حساسیت فصلی کودکان، چه تفاوتی با آسم دارد؟

ها...ها...هاچی! سه عطسه پشت سرهم صبحگاهی کودکتان و یک مشت دستمال کاغذی مچاله شده در دستش، شما را نگران می‌کند که شاید کودکتان سرما خورده است. نشانه‌های دیگر مانند آب ریزش بینی و گرفتگی صدا نیز ممکن است دیده شود. اگر هر سال هنگام تغییر فصل‌ها، کودک شما این نشانه‌ها را بروز می‌دهد، مبتلا به حساسیت فصلی است.
حساسیت فصلی در زمان‌های مشخصی از سال، خصوصا در فصل بهار که زمان گرده افشانی است و گرده‌ها و هاگ‌های گل‌ها و گیاهان در فضا پخش می‌شود، بروز می‌کند. سیستم ایمنی بدن در مواجهه با این گرده‌ها (که به آن‌ها مواد آلرژن گویند) مواد شیمیایی مانند هیستامین را در بدن آزاد می‌کند که وارد جریان خون می‌شوند تا با مواد آلرژن مبارزه کنند. آزاد شدن این مواد در بدن موجب بروز نشانه‌های آلرژی می‌شود.
افراد ممکن است به یک یا چند چیز متفاوت حساسیت داشته باشند. کودکانی که تا پیش از این آلرژی نداشته‌اند، ممکن است به یکباره به حساسیت فصلی مبتلا شوند. سن ابتلا معمولا حدود ۱۰ سالگی است و در حدود ۲۰ سالگی به اوج خود می‌رسد. در بیشتر موارد، با افزایش سن در بزرگسالی نشانه‌های آلرژی از بین می‌رود. در کودکانی که والدین آن‌ها مبتلا به حساسیت فصلی بوده‌اند، این نشانه‌ها بیشتر دیده می‌شود. اگر یکی از والدین به حساسیت مبتلا باشد، احتمال ابتلا کودک ۳۰% و اگر هم پدر و هم مادر به حساسیت مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودک ۵۰% است.

نشانه‌های حساسیت فصلی در کودکان

هنگامی که کودک در معرض آلرژن‌ها قرار دارد، این نشانه‌ها را از خود بروز می‌دهد:
-عطسه
-خارش گلو و بینی
-گرفتگی بینی
-آبریزش بینی
-سرفه
-قرمزی، خارش، خشکی چشم و آمدن آب از چشم
اگر این نشانه‌ها با خس خس سینه و مشکل در تنفس همراه شود، احتمال ابتلا کودک به آسم وجود دارد.


تفاوت آسم و حساسیت فصلی در کودکان
اگرچه آسم و آلرژی معمولا با هم همراه می‌شوند، اما متفاوت از یکدیگرند:
-آسم. بیماری مزمن تنفسی است که از ریه‌ها آغاز می‌شود.
-حساسیت فصلی. واکنشی است که توسط سیستم ایمنی بدن آغاز می‌شود.
تمام مبتلایان به حساسیت فصلی آسم ندارند، اما مبتلایان به آسم همگی از گونه‌ای آلرژی رنج می‌برند.

مواد آلرژن در محیط زندگی
وجود برخی مواد در محیط زندگی موجب تحریک بیشتر آلرژی در کودکان می‌شود. برخی از این مواد آلرژن عبارتند از:
-گرد و غبار
-گرده‌ها و هاگ‌های گیاهان
-پشم، خز و پر حیوانات
-لباس‌ها و اسباب بازی‌های ساخته شده از پوست و خز حیوانات
-لاتکس
-آنزیم‌های آنتی باکتریال موجود در مواد شوینده
-برخی غذا‌ها

تشخیص حساسیت فصلی در کودکان
حساسیت فصلی در کودکان به راحتی تشخیص داده می‌شود، زیرا نشانه‌ها در زمان مشخصی از سال و با در معرض قرار گرفتن آلرژن‌ها تکرار می‌شود.
اگر به ابتلای کودک به حساسیت فصلی مشکوک هستید، با پزشک او صحبت کنید. پزشک در مورد نشانه‌ها و زمان بروز آن‌ها از شما پرسش‌هایی می‌کند و براساس پاسخ‌های شما و معاینه جسمی کودک، حساسیت فصلی را در کودک تشخیص می‌دهد. در غیر این صورت آزمایش خون یا آزمایش پوستی آلرژی انجام می‌شود.
معمولا پزشکان برای تشخیص دلیل حساسیت فصلی در کودکان، آزمایش پوستی را به یکی از دو روش زیر انجام می‌دهند:
-خراشی سطحی روی پوست ایجاد کرده و یک یا چند قطره از ماده آلرژن را روی آن خراش می‌ریزند. اگر کودک به ماده آلرژن حساسیت داشته باشد، آن نقطه متورم می‌شود.
-مقدار اندکی از ماده آلرژن به زیر پوست تزریق می‌شود (نترسید، زیاد دردناک نیست!). پس از ۱۵ دقیقه اگر اطراف محل تزریق قرمز و متورم شد (مانند محل نیش حشرات) نشانگر حساسیت کودک به ماده آلرژن است.
در صورت مثبت بودن آزمایش آلرژی، کودک باید نشانه‌های حساسیت به ماده آلرژن را نیز داشته باشد تا وجود حساسیت در کودک تایید شود. برای نمونه کودکی که در آزمایش حساسیت، نسبت به گرده چمن آلرژی نشان داده است، اگر هنگام بازی بر روی چمن عطسه و آبریزش بینی داشته باشد، وجود حساسیت نسبت به گرده چمن در او تایید می‌شود.

درمان حساسیت فصلی در کودکان
حساسیت فصلی در کودکان به دلایل ژنتیکی و محیطی بروز می‌کند. از آنجایی که نمی‌توان دلیل ژنتیکی ابتلا به حساسیت را از بین برد، بایستی دلایل محیطی آن را کنترل کرد.
-راه‌های زیادی برای درمان حساسیت فصلی در کودکان وجود دارد که بسته به شدت بروز نشانه‌ها، مناسب‌ترین آن‌ها انتخاب می‌شود. مهم‌ترین بخش درمان حساسیت فصلی در کودکان، شناخت ماده آلرژنی است که موجب بروز حساسیت شده است. برخی از کودکان با حذف یا کاهش آن ماده در زندگی روزمره خود، بهبود می‌یابند.
-در فصل گرده افشانی گیاهان، پنجره‌های خانه را ببندید و از سیستم تهویه مطبوع استفاده کنید. در مکان‌های بازی که گل و گیاه و گرده زیاد است، درون فضای بسته بمانید.
پس از بازی کودک در فضای باز، او را حمام کرده و لباس‌هایش را عوض کنید. در صورتی که امکان حمام کردن وجود ندارد، حداقل دست‌های او را بشویید.
-ملحفه و رختخواب کودک را هر ۲ یا ۳ هفته یکبار بشویید. بالش‌ها را در ۲ تا ۳ سال یکبار عوض کنید.
-وسایل خانه، خصوصا مبلمان و پرده را به طور مرتب تمیز کنید و در صورت نیاز بشویید.
-در صورتی که نمی‌توانید از مواد آلرژن در محیط زندگی خود اجتناب کنید، دارو‌هایی برای کاهش نشانه‌های حساسیت مصرف کنید. دکونژستان‌ها، آنتی هیستامین‌ها و اسپری‌های استروییدی بینی در این زمینه راه گشا هستند.
-اگر نشانه‌های حساسیت با دارو قابل کنترل نیستند، پزشک شما را به متخصص آلرژی ارجاع می‌دهد تا در مقابل حساسیت فصلی واکسینه شوید.