جدا کردن اتاق خواب کودک، حتما بخوانید

پرسش: پسرم 5 ساله است. حدود دو سال پیش اتاق خواب او را جدا کردیم . اوایل فقط انتظار داشت که با او به تختخواب بروم و او را بخوابانم و بعد بروم. حتی از من اجازه گرفت که نیمه شبها که بیدار می شود به تخت ما بیاید و کنار من و پدرش بخوابد و من هم به او اجازه دادم اما بعدا می گفت من می خواهم در تخت شما بخوابم. بعد بغلم کنید به تخت خودم ببرید. ما هم قبول کردیم اما جدیدا به هیچ عنوان قبول نمی کند که تنها بخوابد. برایش جایزه تعیین کردیم. برایش خریدیم. به او می گویم من شبها می آیم در اتاق پایین تخت تو می خوابم یا پدرت می آید، تو و خواهر کوچکت با هم در اتاق بخوابید. هر راهی را استفاده کرده ام اما فایده نداشته و الان مدتی است که پدرش در هال می خوابد و من و پسرم روی تخت ما و خواهرکوچکش در گهواره!

پاسخ: در حقیقت شما با اجازه دادن به کودکتان برای ورود به اتاق تان، او را به سمت وابستگی هدایت کرده اید و الان کودکتان به شما وابسته شده است. بهترین زمان جدایی، ۱۲ تا ۱۸ ماهگی است؛ چرا که تا این سن، هنوز به والدین وابسته نشده و مهم‏ تر از آن، ترس از تاریکی برایش مفهوم نیافته است. عمدتا بعد از یک سال، به خصوص در مورد کودکانی که شیر مادر نمی‌خورند، بهتر است جای خواب آنها را جدا کرد. حداکثر زمانی که شیرخوار می‌تواند در اتاق خواب والدین بخوابد، تا دوسالگی است اما در این صورت هم باید محل خواب و تختخواب شیرخوار جدا باشد. به طور کلی خصوصا در مورد کودکانی که به مدت طولانی در اتاق والدین خوابیده اند جدا کردن اتاق کار دشواری است لذا در درمان کلنجار رفتن بر سر خوابیدن و بیدار شدن های مکرر در طول شب از فنونی استفاده می شود که به کودک کمک می کند در رابطه با مستقل خوابیدن، رفتارهای جدید و بیشتری را یاد بگیرد. به این ترتیب کودک یاد می گیرد خودش بخوابد.

مراحل موفق ترین رویکردهای درمانی موجود برای این مشکل به شرح زیر می باشد:
- پدر و مادر باید نظم و شعائر خاصی در هنگام خواب کودک انجام دهند تا کودک متوجه شود که وقت خواب است.(مثلا دادن یک غذای سبک یا یک لیوان شیر به کودک، خواندن کتاب داستان، خواندن لالایی، مسواک زدن برای کودک، پوشاندن لباس خواب به کودک و ...)

- بعد از شب به خیر گفتن به کودک، رفتار کودک را خاموش کنید یعنی هیچ نوع صحبتی با او نداشته باشید و به او نشان دهید که وقت خواب است.در شبهای نخست در کنار کودک بخوابید(البته برخی از روان شناسان معتقدند که نباید کنار کودک خوابید چون فرقی با شرایط قبلی کودک ندارد صرفا سعی کنید کنارش باشید تا خواب برود) ولی هیچ توجهی به گفتار او نداشته باشید نهایتا اگر دیدید بیش از حد حرف می زند به گفتن "هیس" بسنده کنید و به رفتارهایش بی توجهی کنید تا کم کم خوابش ببرد. بعد از گذار از این مرحله سعی کنید فقط کودک را در رختخواب بگذارید و خودتان از اتاق خارج شوید که او بخوابد. اگر کودک از اتاق خارج شد او را به اتاقش برگردانید و به وی تاکید کنید که نباید از اتاقش خارج شود. در مورد کودکانی که خیلی مقاومت می کنند حتی می توانید تذکر دهید که در صورت تکرار این رفتار درب اتاق را قفل می کنید.

- پدر و مادر باید رفتار خوب فرزندشان را تشویق کنند و به ازای هر بار که در اتاقش خوابید به او برچسب دهند. الصاق نمودار این برچسبها پشت در اتاق کودک توصیه می شود. بعد از هر یک هفته ای که کودک برچسب تشویقی می گیرد یک تشویق جانانه مثل رفتن به پارک یا سینما یا تفریحاتی مشابه توصیه می شود.

- برای بررسی وضعیت خواب رفتن و کلا استقلال کودک در هنگام خواب استفاده از برگه ثبت روزانه اکیدا توصیه می شود چرا که والدین با مشاهده این موارد ثبت شده می بینند که مثلا کودکشان به نسب شب گذشته یا هفته گذشته چه پیشرفتی داشته است و لذا به پیگیری اقدامات خود دلگرم تر می شوند.

- به والدین توصیه می شود هرگاه تصمیم به جدا کردن اتاق کودک خود داشتند کتب مرتبط با این موضوع را حتما مطالعه کنند. کتابهای خوبی در این زمینه در بازاروجود دارد. همچنین خواندن کتاب هایی با این موضوع برای کودکان هم توصیه می شود.