قرص های افزایش شیردهی، تاثیری دارند؟

پرسش: عملکرد قرصهای شیر افزا از نوع شیمیایی که در بازار موجود می باشد (و هر بسته آن شامل دو عدد می باشد و قیمت تقریبی آن ۱۴۰۰۰ تومان می باشد) به چه صورت می باشد آیا مفید برای شیردهی می باشند و ضرری ندارند و اسم واقعی قرصهای فوق چیست؟

پاسخ: دوست محترم ما با مصرف هر گونه مکملی بدون توصیه پزشک مخالفیم بهتر است با رژیم غذایی مناسب کودکتان را شیر دهید مکمل ها اثر کوتاه دارند و دارای عوارض جانبی بسیار و ممکن است به ظاهر در افزایش شیر دهی موثر باشند اما شما باید با دریافت مواد غذایی مناسب شیر دهی را انجام دهید. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید آن است که مکیدن مکرر سینه مادر توسط نوزادش بیشترین کمک را به افزایش شیر مادر می کند. شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادراست. سختی ها و شیرینی هایش همه در ذهن مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و نیازمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره ای خوش این دوران را به پایان برساند ، باید بداند که چگونه نیازهایش را تامین کند.


چرا شیر مادر بهتر است؟
پژوهش های انجام شده در ۳۰ سال اخیر نشان داده ، بهترین و کامل ترین غذا برای کودک تا سن ۴ تا ۶ ماهگی فقط شیر مادر است.
- چون شیر مادر از شیرهای دیگر مغذی تر است.
- همیشه استریل است.
- بیش از300 نوع عامل ضد میکروبی در شیرمادر وجود دارد که مانع بروز بیماری در کودک خواهد شد . از این رو میزان شیوع اسهال در کودکانی که شیرمادرخوار هستند 3 تا 14 بار کمتر از کودکان شیرخشکی است و به دلیل وجود همین عوامل ضد میکروبی، نوزاد خیلی کمتر به عفونت تنفسی ، عفونت اداری و عفونت گوش میانی مبتلا می شود.
- شیرمادر کمتر ایجاد حساسیت می کند و در خانواده هایی که یکی از اعضاء مبتلا به حساسیت هستند، حتماً باید کودک با شیر مادر تغذیه شود.
- کودکی که شیر مادر می خورد نه زیادی چاق و پفکی می شود و نه لاغرمی ماند. چون کلیه نیازهای کودک با شیر مادر تامین خواهد شد. مثلاً اگر نوزادی زودتر از موعد بدنیا آید شیر مادرش با شیر مادری که نوزاد و به موقع بدنیا آمده تفاوت زیادی دارد و نیازهای کودک را برای رشد بیشتر تامین خواهد کرد. یک نکته جالب در مورد شیرمادر این است که شیری که کودک در دقایق اول می مکد، حاوی پروتئین بیشتر و چربی کمتر است و با ادامه شیر خوردن به مرور چربی شیر زیادتر می شود. این مساله باعث می شود که کودک درزمان لازم احساس سیری کند و مادر باید توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سینه جدا نکند تا کودک با چربی دقایق آخر شیردهی، وزن گیری بهتری داشته باشد.
-مکیدن سینه باعث رشد فک و دندانهای کود ک می شود.
- تماس نزدیک مادر و نوزاد باعث افزایش مهر و محبت آنها می شود.
- پس شیرمادر مناسب ترین و طبیعی ترین روش تغذیه شیر خوار است.

نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی
در دوران بارداری ، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.
- انرژی: مادر برای تهیه شیر 500 کالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد به عبارتی اگر پیش از بار داری 2000 کالری انرژی در روز نیاز او را تامین می کرده، در شیردهی 2500 کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این 500 کالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود که این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد) براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین کننده آن داده می شوند.
- پروتئین : در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط ۱۵گرم اضافه می شود- ازاین رو کل پروتئین مورد نیاز حدود ۶۵ تا۷۰ گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف ۳ لیوان شیر در روز، ۱عدد تخم مرغ و ۱۸۰ تا ۳۰۰ گرم گوشت و حبوبات تامین می شود.
- املاح : بهترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است- برای تامین کلسیم مادر باید در روز 3 تا 4 لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند. پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته ای یک بار خورش کرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند.
بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، هفته ای یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً ۱عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل کنند . گردو نیز برای این مادران مفید است.
- ویتامین ها : برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز 4 تا 5 عدد میوه مصرف کند.
- چربی ها : در شیرمادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند . پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.
- آب : مادر در روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.


نمونه یک رژیم غذایی مناسب برای یک مادر شیرده
صبحانه نان سبوس دار ۳ برش + پنیر۳۰گرم + کره ۲قاشق مرباخوری + عسل یا مربا ۲قاشق مرباخوری + شیرکم چربی ۱لیوان
ساعت 10 میوه 1 عدد ، چای وکیک
نهار لوبیا پلو با سالاد شیرازی؛ گوشت ۱۲۰گرم ، کته ۱۵ قاشق غذاخوری، لوبیا سبز پخته یک دوم لیوان ، روغن مایع ۲ قاشق مرباخوری ، ماست کم چربی ۱ لیوان ، خیار ۱عدد ، گوجه ۱عدد، پیاز یک دوم عدد به همراه آبلیمو و روغن زیتون
عصرانه میوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنیر 30 گرم ، گردو 2 مغز کامل
شام کوکوی سبزی با ماست؛ تخم مرغ ۱ عدد ، سبزی خام ۲ لیوان ، نان ۲ برش ، روغن مایع۲ قاشق غذاخوری ، ماست کم چربی ۱ لیوان
پیش از خواب شیرکم چربی 1 لیوان ، عسل 1 قاشق غذاخوری
این رژیم حاوی ۲۷۰۰ کالری انرژی ، ۳۴۴ گرم کربوهیدرات ، ۹۷ گرم پروتئین و ۸۸ گرم چربی است.
تحقیقات اخیر نشان داده کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده اند، کمتر از کودکانی که با شیر گاو تغذیه شده اند، به بیماری دیابت نوجوانی( یا دیابت وابسته به انسولین) و بیماریMS مبتلا می شوند و این خبر اهمیت شیر مادر را نشان می دهد.


چه مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست ؟
۱) دم کرده های گیاهی: گاهی دم کرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و ترکیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امکان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز کند.
2) کافئین: کافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریک پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده کمتر از 2 لیوان در روز قهوه و کوکا مصرف کنند ، شکلات و کاکائو هم دارای تئوبرومید است که مانند کافئین محرک است و بهتر است مصرفش محدود شود.
۳) قند مصنوعی: اثر قندهای بدون کالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.
4) ادویه جات زیاد: مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می کند که بهتر است در شیردهی کمتر ادویه مصرف شود.

مهم ترین مطالب در این‌باره:
نوزادان با تغذیه سالم است که می توانند به بهترین نحو ممکن رشد کنند و روز به روز توانمندتر و بزرگتر شوند- در تمام نقاط دنیا مادران بعداز بدنیا آوردن فرزندشان به دلایل مختلفی شیر کافی برای تغذیه نوزاد خود را ندارند و این موضوع باعث بی قراری کودک و نگرانی والدینشان می گردد. پس به همین منظور در ادامه شما را با راهکارهایی برای رفع این مشکل در مادران شیرده آشنا می نماییم. گسترده‌ ترین و اثرگذارترین مواد غذایی که باعث افزایش شیرمادر می ‌شوند، عبارتند از : خرما، شبدر، بادام، کنجد، شاهدانه، دم‌ کرده رازیانه، شیر، ماست و دوغ، ماءالشعیر، ماهی، عدسی ،کاهو و غلات پرک شده مخصوصاً جوی‌ پرک شده.
- فنلین
- لاکتودین
- قرص شیرافزا
- فنلین
قرصهای لاکتودین که از نمونه فرانسوی گالاکتوژیل ، مشابه سازی شده اند به عنوان کمک درمان در موارد کمبود ترشح شیر (در دوره شیردهی) استفاده میشود. علف شیر یا گالگا (که در لاتین به معنای شیرزا میباشد) ماده موثره اصلی این فرآورده شیرافزا است . مالت برای تقویت شیر و فسفات کلسیم هم برای جبران کمبود کلسیم در کنار گالگا ، مکمل مفیدی برای زنان شیرده میباشند . وجود ساکارز بالا در فرمول این مکمل، از افت قند خون در زنان شیرده جلوگیری می کند و حضور مقادیری از اسانسهای طبیعی رازیانه و زیره علاوه بر خواص شیرافزایی به عنوان ضد نفخ و خوش طعم کننده به فرمول اضافه شده اند . قرص شیرافزا حاوی عصاره رازیانه، زیره، شنبلیله می باشد. مواد مؤثره گیاهان موجود در فرمولاسیون شیرافزا به طور سینرژیستیک ترشح شیر را تحریک می نمایند. در حین شیردهی احتیاجات تغذیه ای مادر شیرده افزایش می یابد و رابطه تغدیه ای برای مادر و طفل شیرخوار برای مدتی بعد از تولد ادامه می یابد.

تغذیه نوزاد در اولین سه ماه بعد از تولد صرفاً وابسته به شیر مادر است، شنبلیله یک گیاه محرک اشتها می باشد که می تواند ۲ عمل را در فرآورده شیرافزا انجـام دهد. ترشح شیر را زیاد می کند و اشتهای مادر را برای تأمین احتیاجات تغذیه ای افزایش می دهد. گزارشات متعددی نیز اثر افزایش دهنده شیر رازیانه، شنبلیله، زیره سبز و شوید را به اثبات رسانیده اند. گیاه رازیانه نیز از زمان های گذشته به عنوان گیاهی محرک ترشح شیر معروف بوده است.
خیلی از افراد علاقه ای به مصرف دارو های شیمیایی ندارند.

بهترین و مؤثرترین راهکارهای طبیعی برای افزایش شیر مادر عبارتند از
- مصرف آب میوه های طبیعی
- مصرف مالت جو
- معجون شیر و بادام
- مصرف لبنیات بخصوص شیر تازه گاو محلّی
- استفاده از آویشن یا زیره به خصوص زیره سبز
- جوانه گندم و ماش
- رازیانه، بومادران، تخم شاهتره، گلپر، بالنگو، زنیان، تخم ریحان و …
- پودر سیاهدانه بهمراه عسل
- خوردن کاهو با سرکه شیره
- گندم بو داده بهمراه کنجد و خشخاش
- خوراک کله پاچه به خصوص پاچه گوسفند
- خوردن سیراب شیردان گوسفند، همراه با آب آن همه روزه عصرها