بیماری اوریون در کودکان، آنچه والدین باید بدانند

بیماری اوریون یا بیخ گوشک، بیماری ویروسی است که در آن غده بزاقی بناگوشی که در جلو و زیر لاله گوش در دو طرف صورت قرار گرفته است، آماس کرده و بزرگ می شود. تا انتهای این مقاله را با ما همراه باشید تا درباره راههای پیشگیری و درمان این بیماری بیشتر بدانید.

چگونه کودک مبتلا به اوریون می شود؟

ویروس این بیماری به وسیله ترشحات دهان کودکانی که مبتلا به این بیماری هستند به کودکان سالم انتقال می یابد. اگر کودک سالمی با کودک بیمار تماس پیدا کند، ویروس مزبور ابتدا وارد دهان و حلق او و سپس وارد غده بناگوشی شده و سبب آماس غده می گردد. چون ویروس این بیماری در مایع بزاق کودکان مبتلا وجود دارد، اگر کودک سالم، وسایل و لوازمی را که به ترشحات بزاق کودک مبتلا به بیماری اوریون آلوده شده است، به کار ببرد، او نیز مبتلا خواهد شد. ویروس این بیماری در خون و ادرار کودکان مبتلا نیز وجود دارد.

بسیاری از کودکان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، ولی غده بناگوشی آن ها متورم و بزرگ نگردد. این دسته از کودکان با رفت و آمد در اجتماع، ویروس اوریون را منتشر و دیگران را مبتلا می کنند. بیماری بیخ گوشک در سراسر سال به ویژه در اواخر زمستان و اوایل بهار دیده می شود.

دوران واگیری بیماری بیخ گوشک چه مدت است؟

ویروس این بیماری در ترشحات بزاق کودکان مبتلا در حدود ۶ روز قبل و ۹ روز بعد از پیدایش تورم غده وجود دارد. اما انتقال بیماری از کودک مبتلا به کودک سالم معمولا ۲۴ ساعت قبل از پیدایش تورم و ۳ روز بعد از این که غده شروع به کوچک شدن می کند، انجام می گیرد. بنابراین تا زمانی که تورم و آماس غده وجود دارد، کودک مبتلا به بیخ گوشک نباید به مدرسه برود و با کودکان دیگر تماس پیدا کند. شیرخواران تا سن ۶ تا ۸ ماهگی نسبت به این بیماری مصون هستند و مبتلا نمی شوند. زیرا شیرخواران در دوران جنینی خود، ماده مصونیت زا در مقابل این بیماری را از راه جفت از مادر خود به دست آورده است. اگر کودک در دوران کودکی به بیماری بیخ گوشک مبتلا شود معمولا در تمام عمر نسبت به این بیماری مصون خواهد بود و دیگر مبتلا نخواهد شد.

علائم بیماری اوریون کدامند؟

پس از اینکه کودک سالم با کودک بیمار تماس پیدا کند ویروس این بیماری وارد دستگاه تنفسی فوقانی او می شود. چنین کودکی بلافاصله مبتلا نخواهد شد و پس از گذشت ۱۴ تا ۲۴ روز که آن را دوره کمون می نامند، علائم بیماری در او ظاهر می شود. ابتدا کودک از درد ناحیه گوش شکایت دارد که این درد هنگام جویدن غذا بیشتر و رنج آور تر است. پس از ۲۴ ساعت، تورم و آماس در جلوی گوش کودک ظاهر می شود، سپس این تورم به طرف جلو و پایین انتشار می یابد. تورم غده ممکن است در یک زمان در دو طرف یا ابتدا در یک طرف و پس از یکی دو روز و در خلال ۱ تا ۳ روز به بیشترین مقدار خود می رسد، و به تدریج در خلال ۳ تا ۷ روز از بین می رود. تورم و اماس غده معمولا سبب می شود که لاله گوش به طرف بالا و خارج کشیده شود. زمانی که غده بنا گوشی متورم است، کودک در ناحیه گوش خود احساس درد می کند و اگر این کودک غذای ترش بخورد، درد شدیدی در محل تورم حس خواهد کرد. در هنگام تورم غده، ممکن است کودک تب نداشته باشد که معمولا تب او خفیف است ولی به طور نادر ممکن است تب کودک بالا و شدید باشد.

بیماری اوریون یعنی تورم و آماس غده بزاقی بناگوشی که در جلوی گوش قرار گرفته است، ولی ممکن است در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد، غدد بزاقی دیگر یعنی غدد زیر فکی نیز مبتلا شود و برجستگی تخم مرغی شکلی که به طرف پایین و جلو قرار دارد، در ناحیه زاوبه استخوان فک پایین، دیده شود.

عوارض بیماری اوریون کدامند؟

تورم مغز و پرده های مغز:

شایع ترین عارضه بیماری بیخ گوشک، تورم پرده های مغز یا خود مغز یا هر دو می باشد. اگر در هنگام بیماری یا پس از بهبود، کودک دچار تب، سردرد، استفراغ، تحریک پذیری و سفتی گردن شود، در نتیجه هجوم ویروس به مغز دچار تورم پرده های مغز یا خود مغز شده است. این عارضه معمولا زودگذر می باشد و مشکلاتی برای کودک به وجود نمی آورد، ولی بیمار باید در بیمارستان بستری گردد.

ورم بیضه ها:

ورم بیضه ها نتیجه هجوم ویروس اوریون به یک یا دو بیضه جنس مذکر می باشد. این عارضه اغلب در ۱۴ تا ۳۵ سالگی رخ می دهد و در سنین قبل از بلوغ نادر است. تورم بیضه ها موجب تب، سرما سرما شدن و درد بیضه ها می گردد. عقیم شدن فرد مبتلا بسیار نادر است، حتی اگر تورم بیضه ها در دو طرف باشد.

درمان بیماری اوریون چگونه است؟

دارویی که شدت بیماری اوریون یا دوران آن را کوتاه کند وجود ندارد، بنابراین باید دوران بیماری طی شود تا کودک بهبود یابد. اگر غده بیخ گوشی یک طرف مبتلا گردد، دوران بیماری کوتاه تر ، ولی اگر دو طرف مبتلا شود، طولانی تر خواهد بود. تجویز استامینوفن و داروهای مشابه آن به کم کردن درد و تب که به علت تورم و آماس غده به وجود آمده است، کمک می کند. گذاردن پماد یا خمیر بر روی غده متورم اثری ندارد. گرم کردن ملایم غده یعنی گذاردن حوله گرم روی آن درد را تسکین می دهد. کودک مبتلا به بیماری بیخ گوشک باید استراحت کند. در دوران بیماری باید به کودک غذاهائی داد که ترش نباشد و نیاز به جویدن نیز نداشته باشد.

پیشگیری از ابتلا به بیماری اوریون ( واکسن اوریون )

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری بیخ گوشک کافی است که واکسن این بیماری در یک نوبت در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و نوبت دوم در سن ۴ تا ۶ سالگی تزریق گردد. بعد از تزریق یک نوبت واکسن، مصونیت در حدود ۹۵ درصد ایجاد می گردد و در کشور ما واکسن اوریون با واکسن های سرخک و سرخچه به صورت واکسن توام سرخک، سرخچه و اوریون به همه کودکان تزریق می گردد. در بعضی از کودکان پس از تزریق واکسن توام سرخک، سرخچه و اوریون، تورم غده بناگوشی به وجود می آید که مهم نیست و خود به خود بهبود می یابد.

آیا اگر پسر یا دختری مبتلا به بیماری بیخ گوشک شود، عقیم می گردد؟

مردم چنین تصور می کنند که اگر کودکی مبتلا به بیماری بیخ گوشک یا اوریون شد، عقیم می گردد، مخصوصا اگر کودک در مدت ابتلا به بیخ گوشک راه برود. این تصور حقیقت ندارد. اگر فرد بالغی مبتلا به بیخ گوشک یا اوریون شود و سپس دچار ورم بیضه گردد، امکان دارد که در ۱۳ موارد دستگاه منی ساز وی تخریب گردد، ولی عقیم شدن کامل او بسیار نادر است. بنابراین پدر و مادر ها پس از ابتلای فرزندانشان به بیماری بیخ گوشک نباید نگران باشند و نباید او را از راه رفتن منع کنند، ولی کودک باید استراحت نسبی نماید.