آموزش انصاف به کودکان، چگونگی جلسات موثر خانوادگی

در دهۀ ۱۹۵۰ رودلف دریکورس روانپزشک طرحی برای حل دموکراتیک مشکلات در گردهمایی های خانوادگی ارائه داد که اکنون پرطرفدار شده است.
نه تنها کارشناسان تربیتی آن را توصیه می کنند، بلکه بسیاری از خانواده ها پی برده اند که این روش برای کودکان عالی است، زیرا آنها می توانند خود را ابراز کنند، تصمیم بگیرند، به توافق برسند، دیدگاه های گوناگون را بشنوند و مشکلات را حل کنند.
همچنین به این ترتیب مشارکت، همکاری و رعایت نوبت را تمرین می کنند. در جلسات خانوادگی افراد خانواده طبق ساعت از پیش تعیین شده ای دور هم جمع می شوند تا دربارۀ مسائل، نگرانی ها و علائق مشترک - با رعایت انصاف - گفتگو کنند.
می توانید در این جلسلت موضوعات مختلفی را به بحث بگذارید. ساعات تماشای تلویزیون یا خواب، حل اختلاف، رسیدگی به مشکلات تکراری یا رفتارهای نامناسب، شادی برای رویدادهای مثبت تک تک افراد خانواده، وظایف در خانه و پول توجیبی می توانند از جمله موضوعات گردهمایی های خانوادگی باشند.
جلسات خانوادگی با رعایت این شش اصل موفقیت آمیز خواهند شد. بر طبق نیازهای خانواده تان آنها را تعدیل کنید و به کار ببندید.

1- انصاف را رواج دهید
هدف گردهمایی خانوادگی این است که فرزندانتان را چنان شرکت دهید که بتوانند اصول انصاف را تمرین کنند، پس مهم است که آنها احساس کنند عقایدشان محترم شمرده می شود. قضاوت هایتان را نگه دارید و فرزندتان را تشویق به حرف زدن کنید.
از این فرصت برای سخنرانی استفاده نکنید؛ و آن را برای اوقاتی بگذارید که با فرزندتان تنها هستید. در جلسات خانوادگی عقیدۀ تک تک افراد مساوی به شمار می آید، همه حق دارند حرف هایشان شنیده شوند و هر کسی می تواند هر نوع نگرانی یا مشکلی را مطرح کند.

۲- قوانین متعارف ادب را رعایت کنید
مهم است که فضای جلسات خانوادگی به کودکان احساس آرامش دهد. ادب متعارف را رعایت کنید و به خصوص متوجه باشید که هیچ کس نباید مورد اهانت یا فریاد قرار بگیرد. هر اعتراضی باید با لحنی آرام بیان شود و بهتر است که با "من" شروع شود.
برای فرزندتان شرح دهید که وقتی اعتراض با "تو" یا "شما" شروع می شود حالت انتقادی یا قضاوتی دارد؛ وقتی با من شروع می شود بر رفتار متمرکز است. من واقعاً ناراحتم که بدون اجازه لباس های مرا می پوشی. می خواهم دست از این کار برداری.
تاکید کنید که همه حق شنیدن حرف هایشان را دارند و درنتیجه کسی حقی ندارد حرف کسی را قطع کند.

3- قوانین تصمیم گیری را مشخص کنید
معمولاً تصمیم بر مبنای رای اکثریت گرفته می شود؛ البته برخی کارشناسان معتقدند که باید توافق آراء وجود داشته باشد. هر تصمیمی که در جلسات خانوادگی گرفته می شود باید دست کم تا جلسۀ بعد اجرا شود. در جلسۀ بعد می توان آن را تغییر داد.
این فکر را تقویت نکنید که همیشه حرف آخر با کودکان است. یادتان نرود که شما رئیس هستید. بیشتر والدین این قانون را می گذارند که کودکان فقط دربارۀ قوانینی حق اظهارنظر دارند که از نظر والدین جای چانه زنی و مذاکره دارد.
برای نمونه: ترجیح می دهی برای تعطیلات به دریاچه بروی یا کنار دریا؟ یا دلت می خواهد کارهای خانه را که به تو داده شده، هر هفته تغییر کنند یا هر دو هفته؟

4- جلسات را منظم و طبق برنامه برگزار کنید
بیشتر کارشناسان پیشنهاد می کنند جلسات خانوادگی هفته ای یک بار و به مدت پانزده دقیقه برای خردسالان و اگر کودکان بزرگترند، با زمانی کمی بیشتر، برگزار شوند. زمان قرار جلسه را روی در یخچال بنویسید تا همه بدانند که باید در آن شرکت کنند. پس از تعیین ساعت و روز گردهمایی، هر هفته در همان روز و ساعت دور هم جمع شوید.

5- نقش های جلسه را گردشی کنید
یکی از راه های فعال کردن کودکان در گردهمایی این است که نقش هایی را تعیین کنید که هر هفته گردشی باشند. برای نمونه رئیس جلسه (اعلام آغاز و پایان جلسه با اوست و نمی گذارد کسی از موضوع خارج شود)، نمایندۀ قانون (توجه می کند که قوانین اجرا شوند)، برنامه ریز (تاریخ و ساعت جلسه را برای یادآوری می نویسد) و منشی (یادداشت های جلسه را می نویسد). کودکان خردسال به جای یادداشت می توانند از ضبط صوت استفاده کنند.

6- فضای جلسه را پرنشاط نگه دارید
والدین با تجربه می گویند نباید جلسات را فقط به منظور حل مشکل برپا کرد. در این صورت، پس از مدتی بچه ها دوست ندارند در چنین گردهمایی هایی شرکت کنند. سعی کنید جلسات شما شاد و سرگرم کننده باشد. پدر یک خانواده می گفت آنها جلسه را با تعریف کردن از کارهای نیک همدیگر در هفته ای که گذشت، آغاز می کنند.
در پایان جلسه می توانید شیرینی خوشمزه ای بدهید یا یک بازی دسته جمعی بکنید و یا حتی می توانید دسته جمعی به تماشای یک فیلم خانوادگی خوب بنشینید.