر را می‌خواهد با آغوش باز به سوی او رفته؛ اسم او را صدا بزنید، و کاری کنید که بداند شما دارید می‌آیید.