دلیل خوابگردی کودکان، راه های کاهش

روزنامه تهران امروز: راه رفتن در خواب، یکی از اختلالات مربوط به خواب است که به صورت قدم زدن در خواب، بروز می کند و طی آن کودک از رختخواب بلند می شود و بدون اینکه هوشیار باشد و بداند چه کار می کند، شروع به انجام کارهای معمولی (مثل غذا خوردن، حرف زدن، راه رفتن و...) می کند.

حتی اگر در این حال او را از خواب بیدار کنید، چیزی به خاطر نمی آورد و هیچ آگاهی نسبت به کارهایی که انجام داده، ندارد. خواب گردی، بیشتر با صحبت کردن در خواب همراه است و به طور معمول زمانی که کودک وارد مرحله خواب عمیق می شود، یعنی یک تا دو ساعت بعد از به خواب رفتن، آغاز می شود.

علائم راه رفتن در خواب

به طور کلی زمانی که کودک کاملا در خواب فرو رفته، ناگهان بلند می شود. در این حالت حرکات او بسیار آرام و آهسته است. ممکن است انگشتان و دست هایش را مرتب تکان دهد. چشم هایش هم می تواند کاملا باز باشد؛ حتی گاهی چشمک هم می زند. گاهی کودک خواب گرد از رختخواب بلند می شود و بدون هدف دور اتاق می چرخد.

در بیشتر موارد نیز بدون مشکل و ناراحتی خاصی مجددا به رختخواب برمی گردد و دوباره می خوابد. کودک ممکن است این کارها را آرام و راحت انجام دهد، اما گاهی هم ممکن است فعالیت های هدفمندی مثل لباس پوشیدن، باز کردن در و... انجام دهد.

به طور معمول کودک در حین انجام این کارها هوشیار نیست، زمانی که با کودک صحبت شود، ممکن است او با زیر لب سخن گفتن و زمزمه کردن پاسخ دهد. هر دوره از خواب گردی تقریبا ۵ تا ۲۰ دقیقه طول می کشد و بعد از آن دوباره به اتاق و رختخوابش برمی گردد.

علت راه رفتن در خواب

پژوهش ها نشان می دهند که ۱۵درصد از کودکان، بین ۵ تا ۱۵ سال برای اولین بار دچار خواب گردی می شوند و ۳ تا ۶ درصد این کودکان بیش از یک بار در خواب راه می روند. این اختلال در پسرها شایع تر از دخترهاست؛ و به طور معمول وقتی روی می دهد که کودک دچار خواب های پریشان شود.

چنانچه این اختلال در بین والدین و اعضای دیگر خانواده نیز مشاهده شده باشد، می تواند به عنوان اختلالی ارثی محسوب شود. ۱۰ تا ۲۰ درصد از خواب گردی های کودکان ممکن است ناشی از سابقه خانوادگی باشد.

البته درصدی از این خواب گردی ها هم به خاطر خستگی مفرط و یا فشارها و تنش های روزانه است. تحقیقات نشان می دهند خواب گردی در کودکان مبتلا، با افزایش سن کاهش می یابد و به تدریج از بین می رود. اما اگر خواب گردی کودک از ۹ سالگی به بعد شروع شود، ممکن است در دوران بزرگسالی نیز ادامه یابد. در این صورت بهتر است، حتما این مشکل را جدی گرفت و درصدد درمان آن برآمد.

در مواردی مشاهده می شود که خواب گردی کودک ناشی از عوامل زیر است:

خواب ناکافی
برنامه نامنظم خواب
بیماری و تب بالا
مصرف بعضی از داروها
پر بودن مثانه
خوابیدن در محیطی شلوغ و پرسروصدا
انواع خواب گردی

خواب گردی در دوران کودکی، به انواع مختلفی دیده می شود. بیشتر کودکانی که تحت تاثیر شرایط و تغییرات محیطی قرار می گیرند، شب ها در خواب راه می روند. این گونه خواب گردی های کودک، ناشی از هیچ اختلال جدی و مهمی نیست و به طور معمول با کاهش شرایط استرس آور و رشد کودک به تدریج از بین می رود.

والدین این کودکان تنها باید مراقب باشند که فرزندشان هنگام خواب گردی، آسیبی نبیند. برخی از کودکان تنها یک بار در چند ماه و برخی دیگر چند بار در طول یک ماه در خواب راه می روند.

کودکان خواب گرد اغلب از این عمل ناخودآگاه خود احساس خجالت، شرمساری، اضطراب، گناه و گیجی می کنند. خواب گردی کودک خطری برای دیگران ندارد. بیدار کردن کودکی که در خواب راه می رود، هیچ مشکلی پیش نمی آورد، تنها ممکن است برای چند لحظه جهت یابی خود را از دست بدهد و کمی گیج و سرگردان شود.

روش های پیشگیری از راه رفتن در خواب

تاکنون روش علمی ویژه ای برای درمان کامل این اختلال در کودکان ابداع نشده است، ولی می توان با به کار بردن روش های زیر میزان خواب گردی کودک را کمتر کرد:

از دادن داروهای نامتعارف، داروها و قرص های تجویز نشده از سوی پزشک (به خصوص داروهای خواب آور) به کودکان خود خودداری کنید.
برنامه خواب و بیداری منظمی برای کودک در نظر بگیرید.

تمرین های آرام سازی عضلانی، یوگا و مراقبه می تواند موجب کاهش استرس و فشار روانی و بهبود رفتار خواب گردی در کودک شود.

شیوه های درمان

والدین و اعضای خانواده می توانند با به کارگیری نکات زیر به کودک مبتلا به خواب گردی کمک کنند:

کودک را خیلی آرام به رختخواب برگردانند.

او را از آسیب ها و حوادث ناشی از خواب گردی مصون نگه دارند.

جلوی بالکن ها و پرتگاه های منزل نرده بکشند.

درب اصلی خانه را قفل بزنند. (قفلی که بالاتر از دسترس کودک باشد.)

اجازه ندهند کودک هنگام خواب خیلی خسته و متشنج به خواب رود.

زنگوله ای به در اتاق کودک نصب کنند تا با باز شدن در، به صدا درآید و اعضای خانواده را با خبر کند.

همچنین با استفاده از روش های زیر می توانند خواب گردی کودک را کاهش دهند؛

کودک را برای چند شب تحت نظر بگیرید. (چه موقع از خواب بیدار می شود و چه مدتی خواب گردی می کند.)

بعد از چند شب، کودک را ۱۵ دقیقه قبل از خواب گردی شبانه اش بیدار کنید.

کودک را چند دقیقه بیدار نگه دارید (با او کمی حرف بزنید و یا کمی آب به او بدهید.)

این کار را به مدت یک هفته انجام دهید.

چنانچه مجددا خواب گردی کودک شروع شد، انجام این اقدامات را دوباره از سر بگیرید.